In een lange analyse laat De Koning zien dat de luchtvaart over de gehele wereld door overheden is gesubsidieerd. Alleen al de VS zouden volgens een vertrouwelijk rapport tussen 1918 en 1998 $155 miljard dollar steun hebben gegeven aan Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen. Het gaat niet zozeer om de miljarden directe steun. De luchtvaart draait op vele vrijstellingen van belasting, van kerosine en tickets tot winkelen. Zo verkrijgen vliegmaatschappijen wereldwijd volgens schatting $60 miljard dollar 'subsidie' in de vorm van onbelaste brandstof. In Europa leveren BTW-vrije tickets €7,1 miljard aan extra koopkracht op.

De oorsprong van de subsidies is militair. Luchtvaart was van belang voor verdediging van landen. Om vliegen te kunnen ontwikkelen was ook afzet van de te ontwikkelen kennis en infrastructuur naar de burger luchtvaart nodig. Inmiddels is het vergaand uit de hand gelopen, betoogt De Koning. Vanwege de subsidies wordt er geen geld verdiend en is een vervuilende industrie - vervoer, m.n. luchtvervoer is de belangrijkste vermijdbare consumptieve bron van CO2-uitstoot - ontstaan waarin bovendien de inkomens van het personeel onder druk staan.

Volgens de gedachten van De Groot en De Koning hebben de subsidies het doel gehad om een industrie te ontwikkelen die vanuit het publiek belang ooit gewenst was. Inmiddels schieten subsidies hun doel ver voorbij en creëren ze schade
'Groen-liberale' oplossing tegen doorgeschoten beleidsval
De CO2-uitstoot van vliegen bedraagt 4,9% van de totale wereldwijde uitstoot. De Koning bepleit voor het beprijzen van vliegen om die vervuiling van het milieu tegen te gaan. Daardoor zullen tickets honderden euro's duurder worden. Hij noemt zijn oplossing 'groen-liberaal'. Marktwerking zal zorgen voor creativiteit die de prijzen zo laag mogelijk en het product zo hoogwaardig mogelijk maakt, maar zal tevens de vermijdbare milieu-uitwassen tegengaan, bedoelt De Koning.

Onlangs pleitte D66 landbouw-expert Tjeerd de Groot vanuit een soortgelijke gedachtengang voor marktwerking in de landbouw om de uit de hand gelopen overproductie in te tomen. Dat moet de uitstoot van ongewenste hoeveelheid voedsel en daarmee samenhangende ongewenste consumptie elimineren. De Groot staat wel 'veranderingssubsidies' toe om boeren te helpen veranderen van houding en bedrijfsvoering. Die component ontbreekt in het pleidooi van De Koning

Volgens de gedachten van De Groot en De Koning hebben de subsidies het doel gehad om een industrie te ontwikkelen die vanuit het publiek belang ooit gewenst was. Inmiddels schieten subsidies hun doel ver voorbij en creëren ze schade. Door vliegen en eten blijvend te subsidiëren loopt die schade steeds gevaarlijker op en wordt het publiek belang aangetast in plaats van gesteund.
Toch gaan de subsidies door omdat zowel vliegen als voedselproductie subsidiëring zo diep in hun infrastructuur en business model hebben geïncorporeerd dat overheden en bedrijven elkaar in een houdgreep blokkeren; afschaffen zorgt voor enorme turbulentie en onzekerheid omdat heel wat materieel en banen zullen moeten verdwijnen. Dat zorgt voor een beleidsval; iedereen kijkt het liefst weg van die analyse en gaat door op het diep ingeslepen pad. Niettemin moet het gebeuren, zeggen groen-liberalen.

Door mensen het waardegevoel voor voedsel en vliegen te ontnemen, consumeren ze alsof het niets kost, zeggen De Groot en De Koning eigenlijk.
Dit artikel afdrukken