Wereldwijde belangstelling was er deze week voor een artikel van de biologen Ehrlich, Ceballos en Dirzo. Volgens hen maken nu levende mensen de finale van de zesde grote uitstervingsgolf op aarde mee. In Nederland besteedden onder meer de NRC en Volkskrant aandacht aan hun stelling dat overbevolking en de drang naar oneindige economische groei een probleem vormen. Bijna de helft van de 177 zoogdiersoorten die de biologen in hun tekst beschrijven zag in de afgelopen eeuw 80 procent of zelfs meer van zijn oorspronkelijke habitat verdwijnen.

In de NRC bevestigen Nederlandse wetenschappers dat beeld. "Dat er een uitsterfgolf gaande is, is al geaccepteerd. Maar dit ziet er nog veel serieuzer uit"', zegt ecoloog Patrick Jansen (Wageningen Universiteit). "Het is heel simpel: we staan aan de rand van de afgrond", zegt de Utrechtse hoogleraar evolutiebiologie Jelle Reumer. Volgens hem zitten we al niet alleen midden in de zesde massa-extinctie maar "gaat allemaal nog veel erger worden."

Massa-genese
Minder opgemerkt verscheen op The Conversation een tekst met een heel andere toon. Nog nooit zou de aarde zo'n snelle ontwikkeling van nieuwe soorten hebben meegemaakt. Exoten trekken over de wereld en vinden nieuwe habitats en vissen passen zich aan om aan de netten van vissers te ontsnappen. De schrijver van het artikel, de bioloog Chris Thomas (University of York) beweert zelfs dat zich mogelijk een grotere soortenrijkdom dan ooit ontwikkelt. In plaats van een massa-extinctie, spreekt hij daarom van een nieuwe massa-genese van soorten.

Die zesde massa-genese is helemaal niet ondenkbaar en zelfs heel goed mogelijk. De natuur maalt niet om een paar soorten en maakt gewoon weer nieuwe en misschien inderdaad wel een heleboel. Niettemin verdwenen de Dino's
Is dit een vorm van optimisme versus het pessimisme waar we zo mee om de oren worden geslagen? Of is het juist een vorm van realisme? Als de mens de wereld verandert, zal die immers ook reageren met een heel complex aan antwoorden die we onmogelijk kunnen voorzien. De kleine visjes die ontstaan, konden we niet van te voren bedenken. Ook de nieuwe Italiaanse huismus konden we niet bedenken. Toch is het een nieuwe vogelsoort die er - volgens Thomas - toch maar mooi bij is gekomen. Voortdurend horen we van het ontstaan van nieuwe soorten en het opduiken van oude soorten op nieuwe plekken. Zo ging het ook tijdens de vorige vijf extincties waarin de natuur gewoon zijn loop had.

Die zesde massa-genese is helemaal niet ondenkbaar en zelfs heel goed mogelijk. De natuur maalt niet om een paar soorten en maakt gewoon weer nieuwe en misschien inderdaad wel een heleboel in een steeds hoger tempo. Niettemin verdwenen de Dino's. Ze waren te afhankelijk geworden van de veranderende status quo en konden zich niet meer aanpassen aan een nieuwe fase van de aarde. Of wij met het gaan redden met onze manier van leven en onze infrastructureel voor al te grote veranderingen kwetsbare stedelijke organisatievorm, valt al evenmin te voorspellen. Dat lijkt toch een gezond verstand argument om iets te doen aan overbevolking en de CO2 uitstoot die daar het gevolg van is.

Twee jonge onderzoekers bepaalden scenario's en becijferden aan de hand van rekenmodellen in Environmental Research Letters wat het meest probate middel is om de uitstoot van klimaatveranderende gassen te beperken. Een elektrische auto, LED-lampen, een zuinige koelkast, veganistisch eten en al die andere bekende remedies blijken niet te helpen. Er is maar één echte remedie: kinderen minderen. The Guardian besprak hun artikel en maakte er een infographic bij die in ieder geval oogt als een overtuigende weerlegging van de stelling dat duurzaamheid een business case is die ons gewoon meer duurzame spullen moet verkopen.



Mij spreekt zo'n gedachte wel aan. Gewoon op basis van gezond verstand: minder mensen kunnen zich op aarde meer permitteren dan nog meer. Het verdwijnen van al die consumptie maakt dat die alvast niet meer 'verduurzaamd' hoef te worden.

Het probleem laten verdwijnen; dat is een volstrekt logische gedachte die getuigt van gezond verstand en optimistisch realisme.
Dit artikel afdrukken