Soja is het beste voor een vol bevolkte wereld die eiwitten wil eten. Beter dan insecten en kip en heel veel beter dan rundvlees. En toch laat nieuw onderzoek nog steeds niet zien hoe we lokale oogsten zoals bijvoorbeeld van schelpdieren, scharretjes en wilde ganzen moeten beoordelen op hun effect op het aardse milieu.
Hoewel er geen precieze consensus is over de precieze CO2 uitstoot van vlees, is er consensus over de gedachte dat minder vlees eten goed is voor een beter klimaat.
Over de duurzaamheid van vleesvervangers bestaan echter nogal wat tegenstrijdige berichten. Om die reden probeerden Schotse onderzoekers meer duidelijkheid te creëren rondom de duurzaamheid van alternatieve eiwitbronnen.
In het onderzoek vergeleken de wetenschappers de duurzaamheid van insecten (meelworm larven en volwassen krekels), kweekvlees en namaakvlees op basis van soja en vis.
Ze kozen voor een scenario waarbij 50% van de huidige vleesconsumptie vervangen zou worden door de genoemde alternatieven en gingen daarbij uit van 2 maatgevende criteria: het verminderen van het gebruik van landbouwgrond en een lagere milieu-impact.
De opbrengst per vierkante meter werd vergeleken in termen van zowel energie als eiwitten. Soja bleek in beide gevallen voor de hoogste opbrengst te zorgen, gevolgd door insecten. Kweekvlees bleek vergelijkbaar met eieren. Rundvlees zorgde voor de laagste opbrengst. Door een verschuiving van de huidige vleesconsumptie richting sojaproducten en insecten zou er dus minder akkerland nodig zijn voor dezelfde hoeveelheid eiwitten en energie.
Volgens hoofdonderzoeker Peter Alexander kunnen ook minder drastische aanpassingen al werken: “een mix van kleine veranderingen in consumentengedrag, zoals het vervangen van rundvlees door kip, het verminderen van voedselverspilling en mogelijkerwijs insecten introduceren in diëten, zou bijdragen aan het besparen van land en een duurzamer voedselsysteem”.
De uitkomst van het onderzoek bevestigt de denklijn die Milieu Centraal inzette in 2015. De organisatie gaf aan dat het goed is voor het milieu als vleeseters op insecten overgaan, maar dat dit niet voor vegetariërs geldt. Als de gemiddelde wereldburger plantaardig en zo weinig mogelijk verwerkt eet, is dat het minst schadelijk voor het milieu.
En natuurlijke oogsten?
Interessant in het licht van deze uitkomsten is de export van scheermessen vanuit de EU naar China. Het zijn exotische, ongebruikelijke maar smakelijke dieren. Nederland exporteert ze per vliegtuig (met een hoge CO2-uitstoot) naar China. De ecologische footprint van toevallige natuurlijke lokale oogsten is nog niet meegenomen in dit type berekeningen van voorkeuren vanuit duurzaamheidsperspectief. Dezelfde vraag stelt zich ten aanzien van ganzen die zich in Nederland graag en massaal tegoed doen aan het eiwitrijke Engelse raaigras, het grastype dat voor een hoge melkgift onder melkkoeien moet zorgen. En natuurlijk van al die scharretjes en bijvangstvissen waar de Stichting Noordzee van zegt dat we ze moeten eten.
Dit artikel afdrukken
Over de duurzaamheid van vleesvervangers bestaan echter nogal wat tegenstrijdige berichten. Om die reden probeerden Schotse onderzoekers meer duidelijkheid te creëren rondom de duurzaamheid van alternatieve eiwitbronnen.
In het onderzoek vergeleken de wetenschappers de duurzaamheid van insecten (meelworm larven en volwassen krekels), kweekvlees en namaakvlees op basis van soja en vis.
Ze kozen voor een scenario waarbij 50% van de huidige vleesconsumptie vervangen zou worden door de genoemde alternatieven en gingen daarbij uit van 2 maatgevende criteria: het verminderen van het gebruik van landbouwgrond en een lagere milieu-impact.
De opbrengst per vierkante meter werd vergeleken in termen van zowel energie als eiwitten. Soja bleek in beide gevallen voor de hoogste opbrengst te zorgen, gevolgd door insecten. Kweekvlees bleek vergelijkbaar met eieren. Rundvlees zorgde voor de laagste opbrengst. Door een verschuiving van de huidige vleesconsumptie richting sojaproducten en insecten zou er dus minder akkerland nodig zijn voor dezelfde hoeveelheid eiwitten en energie.
Volgens hoofdonderzoeker Peter Alexander kunnen ook minder drastische aanpassingen al werken: “een mix van kleine veranderingen in consumentengedrag, zoals het vervangen van rundvlees door kip, het verminderen van voedselverspilling en mogelijkerwijs insecten introduceren in diëten, zou bijdragen aan het besparen van land en een duurzamer voedselsysteem”.
De uitkomst van het onderzoek bevestigt de denklijn die Milieu Centraal inzette in 2015. De organisatie gaf aan dat het goed is voor het milieu als vleeseters op insecten overgaan, maar dat dit niet voor vegetariërs geldt. Als de gemiddelde wereldburger plantaardig en zo weinig mogelijk verwerkt eet, is dat het minst schadelijk voor het milieu.
En natuurlijke oogsten?
Interessant in het licht van deze uitkomsten is de export van scheermessen vanuit de EU naar China. Het zijn exotische, ongebruikelijke maar smakelijke dieren. Nederland exporteert ze per vliegtuig (met een hoge CO2-uitstoot) naar China. De ecologische footprint van toevallige natuurlijke lokale oogsten is nog niet meegenomen in dit type berekeningen van voorkeuren vanuit duurzaamheidsperspectief. Dezelfde vraag stelt zich ten aanzien van ganzen die zich in Nederland graag en massaal tegoed doen aan het eiwitrijke Engelse raaigras, het grastype dat voor een hoge melkgift onder melkkoeien moet zorgen. En natuurlijk van al die scharretjes en bijvangstvissen waar de Stichting Noordzee van zegt dat we ze moeten eten.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Ja Dick, dat is zo'n beetje waar Foodlog over gaat is het niet? Wie eet wat, wie produceert wat, wat is houdbaar op de lange duur?
Er wordt om centrale vragen heen gedanst, af en toe wat plaagstoten, meestal wordt gefocust op bijzaken. Wel zo veilig. En wel zo amusant.
Gert, en wat eet je dan als ze op zijn en er toch nog vraag is naar vlees?
Zonder het te zeggen, begint bovenstaand verhaal eigenlijk op dat punt.
Nou, laat ik eens ongenuanceerd uit de hoek komen: wég met alle soja. Hoera voor alle herkauwers, inderdaad zijn ze onmisbaar! En scheermessen, scharren en wilde ganzen: geweldig! Scheermessen liggen tegenwoordig ook wel eens in de Nederlandse super.
Toch maar een kleine nuance: gefermenteerde soja is misschien wat (natto, tempeh, miso); soja ook maar niet in veevoer, dat bederft alleen maar het vlees? Om maar te zwijgen van wat er gebeurt in de productiegebieden?
Jan Cees en Gert, wij van de redactie dachten nou juist: die scharretjes, scheermessen en ganzen zorgen voor de broodnodige nuance.
Soms word ik een beetje verdrietig van die prachtige theoretische verhalen die volstrekt van Mars lijken te komen of van teletubbie onderzoekers die geloven dat ze de wereld kunnen herontwerpen naar het eigen bedachte en gewenste beeld.
Even terug naar de feiten .
Wat voor rundvlees hebben ze vergeleken in de onderzoeken?
Feedlots ok kan ik me iets bij voorstellen.
Ruim 2/3 van de landbouwgrond in de wereld bestaat uit gras.
Er zijn een aantal diersoorten die van gras nuttige producten kunnen maken runderen behoren daar ook toe.
Er zijn enkele honderden miljoen mensen in de wereld die zonder rundveehouderij of andere ruminants echt te weinig voedsel binnen krijgen.
Rundvee en andere ruminants hebben een ongelofelijke duurzame eigenschap om van voor mensen overwerkbaar plantaardige gewassen gezond en compleet voedsel te formeren.
Een landbouw zonder veehouderij is alles behalve duurzaam of je moet naar een landbouw willen die sterk afhankelijk is van fossiele grondstoffen