Minstens 28.000 planten kunnen van nut zijn bij de behandeling van ziektes. Toch is deze werking van nog geen 4.500 van deze planten bekend. Oorzaak? Te weinig onderzoek en slechte documentatie.
Dat blijkt uit een rapport van de Royal Botanic Gardens in Kew in Londen. In een nieuwe telling kwamen wetenschappers uit 12 landen tot 28.187 planten die een medicinale werking hebben. De wetenschappers schatten in dat het er nog veel meer zijn. Van maar 16% daarvan, om precies te zijn 4.478 plantensoorten, is de medische toepassing vermeld in reguliere publicaties.
Wereldwijd gebruik van kruidengeneeskunde
In veel gebieden in de wereld vormen planten de enige of belangrijkste bron van medicijnen. Ook in Europa worden planten en kruiden nog veelvuldig gebruikt naast farmaceutische middelen. In Duitsland gebruikt naar schatting 90% van de mensen kruiden als geneesmiddel, naast de reguliere medicatie.
Allerlei ziektes
Werkzame stoffen in planten vormen veelal de basis voor reguliere medicijnen. Artemesinine uit de zomeralsem en kinine uit de gele kinaboom gelden al decennia lang als de belangrijkste bestanddelen van medicijnen tegen malaria. De kankermedicijnen Vincristine en Vinblastine zijn gebaseerd op de roze maagdenpalm. Het bloedverdunnende middel Warfarine wordt gemaakt uit de citroengele honingklaver. Zo zijn er nog talloze andere ziektes die met stoffen uit planten tegen kunnen worden gegaan.
Dreigende schaarste
De toenemende vraag naar planten met een medicinale werking kan een bedreiging vormen voor wilde populaties. Inmiddels zijn daarom 1.280 plantensoorten beschermd. Tegelijkertijd zijn er ruim 23.000 planten die ook een geneeskrachtige werking hebben, maar op dit moment niet of nauwelijks worden gebruikt. Daarom hebben ze nog niet de aandacht van regelgevers. De wetenschappers pleiten in het rapport dan ook voor "meer bekendheid voor de overige planten en studies naar de effecten ervan, om zo de huidige en toekomstige medicinale voordelen van de planten volledig en op verantwoorde wijze te benutten".
Dit artikel afdrukken
Wereldwijd gebruik van kruidengeneeskunde
In veel gebieden in de wereld vormen planten de enige of belangrijkste bron van medicijnen. Ook in Europa worden planten en kruiden nog veelvuldig gebruikt naast farmaceutische middelen. In Duitsland gebruikt naar schatting 90% van de mensen kruiden als geneesmiddel, naast de reguliere medicatie.
Allerlei ziektes
Werkzame stoffen in planten vormen veelal de basis voor reguliere medicijnen. Artemesinine uit de zomeralsem en kinine uit de gele kinaboom gelden al decennia lang als de belangrijkste bestanddelen van medicijnen tegen malaria. De kankermedicijnen Vincristine en Vinblastine zijn gebaseerd op de roze maagdenpalm. Het bloedverdunnende middel Warfarine wordt gemaakt uit de citroengele honingklaver. Zo zijn er nog talloze andere ziektes die met stoffen uit planten tegen kunnen worden gegaan.
Dreigende schaarste
De toenemende vraag naar planten met een medicinale werking kan een bedreiging vormen voor wilde populaties. Inmiddels zijn daarom 1.280 plantensoorten beschermd. Tegelijkertijd zijn er ruim 23.000 planten die ook een geneeskrachtige werking hebben, maar op dit moment niet of nauwelijks worden gebruikt. Daarom hebben ze nog niet de aandacht van regelgevers. De wetenschappers pleiten in het rapport dan ook voor "meer bekendheid voor de overige planten en studies naar de effecten ervan, om zo de huidige en toekomstige medicinale voordelen van de planten volledig en op verantwoorde wijze te benutten".
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Het is interessant om je het volgende af te vragen: waarom hebben plantenstoffen eigenlijk een medicinale werking? Niet omdat ze daarvoor geschapen zijn.
Die plantenstoffen binden met receptoren of met regelstofjes in ons lichaam, maar dat zijn hele specifieke bindingsplaatsen. Zelfs als farmaceuten de 3D en chemische structuur ervan kennen, kunnen ze (vaak) nog niet een molecuul ontwerpen dat er aan kan binden, waarom lukt dat die plantenstoffen dan wel?
Ik vermoed dat het antwoord moet worden gezocht in het gegeven dat veel moleculen in de natuur worden hergebruikt. In insecten en dieren die ooit een bedreiging vormden voor een plant, hadden (vermoed ik) dezelfde moleculen en receptoren een biologische rol, en planten die stofjes aanmaakten die daarop bonden, hadden een evolutionair voordeel. Doordat deze moleculen en receptoren ook in de menselijke fysiologie hergebruikt zijn, hebben die plantenstoffen ook op ons een effect.
Dit is slechts mijn vermoeden, maar misschien zit ik er naast. Ik ben benieuwd of er een andere uitleg is.
Daarnaast is het waarschijnlijk dat er heel veel stoffen zijn die op deze wijze enig effect hebben op ons lichaam. Groenten, fruit, zaden, noten, maar ook vis en vlees zit er waarschijnlijk vol mee. Als het effect sterk is noemen we het medicinaal of giftig, maar de meeste effecten zullen echter (onmeetbaar) klein zijn. Al die kleine effectjes hebben samen wel degelijk een uitwerking.
Wat zou dat betekenen voor geraffineerd en sterk bewerkt voedsel?
Hoera voor Dennis Zeilstra. Het gaat weer ergens over. Eerst niet dan? Jawel maar hoe weten onderzoekers dat er nog tienduizenden planten zijn die medicinaal (= genezend) werken maar die niet gebruikt worden, dus waar haal je dan de kennis vandaan dat ze iets aanrichten in t mensenlijf?
Er is ook spraakverwarring. Medicinaal is een verzonnen begrip dat niet nauwkeurig te gebruiken is. Suikerwater is in bepaalde omstandigheden heel medicinaal.
Wouter #2, hoe ze dat weten? Dat komt omdat ze weten welke planten bestaan en welke stofjes die bevatten en vaststelden welke planten nu als bron voor die stofjes worden gebruikt.
Klik maar eens op de bron. Er zit een heel systematische wereld achter.
Dennis #1 houdt een pleidooi voor natuurlijke medicatie. Medicinaal betekent letterlijk dat een geneesheer of -vrouw er iets mee kan. Een uitgeput iemand kun je inderdaad met suikerwater helpen. Zelfs de dokter zal dat weleens doen.
Aks je van daaruit nog even doorredeneert, dan kunnen al die stofjes - die de natuur niet voor de dokter had bedoeld, want met diens bestaan had ze geen rekening mee gehouden - zorgen voor een gezond (nee, eigenlijk ook fout woord) leven waarin je geen 'medicijnen' (correcties dus eigenlijk voor een ongezond leven) nodig hebt. Ik geloof dat dat ook de denktrant is die Dennis neer probeert te zetten.
Zover wou ik niet eens gaan Dick. Eigenlijk maakte ik #1 wat verwarrend door twee gedachten op te schrijven.
De eerste is simpelweg de vraag waarom plantenstoffen überhaupt iets in ons teweegbrengen. Het lijkt alsof die vraag bijna nooit wordt gesteld. Men constateert dat een plantje 'iets' doet en gaat op zoek naar het stofje of de stoffen die dat effect veroorzaken. Punt.
Maar nadenken over de oorzaak kan nuttig zijn. Onze darmen zouden bijvoorbeeld stoffen buiten moeten houden, eiwitten afbreken in aminozuren en peptiden. Toch komen sommige bioactieve stoffen in het geheel in de bloedstroom. Klopt dat idee van de darm als superfilter dan wel?
Mijn tweede punt bedoelde ik niet zozeer als een pleidooi voor natuurlijke medicatie. Ik stel dat er heel veel bioactieve stoffen in natuurlijke voedingsmiddelen zitten. Het ene plantje noemen we groente, het andere een kruid (culinair of medicinaal), maar het is zeer waarschijnlijk dat er in beiden stofjes zitten die iets in ons doen.
Waar het me daarbij vooral om gaat is dit: wij mensen denken het beter te kunnen dan de natuur. Wij maken beter eten, lekkerder. Nu we weten waar we ziek van worden, maken we het ook gezonder. Dat denken sommigen althans.
Maar in al die slimme door mensen bedachte voedingsmiddelen zitten heel veel minder bioactieve stoffen. We weten niet eens welke honderdduizenden knoppen er in ons lichaam zitten en wat welke knop doet, laat staan welk stofje aan welke knop draait. Waar halen we dan de illusie vandaan dat we het beter kunnen doen?
Om Dennis #4 dan heel simpel in te koppen: niet medicinaal (een reparatief woord) maar bioactief zou het uitgangspunt moeten zijn voor een preventief gezonde voeding.
Mag ik het zo simpel zeggen, Dennis?
Dat is een standpunt dat cressen-tuinder en gezondheidsactivist Rob Baan heel nadrukkelijk naar voren brengt. Een en ander vanuit de gedachte: de natuur die mensen aten voor ze gingen boeren en in de stad gingen wonen, bestond in hoge mate uit planten.