Veilig versus gezond
Ook rauwe melk is een heikel onderwerp als het gaat om het risico van bacteriële besmetting. Daarom is de verkoop - zowel in Europa als de VS - aan strenge regels gebonden. As we speak speelt er een recall in verband met E.coli besmettingen. Niettemin zweren sommige mensen bij rauwe melk omdat die lekkerder én gezonder zou zijn dan de bewerkte melk uit de zuivelfabrieken. Anderen houden zich er verre van, omdat ze wars zijn van de mogelijke besmetting met allerlei ziektekiemen.
De experts die we raadpleegden het over één ding eens: zowel rauwe melk als kiemgroenten zijn 'hoog-risico'-productenHoog-risico
We vroegen een aantal deskundigen hoe gevaarlijk rauwe melk en kiemgroenten zijn. Wie in een auto stapt, weet dat hij een risico neemt, maar bij voedingsmiddelen is dat doorgaans veel onduidelijker. De experts die we raadpleegden het over één ding eens: zowel rauwe melk als kiemgroenten zijn 'hoog-risico'-producten. Gezonde mensen in de kracht van hun leven kunnen een afgewogen keuze maken of ze het risico aan durven. Immers, no risk, no fun. Maar de zogeheten 'yopi's' (jong, oud, zwanger of verzwakt immuunsysteem), kunnen beter op veilig spelen.
'Onethisch'
Voedselveiligheidsexpert Simone Hertzberger (hoofdredacteur VoedselVeiligheid/VMT) is heel uitgesproken. Zij vindt dat je best zelf mag besluiten welk risico je neemt. Maar als ouder je jonge kind rauwe melk geven, vindt ze 'onethisch'. Dat kind kan namelijk niet zelf kiezen of het zo'n risico wil nemen. Het loopt ook nog eens een groter risico op de (levensbedreigende) complicatie HUS. Het door Hertzberger gesignaleerde gevaar blijft niet beperkt tot rauwe melk alleen. Ook rauwmelkse kazen - de zachte, denk aan die lekkere buitenlandse kaasjes - en andere rauwmelkse zuivel zijn niet zonder meer veilig.
Wie rauw wil drinken, kan dus beter niet voor koeien met weidegang kiezenPathogenen
Rauwe melk is te vaak niet pluis. Dat geldt ook voor Nederlandse. Rijkelt Beumer, microbioloog en voedselveiligheidsexpert (WUR), vertelt dat in de jaren '80, bij een grootschalig onderzoek onder ca. 1.000 koeien bij 4% campylobacters aangetroffen werden. Van die bacterie worden we ziek. "Bij mijn weten is dat onderzoek in Nederland niet op die grote schaal herhaald. Ik kan me voorstellen dat de besmetting wat is afgenomen. Tegenwoordig lopen minder koeien in de wei... en is er minder contact met vogelpoep." Wie rauw wil drinken, kan dus beter niet voor koeien met weidegang kiezen, suggereert Beumer dus, en al helemaal niet voor koeien die weiden op gras dat bezocht wordt door (water)vogels.
Kiemgroente lijdt aan een ander euvel, zegt Beumer. De zaden zijn vaak afkomstig uit landen "met een wat matige hygiënische standaard. Besmetting met pathogene E. coli's uit de ontlasting van mensen is dus heel goed mogelijk." Helaas zijn de maatregelen tegen die ziekteverwekkers niet 100% effectief, zodat een 100%-veiligheidsgarantie niet bestaat.
Met afschuw vertelt Hertzberger over de Britse ziekenhuiskeukens die de dagelijkse sandwiches met plukjes kiemgroenten garnerenIn Nederland hebben telers volgens Hertzberger de boel goed onder controle. Vooral de grote controleren voortdurend het lekwater en geven een partij niet vrij als er sprake is van pathogenen. Voor kleinere durft ze niet in te staan. En zelf kweken? Geen goed idee, vindt ze.
Zowel Beumer als Hertzberger onderstrepen dat het van belang is om consumenten te waarschuwen voor de gevaren. Wie bewust kiest om risico te lopen, moet dat gegund worden. Mensen onbewust gevaar laten lopen, vinden ze onacceptabel. Met afschuw vertelt Hertzberger over de Britse ziekenhuiskeukens die de dagelijkse sandwiches met plukjes kiemgroenten garneren. Zo worden juist kwetsbare groepen ('yopi's') aan risico's blootgesteld die in een dergelijke omgeving onacceptabel zijn.
'VS: bacteriofoob'
We mailden met voedingsmiddelentechnoloog IJsbrand Velzeboer. Hij reageert expliciet op de vraag of de Amerikanen terecht zo angstig zijn. "Van de Amerikaanse voedselveiligheid, voedingsmiddelenindustrie en FDA heb ik geen hoge pet op. Het is een uitermate bacteriofoob land. Nergens wordt er zoveel gepoetst als daar, ook in de huishoudens. Neem het chloreren van het drinkwater als voorbeeld. De infrastructuur, grote productievolumes, lage scholingsgraad en het toezicht zijn dermate gammel dat het wel een noodzaak is."
Velzeboer wijst erop dat in de VS nog altijd grote uitbraken plaatsvinden waarbij regelmatig doden vallen. In Nederland is het volgens hem beter geregeld - al wijst hij streng op de Foppen-Salmonellabesmetting van 2012. Over het algemeen hebben bij ons telers en boeren hygiëne en beheersmaatregelen in de vingers. Hij sluit zich echter volmondig bij de overige experts aan: drinken van rauwe melk is "dobbelen met de duivel."
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Dobbelen met de duivel? Wat een bangmakerij, rauwe melk heeft risico's maar het is nu ook weer niet zo dat de mensen met bosjes omvallen.Natuurlijk zit er wel eens een pathogeen in maar als je als kind in de natuur iets willekeurigs in je mond stopt zit er ook altijd wel iets op. De vraag is of je daarvan ziek wordt. Volgende stap is dat in de natuur lopen "dobbelen met de duivel" is....
In het tijdschrift VoedselVeiligheid/VMT nummer 1 van 2017, staat een redactioneeltje van mijn hand (als hoofdredacteur). Gereviewed door een redactielid.
Ik zet de verkorte tekst hieronder:
DE KRACHT VAN ONTKENNIG
Volgens consumenten passen kiemgroenten goed in een gezond eetpatroon. In de afgelopen twintig jaar is echter duidelijk geworden dat het eten van kiemgroenten ook risico’s met zich mee kan brengen.
In de Verenigde Staten (VS) zijn sinds 1980 bijna zestig uitbraken door kiemgroenten beschreven. Ten minste 15.000 consumenten werden daardoor ziek. De laatste vond in de zomer van 2016 plaats, waarbij ten minste veertig mensen ziek werden.
Een uitschieter was de uitbraak in Europa en de VS in de zomer van 2011, waarbij meer dan 4000 consumenten ziek werden door kiemgroente besmet met E. coli O104:H4.
Wetenschappelijk onderzoek en aandacht in media voor uitbraken door kiemgroente hebben geleid tot strengere eisen aan de productie van kiemgroenten. Toch blijven er zich, vooral in de VS, uitbraken voordoen.
Zou je, zoals in de VS gebeurt, consumenten simpelweg moeten afraden kiemgroente te eten, zoals ook wordt afgeraden rauwe melk te drinken? Het is twijfelachtig of een dergelijke boodschap effect zal sorteren. Steeds opnieuw dezelfde boodschap brengen dat je kiemgroente niet moet eten of voor gebruik moet verhitten, werkt misschien. Zolang consumenten echter menen dat kiemgroenten gezond zijn, heeft zulke communicatie onvoldoende effect.
Recent werd bekend dat men in Groot-Brittannië in veel ziekenhuizen werkt met kiemgroente als decoratie op maaltijden voor zieken. Wie zoiets bedenkt, is ongeschikt om menu’s voor zieken samen te stellen.
Bron: www.livescience.com/56837-sprouts-outbreaks-ecoli-listeria-salmonella.html
Beiden gebruik ik bijna niet (kiemgroenten alleen zelden).
Rauwe melk helemaal niet, omdat ik die variant van voedsel al sinds de start van mijn leven in zijn geheel - met ups & downs- niet als 'interessant' ervaren heb (ben dochter van een melkveehouder trouwens.)
Kiemgroenten probeerde ik zelf uit in de jaren '70/80'?. Was gezond!, werd mij verteld.
Maar ik vond zelf, dat het schimmel-effect toch teveel & te snel was bij thuisgebruik, terwijl ik wel 2x per dag spoelde.
Een enkele keer gebruik ik het nog heden ten dage thuis; maar dan van een bedrijf waar ik vertrouwen van heb. Dat is miniem echter.
+ soms even met kokend water overgieten zou misschien helpen..
Rauwe melk, en melkproducten als kaas en rauw vlees (tartaar, carpaccio) kun je in ons land ook beter vermijden. Is al helemaal niets voor een supermarkt. De lijnen zijn hier te lang en de besmettingsgevaren daardoor groot.
Kijk hoe de Gruyère, Comté en al de andere rauwmelkse kazen, schaap, geit, worden gemaakt. Alles binnen een kleine straal van het beest, binnen een beperkt aantal uren, in kleine hoeveelheden, bij een groot aantal kleine kaasverwerkers, rijpen op houtenplanken van speciaal hout en geen geen kunstkorst, geen conserveermiddelen, strenge regels, controles. Mocht de kaas een korst hebben die niet eetbaar is, dan staat het erop vermeld.
2006: 51.000.000 kilo Comté door 190 kaasfabriekjes, 2.600 boeren.
2010: 28.817.000 kilo Gruyère AOC (Zwitserland) door 228 kaasfabriekjes.
(bron: fr.wikipedia.org)
Naast rauwmelkse producten worden ook veel vleesproducten als saucijzen en hammen zonder conserveringszout gemaakt. Hoeveel slachtoffer vereist dit in de EU?
Comté filmpje (France2-14-01-2016) : le Comté, un succès gastronomique et économique
"En pleine crise du lait, les producteurs de Comté s'en sortent très bien.
Le Comté est le fromage d'appellation le plus vendu en France. La production du Comté ne cesse d'augmenter, 1,5 million de meules produites chaque année et pas de fabrication industrielle. 2 600 fermes vivent convenablement de ce fromage au lait cru."
Cécile, fijn dat de kop tussen quootjes staat - maar evengoed wel tendentieus. Je weet wie IJsbrand Velzeboer is toch? Een 'voedingsmiddelentechnoloog' die apparaten bouwde voor de voedingsmiddelenindustrie, pekelinjectors bijvoorbeeld. Recepturen met als doel het eindproduct zoveelmogelijk vocht te laten vasthouden. Natuurlijk is zijn mening niet gekleurd, ondanks dat hij vooral wordt ingehuurd door de industrie blijft hij onafhankelijk!
Als je de link over de recall actie goed leest zie je dat de twee ziektegevallen een salmonella infectie betrof, dat het NIET uit de rauwe melk kwam. Pride & Joy Diary riep de organische rauwe melk vrijwillig terug omdat er in enkele flessen in Vancouver and Battleground E. coli gevonden was in 2 van de 6 (!) samples, terwijl de boerderij NIET besmet was. De besmetting moet ergens bij het 'bottelen' gebeurd zijn. Bij mijn weten is er - afgezien van een boer die een proefproces probeert uit te lokken - in Nederland geen voorverpakte rauwe melk tekoop.
In je artikel staat als tussenkop in rood "experts eens ... hoog-risico", met daaronder dat "yopi's" beter op veilig kunnen spelen, dat "jonge kinderen rauwe melk geven onethisch is" en dat rauwe melk "vaak niet pluis" is. Gevolgd door een onderzoek van zo'n 30 jaar geleden. ALS er zoveel ziekte wordt veroorzaakt door rauwe melk en campilobacters, waarom is dat oh-zo-belangrijke grootschalige onderzoek nooit herhaald? Beumer suggereert er evengoed vrolijk op los: "je kunt beter niet voor koeien met weidegang kiezen" en al helemaal niet als de weide wordt bezocht door (water)vogels. Hallo Rijkelt Beumer, "microbioloog en voedselveiligsheidexpert" van Wageningen Unilever Research, waar vind ik weilanden waar geen vogels komen?
Ja, Beumer en ook Hertzberger onderstrepen het belang consumenten te waarschuwen voor de gevaren. Ja, je mag (gelukkig...) nog zelf bepalen "risico te lopen". Maar sodeju: kom nou eerst eens met keiharde ziekte- en sterftecijfers tgv rauwe melk en kiemgroente!! Als die er niet zijn, richt je pijlen dan liever op ziekte en sterfte door verkeerde medicijnen. Een bericht in de NRC nov 2015: "Er vallen in Nederland jaarlijks 17.000 tot 20.000 doden door verkeerde medicijnen of medische fouten [met medicijnen]". In een Amerikaans onderzoek wordt geschat dat er in de VS in 106.000 ziekenhuispatiënten overleden aan bijwerkingen van medicijnen (1994). Oplopend tot 225.000 doden per jaar, door "medische handelingen".
Maar nee, die cijfers kloppen natuurlijk niet - volgens Eugène van Puijenbroek, bijzonder hoogleraar geneesmiddelenbewaking aan de de RUG, werkzaam bij Lareb. Het valt allemaal best wel mee, getuige het HARM-onderzoek uit 2006: slechts 19.000 "potentieel vermijdbare geneesmiddelengerelateerde ziekenhuisopnamen op jaarbasis".
Slechts 19.000 per jaar en maar 970 doden tgv "medische of organisatorische fouten in ziekenhuizen" (Nivel) - nee, dat is niks in verhouding tot de vele honderdduizenden ziekenhuisopnames en sterfgevallen tgv de zeer gevaarlijke ziekteverwekkende rauwe melk en kiemgroente...