De ammoniakemissies in Nederland dalen volgens officiële documenten fors, maar die daling volgt slechts uit twijfelachtige theoretische berekeningen en is totaal niet terug te zien in daadwerkelijke metingen van ammoniak in de lucht. Die laten sinds 1993 namelijk geen duidelijke trends omhoog of omlaag zien. Dat concludeert een rapport dat chemicus en associate professor Jaap Hanekamp, wetenschapsjournalist Marcel Crok en de Amerikaanse wiskundige Matt Briggs van Central Michigan University schreven voor V-focus.
V-focus laat in een overwogen en duidelijk geschreven persbericht het volgende weten.
De landbouwsector heeft sinds begin jaren negentig allerlei kostbare maatregelen genomen om de uitstoot van ammoniak te beperken, zoals het ondergronds aanbrengen van mest, het afdekken van mestsilo’s en het aanpassen van stalvloeren. Uit het rapport Ammoniak in Nederland blijkt nu dat al die maatregelen niet hebben geleid tot een aantoonbare afname van ammoniak in de lucht. Daadwerkelijke metingen van ammoniak in de lucht laten sinds 1993 namelijk geen duidelijke trends omhoog of omlaag zien (zie figuur).
Figuur. Verloop van de maandelijkse ammoniakconcentratie voor Wekerom (meetpaal S738, veel veehouderij) en De Zilk (meetpaal S444, weinig veehouderij). In blauw de veronderstelde afname van de landelijke ammoniakemissies
Onzekerheid
De onderzoekers probeerden de landelijk gebruikte (berekende) emissiecijfers te reproduceren, maar de achterliggende data daarvan blijken niet meer beschikbaar. Met data van bemestingsproeven van de Wageningen University and Research Centre (WUR) die nog wél beschikbaar waren, laten de onderzoekers zien dat de onzekerheden in de gebruikte berekeningsmethode voor emissies aanzienlijk zijn. Deze onzekerheden zijn in de officiële stukken vrijwel niet gerapporteerd en emissiecijfers worden derhalve met een niet bestaande zekerheid naar buiten gebracht. Emissies zijn daardoor mogelijk minder afgenomen dan de berekeningen suggereren.
Verkeerd gemiddeld
Aan de andere kant blijkt wél dat de waardes van de concentraties structureel worden overschat. De ammoniakmetingen worden in Nederland namelijk op een onjuiste manier gemiddeld. Correctie daarvan leidt ertoe dat de ammoniakconcentraties in Nederland tientallen procenten lager liggen dan door de overheid wordt gerapporteerd.
Tekortkomingen
De Nederlandse overheid claimt de laatste jaren dat de wetenschappelijke onderbouwing van het ammoniakbeleid solide is. Maar het rapport constateert juist een opeenstapeling van rekenkundige, modelmatige, en argumentatieve tekortkomingen in de onderbouwing van het Nederlandse ammoniakbeleid. Men kan dus niet stellen dat het ammoniakbeleid wetenschappelijk goed onderbouwd is.
Dit artikel afdrukken
De landbouwsector heeft sinds begin jaren negentig allerlei kostbare maatregelen genomen om de uitstoot van ammoniak te beperken, zoals het ondergronds aanbrengen van mest, het afdekken van mestsilo’s en het aanpassen van stalvloeren. Uit het rapport Ammoniak in Nederland blijkt nu dat al die maatregelen niet hebben geleid tot een aantoonbare afname van ammoniak in de lucht. Daadwerkelijke metingen van ammoniak in de lucht laten sinds 1993 namelijk geen duidelijke trends omhoog of omlaag zien (zie figuur).
Figuur. Verloop van de maandelijkse ammoniakconcentratie voor Wekerom (meetpaal S738, veel veehouderij) en De Zilk (meetpaal S444, weinig veehouderij). In blauw de veronderstelde afname van de landelijke ammoniakemissies
Men kan dus niet stellen dat het ammoniakbeleid wetenschappelijk goed onderbouwd is
Onzekerheid
De onderzoekers probeerden de landelijk gebruikte (berekende) emissiecijfers te reproduceren, maar de achterliggende data daarvan blijken niet meer beschikbaar. Met data van bemestingsproeven van de Wageningen University and Research Centre (WUR) die nog wél beschikbaar waren, laten de onderzoekers zien dat de onzekerheden in de gebruikte berekeningsmethode voor emissies aanzienlijk zijn. Deze onzekerheden zijn in de officiële stukken vrijwel niet gerapporteerd en emissiecijfers worden derhalve met een niet bestaande zekerheid naar buiten gebracht. Emissies zijn daardoor mogelijk minder afgenomen dan de berekeningen suggereren.
Verkeerd gemiddeld
Aan de andere kant blijkt wél dat de waardes van de concentraties structureel worden overschat. De ammoniakmetingen worden in Nederland namelijk op een onjuiste manier gemiddeld. Correctie daarvan leidt ertoe dat de ammoniakconcentraties in Nederland tientallen procenten lager liggen dan door de overheid wordt gerapporteerd.
Tekortkomingen
De Nederlandse overheid claimt de laatste jaren dat de wetenschappelijke onderbouwing van het ammoniakbeleid solide is. Maar het rapport constateert juist een opeenstapeling van rekenkundige, modelmatige, en argumentatieve tekortkomingen in de onderbouwing van het Nederlandse ammoniakbeleid. Men kan dus niet stellen dat het ammoniakbeleid wetenschappelijk goed onderbouwd is.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Dat klinkt als een grote janboel. Ik wacht met spanning de argumentatie af.
Je poneert het wel heel stellig in dit artikel: de aanpak en de conclusies zijn nog niet bediscussieerd. WUR-onderzoekers kenden het verhaal niet en kunnen nog geen commentaar geven en dat geldt ook voor RIVM. Dat het een dossier is dat veel emoties losmaakt is duidelijk, daarom vind ik dat zorgvuldig gekeken moet worden naar de inbreng van Croc en Hanekamp. Bij mijn weten is Hanekamp overigens geen hoogleraar, maar universitair hoofddocent, wat overigens ook een mooie wetenschappelijk positie is.
Simon, ik weet niet wie je met 'je' bedoelt omdat mij als moderator van twee eerdere sessies (en gesprekken over het onderwerp op FL) kennelijk ook een rol wordt toegedacht.
Laat ik dan duidelijk zijn: ik heb in het geheel niets met dit onderzoek te maken en ben een toeschouwer. Wel was ik gisteren aanwezig en stelde ik een aantal vragen die gericht waren op nadere verheldering.
Wat je hierboven leest - zoals er staat - is het persbericht van V-focus. Ik heb begrepen dat het zeer weloverwogen is opgesteld om nergens over de vaststelbare feiten heen te gaan.
Wij besloten dit stuk eerst te publiceren. Zelf kom ik nog met een nadere analyse van de betekenis van dit onderzoek. Die publiceer ik aanstaande dinsdag nadat het is aangeboden aan de Kamer.
Wel wil ik zeggen dat ik gisteren - opnieuw - ernstig geschrokken ben van de spraakverwarring en de totaal verschillende gelijken die mensen aan de presentatie meenden te mogen ontlenen. Dat is - voor zover ik na een jaar 4 grasduinen in dit dossier kan constateren - het gevolg van politiek geworden wetenschap omdat wettelijke regelingen en afspraken met Brussel gebaseerd zijn op feiten die niet meer sporen met de werkelijkheid, maar te diep in beleid en wetgeving zijn komen te zitten om te corrigeren. Toch had dat ergens moeten gebeuren omdat de divergentie tussen model en metingen doorettert en de case feitelijk niet erg sterk staat voor het gehanteerde en verouderde model. Niettemin is er politiek voor gekozen dat model als waarheid te blijven verdedigen. Het is alweer een voorbeeld, ik zeg het helaas voor de 2e maal vandaag, van de treurige vergissing van de KNAW om feiten als de waarheid te verdedigen zonder het over het belang erachter te willen hebben. Dat heeft voor de ontsporing van dit proces gezorgd, Simon.
Jan-Cees Vogelaar riep gisteren op tot een parlementaire enquête. Je hebt gisteren meegemaakt hoe ik daar op reageerde en wat we daarover in het nagesprek bespraken. De vraag is waar die parlementaire enquête over zou moeten gaan (ik ben er niet voor omdat het de spraakverwarring alleen maar zou vergroten; dat zeg ik vanuit de verwachting dat de vragen vanuit een irrelevante hoek zullen worden gesteld). Mocht die er komen, dan moet die niet gaan over de 'feiten' (er zijn helemaal geen feiten over de ene of andere manier van met mest omgaan, er is een model dat bestuurlijk een rol is gaan spelen, terwijl het dat niet meer zo indringend had mogen spelen), maar over de vraag: wat leren we van de incompetentie van het bestuurlijk/lobbiënd/wetenschappelijke complex en hoe heeft dat complex wetenschappers misbruikt en hoe kunnen we dat voortaan voorkomen?
Dat zou ik een zeer relevante enquête vinden.
Alle lof aan Hanekamp voor de manier waarop hij zich strict aan de vaststelbare feiten hield tijdens zijn presentatie van de bevindingen. Zoals ik het samenvatte en door hem bevestigd werd: de ruwe meetdata maken het plausibel dat het mestbeleid gebaseerd is op modelmatig gegenereerde feiten die niet sporen met de werkelijke ammoniakemissies. Een en ander betekent dat het mestbeleid en de PAS (waarover een ingewikkelde relatie bestaat met Brussel) gebaseerd zijn op niets. En dat is natuurlijk het probleem.
Boeiend was dan ook de slotsheet. Staatssecretaris Van Dam concludeerde dat reviewer Mark Sutton gezegd zou hebben dat het "kennisinstrumentarium dat Nederland inzet in de hele kennisketen goed is onderbouwd". Dat heeft Sutton nooit gezegd. Die heeft slechts gezegd dat het model consistent is, maar geen uitspraken te kunnen doen over de mate waarin het model de werkelijkheid adequaat weergeeft. Hij heeft immers niet de opdracht gekregen (van de Nederlandse overheid) om daar naar te kijken. Die opdracht kregen Hanekamp, Briggs en Crok wel, van V-focus en boeren.
Het zou goed zijn Sutton te vragen hun werk te reviewen.
Nieuwe metingen zijn zinloos, want we weten inmiddels dat het model en de ruwe data (zeg maar onze intuïtie van 'de werkelijkheid') tot niet met elkaar verenigbare feitelijke inzichten komen. Daar zal niets nieuws meer naar boven komen.
Dank Dick. Ik wist niet dat dit het persbericht was. Dat staat er overigens niet bij. Sutton is op de hoogte van de review en geïnteresseerd, maar het rapport is er alleen nog in het Nederlands.
Dat iedereen nu met dit werk aan de haal gaat is wel wat zorgelijk: er hebben slechts drie mensen naar gekeken en dat zijn de auteurs zelf. Ik zie althans geen reviewers, klankbordgroepen in het colofon of in
Het is nu zaak dat onderzoekers van WUR en RIVM hun commentaar gaan geven, want hoe zelfverzekerd de presentatie ook was en hoe gedegen het er ook uitzag het is allemaal nog niet gevalideerd. Dat maakt het maatschappelijk debat ook lastig, want hier zien we een geweldig voorbeeld van de confirmation bias in actie. Laten we er eerst nog eens goed naar kijken, voordat de conclusies van het rapport worden omarmd.
Ik ben het niet met je eens dat nieuwe metingen zinloos zijn. Uitgangspunt is dat er zo min mogelijk emissies van 'bijproducten' naar de omgeving/milieu moeten zijn (dat geldt voor de veehouderij, maar ook voor de petrochemische industrie..voor iedereen dus). Als er twijfel is over de bijdrage van de sector aan de ammoniakconcentratie en dus over de zin van maatregelen dan moet je gewoon gaan meten.
Simon, dat staat in de eerste zin van de bodytekst.
Om ieder misverstand weg te nemen hebben we de tekst van V-Focus nu cursief gemaakt.
Je laatste punt zal onderdeel zijn van mijn analyse aanstaande dinsdag.
Over Sutton zijn we het dus eens. Ik ben zeer benieuwd hoe hij oordeelt. Ik begrijp dat jullie hem om een oordeel hebben gevraagd?
Laten we overigens wel wezen: het gesprek gaat uitsluitend nog over inschattingen hoe ruwe meetdata voor te behandelen. Dat is een heel basaal (en niet vreselijk ingewikkeld) gesprek onder statistici. Dat is - zoals je merkte in het gesprek tussen Addo van Pul (RIVM), Hanekamp en mij tijdens de vragen - de kern van het gesprek om te bepalen wat de feiten die het model genereert betekenen en of ze geschikt zijn om een antwoord te geven op de vraag die je noemt als uitgangspunt.
Misschien wil Jaap C. Hanekamp er hier iets over zeggen?