Tijdens Foodlogs cursus Food Interaction discussieerden tuinder en versvoorvechter Rob Baan en hoogleraar voedingsmiddelentechnologie Tiny van Boekel over de vraag 'zijn verse producten gezonder dan houdbare?'
Naar aanleiding van een interview met Van Boekel in het AD ontstond een hevige discussie over verse en geconserveerde voeding. Is houdbaar 'meuk' en vers het gezonde walhalla?
Volgens een kok moest Van Boekel worden 'opgehangen' omdat hij houdbaar als gezond en zelfs veiliger verdedigde. De discussie vatte vlam op Foodlog en werd door RTL Late Night opgedist als controverse.
Levensmiddelentechnoloog Tiny van Boekel en tuinder Rob Baan gingen op TV met elkaar in gesprek. Beiden hadden het gevoel het gesprek onvoldoende genuanceerd te hebben kunnen voeren. Daarom nodigde Foodlog de beide heren uit om het gesprek bij Foodlogs cursus Food Interaction voort te zetten.
Geen (on)gezonde producten, maar (on)gezonde patronen
Van Boekel kreeg donderdagmiddag jongstleden als eerste het woord en legde de principes van de levensmiddelentechnologie uit. Volgens hem voegt levensmiddelentechnologie veel toe aan het leven van mensen doordat producten langer bewaard kunnen worden en veiliger zijn. Dit kan dankzij technieken als onder meer pasteuriseren en steriliseren en… E-nummers.
Rob Baan blijkt nog steeds niet overtuigd en neemt zelfs scherpe woorden in de mond. 'Teringzooi' en 'meuk', zo karakteriseert hij de nodige houdbare producten. Ook de discussie over 'chemisch' citroenzuur tegenover vers citroensap die bij RTL Late Night ontstond, kwam afgelopen week in verschillende varianten weer terug. Volgens van Boekel maakt het geen verschil of citroenzuur nou los wordt toegevoegd of in de vorm van vers citroensap. Voor de industrie is het nu eenmaal veel goedkoper en gemakkelijker om citroenzuur te gebruiken. Daar blijkt voor Baan de steen des aanstoots te zitten. Van de industrie moet alles goedkoper en simpeler; de gezondheid van de consument wordt vergeten. Volgens hem moeten we terug naar het oorspronkelijke voedingspatroon van de mens: planten, aangevuld met een beetje dierlijk eiwit. Het huidige voedingspatroon met veel houdbare producten is volgens hem oorzaak van kanker en welvaartsziektes. Vol kracht zet hij daarom in op een andere, verse eetcultuur om mensen weg te trekken uit de dikmakende en ongezonde eetcultuur waar ze in terecht zijn gekomen.
Volgens van Boekel kun je niet spreken over een gezond of een ongezond product, het gaat om je totale voedingspatroon. Op dat punt blijken de twee mannen elkaar te kunnen naderen. Van Boekel is het met Baan eens dat consumenten niet om kunnen gaan met welvaart en de grote keuze aan producten die ze lekker vinden maar die ongeschikt zijn als hoofdingrediënten van hun voedingspatroon. Daar komen de betaalbaarheid en verleiding die deze producten overal om ons heen op ons uitoefenen nog eens bij. We eten te veel van spullen die niet bedoeld zijn om dagelijks, laat staan de hele dag door gegeten te worden.
Dat laat volgens Van Boekel onverlet dat industrieel verwerkt voedsel volgens hem an sich goed en veilig is. De manier van aanbieden en consumeren is uit de hand gelopen. Ook hij vindt dat levensmiddelentechnologie heeft geleid tot iets wat we niet gewild hebben. Levensmiddelentechnologie is niet verkeerd, maar de marketing ervan is uit de hand gelopen ten koste van gezonde voeding. Van Boekel gaat zelfs zover om te stellen dat de technologische oplossingen die gezocht worden om voedsel 'gezonder' te maken door er suiker, zout en vet uit te halen hun grenzen kennen. Beter is het ons af te vragen hoe we het eetpatroon van mensen weer op een gezond spoor krijgen.
De grote vraag die rest is: wat kan de levensmiddelenindustrie doen om de problemen die de marketing van voedsel heeft gecreëerd op te lossen?
Volgens Baan is het belangrijk om de vervreemding van voedsel waar mensen voor bedoeld zijn op te heffen. Daarom promoot hij vers en zet hij zich in om van Nederland de gezondste delta ter wereld te maken. Volgens hem krijgen veel kinderen appelmoes bij hun groenten en wennen ze daardoor niet aan de smaak van wat normaal voor hen zou moeten zijn. Ook ziet hij mogelijkheden in een frisdranktaks van 5 euro per literfles. Dat drukt de verleiding om nog even een tweede fles mee te nemen en achteloos leeg te drinken de kop in. De opbrengst van de taks mag direct naar de frisdrankproducenten gaan. Ze verkopen dan minder, maar verdienen net zoveel.
Koekjes moeten lekker zijn
Van Boekel ziet vooral mogelijkheden in educatie en blijkt geen voorstander van regels vanuit de overheid die bepalen wat we mogen kopen. Wel constateert hij dat er nog winst te halen is uit het minder zoet, zout en vet maken van recepturen voor producten. Dat is echter eindig. Een koekje of een ijsje zijn bedoeld om lekker te zijn, maar niet om de hele dag door gegeten te worden. Daarom los je het echte probleem met enkel herformuleringen van recepturen niet op. Hij denkt dat het belangrijk is om als industrie duidelijk te zijn over het echte vraagstuk en er rekening mee te houden dat er geen ‘one size fits all’ oplossing bestaat. Wel merkt hij op dat er over 50 jaar misschien wel voedselschaarste heerst, waardoor het huidige probleem plaats zal maken voor andere, nieuwe problemen.
Het gesprek tussen Baan en Van Boekel leidde nog niet tot een oplossing waar iedereen zich in kon vinden. Eén ding is er wel bereikt: de heren werden het eens over het probleem - we eten teveel van voedsel waar we veel minder van zouden moeten eten en kunnen niet omgaan met de betaalbaarheid en verleiding waarmee het overal wordt gepresenteerd.
Baan en Van Boekel bij RTL Late Night in februari van dit jaar:
Dit artikel afdrukken
Volgens een kok moest Van Boekel worden 'opgehangen' omdat hij houdbaar als gezond en zelfs veiliger verdedigde. De discussie vatte vlam op Foodlog en werd door RTL Late Night opgedist als controverse.
Levensmiddelentechnoloog Tiny van Boekel en tuinder Rob Baan gingen op TV met elkaar in gesprek. Beiden hadden het gevoel het gesprek onvoldoende genuanceerd te hebben kunnen voeren. Daarom nodigde Foodlog de beide heren uit om het gesprek bij Foodlogs cursus Food Interaction voort te zetten.
Geen (on)gezonde producten, maar (on)gezonde patronen
Van Boekel kreeg donderdagmiddag jongstleden als eerste het woord en legde de principes van de levensmiddelentechnologie uit. Volgens hem voegt levensmiddelentechnologie veel toe aan het leven van mensen doordat producten langer bewaard kunnen worden en veiliger zijn. Dit kan dankzij technieken als onder meer pasteuriseren en steriliseren en… E-nummers.
Rob Baan blijkt nog steeds niet overtuigd en neemt zelfs scherpe woorden in de mond. 'Teringzooi' en 'meuk', zo karakteriseert hij de nodige houdbare producten. Ook de discussie over 'chemisch' citroenzuur tegenover vers citroensap die bij RTL Late Night ontstond, kwam afgelopen week in verschillende varianten weer terug. Volgens van Boekel maakt het geen verschil of citroenzuur nou los wordt toegevoegd of in de vorm van vers citroensap. Voor de industrie is het nu eenmaal veel goedkoper en gemakkelijker om citroenzuur te gebruiken. Daar blijkt voor Baan de steen des aanstoots te zitten. Van de industrie moet alles goedkoper en simpeler; de gezondheid van de consument wordt vergeten. Volgens hem moeten we terug naar het oorspronkelijke voedingspatroon van de mens: planten, aangevuld met een beetje dierlijk eiwit. Het huidige voedingspatroon met veel houdbare producten is volgens hem oorzaak van kanker en welvaartsziektes. Vol kracht zet hij daarom in op een andere, verse eetcultuur om mensen weg te trekken uit de dikmakende en ongezonde eetcultuur waar ze in terecht zijn gekomen.
Volgens van Boekel kun je niet spreken over een gezond of een ongezond product, het gaat om je totale voedingspatroon. Op dat punt blijken de twee mannen elkaar te kunnen naderen. Van Boekel is het met Baan eens dat consumenten niet om kunnen gaan met welvaart en de grote keuze aan producten die ze lekker vinden maar die ongeschikt zijn als hoofdingrediënten van hun voedingspatroon. Daar komen de betaalbaarheid en verleiding die deze producten overal om ons heen op ons uitoefenen nog eens bij. We eten te veel van spullen die niet bedoeld zijn om dagelijks, laat staan de hele dag door gegeten te worden.
Dat laat volgens Van Boekel onverlet dat industrieel verwerkt voedsel volgens hem an sich goed en veilig is. De manier van aanbieden en consumeren is uit de hand gelopen. Ook hij vindt dat levensmiddelentechnologie heeft geleid tot iets wat we niet gewild hebben. Levensmiddelentechnologie is niet verkeerd, maar de marketing ervan is uit de hand gelopen ten koste van gezonde voeding. Van Boekel gaat zelfs zover om te stellen dat de technologische oplossingen die gezocht worden om voedsel 'gezonder' te maken door er suiker, zout en vet uit te halen hun grenzen kennen. Beter is het ons af te vragen hoe we het eetpatroon van mensen weer op een gezond spoor krijgen.
De grote vraag die rest is: wat kan de levensmiddelenindustrie doen om de problemen die de marketing van voedsel heeft gecreëerd op te lossen?
De heren werden het eens over het probleem - we eten teveel van voedsel waar we veel minder van zouden moeten eten en kunnen niet omgaan met de betaalbaarheid en verleiding waarmee het overal wordt gepresenteerdVervreemding en verleiding opheffen
Volgens Baan is het belangrijk om de vervreemding van voedsel waar mensen voor bedoeld zijn op te heffen. Daarom promoot hij vers en zet hij zich in om van Nederland de gezondste delta ter wereld te maken. Volgens hem krijgen veel kinderen appelmoes bij hun groenten en wennen ze daardoor niet aan de smaak van wat normaal voor hen zou moeten zijn. Ook ziet hij mogelijkheden in een frisdranktaks van 5 euro per literfles. Dat drukt de verleiding om nog even een tweede fles mee te nemen en achteloos leeg te drinken de kop in. De opbrengst van de taks mag direct naar de frisdrankproducenten gaan. Ze verkopen dan minder, maar verdienen net zoveel.
Koekjes moeten lekker zijn
Van Boekel ziet vooral mogelijkheden in educatie en blijkt geen voorstander van regels vanuit de overheid die bepalen wat we mogen kopen. Wel constateert hij dat er nog winst te halen is uit het minder zoet, zout en vet maken van recepturen voor producten. Dat is echter eindig. Een koekje of een ijsje zijn bedoeld om lekker te zijn, maar niet om de hele dag door gegeten te worden. Daarom los je het echte probleem met enkel herformuleringen van recepturen niet op. Hij denkt dat het belangrijk is om als industrie duidelijk te zijn over het echte vraagstuk en er rekening mee te houden dat er geen ‘one size fits all’ oplossing bestaat. Wel merkt hij op dat er over 50 jaar misschien wel voedselschaarste heerst, waardoor het huidige probleem plaats zal maken voor andere, nieuwe problemen.
Het gesprek tussen Baan en Van Boekel leidde nog niet tot een oplossing waar iedereen zich in kon vinden. Eén ding is er wel bereikt: de heren werden het eens over het probleem - we eten teveel van voedsel waar we veel minder van zouden moeten eten en kunnen niet omgaan met de betaalbaarheid en verleiding waarmee het overal wordt gepresenteerd.
Baan en Van Boekel bij RTL Late Night in februari van dit jaar:
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Ik heb dichtbij productherfomulering gestaan, en het is precies waar de paradox over gaat: een niet zo gezond product iets gezonder maken zodat de mensen niet minder hoeven te eten. En dus niet minder hoeven te consumeren. Als Coca-Cola, Unox en Dr Oetker gewoon zeggen: wij maken lekkere producten, maar als je te veel van mij eet word je dik, lelijk en ongezond en ga je uiteindelijk eerder dood..
Ik ben benieuwd wat de epidimologische effecten zijn als we producten niet minder vet, zout of zoet maken, maar het voor elkaar zouden krijgen mensen minder te laten eten.
Opvallend dat in dergelijke discussies telkens 'voedselveiligheid' als argument opgevoerd wordt. Het heeft iets weg van het argument over veiligheid versus privacy dat gebruikt wordt in meningsverschillen over de aanpak van 'terrorisme' e.d. Daarbij wordt vaak net gedaan als het óf-óf is, terwijl het twee heel verschillende concepten zijn. Ook als het gaat om voeding werkt het door elkaar gebruiken van twee heel verschillende concepten vertroebelend. Als het over gezond gaat, moet je er geen andere dingen bijhalen die voor de ene of de andere visie pleiten. Haal het uit de discussie weg en kijk hoe sterk het standpunt dan nog blijft.
Wat voeding gezond of ongezond maakt is gewoon niet goed bekend. Dat wil niet zeggen dat je er niks van kunt zeggen. Van Boekel gebruikt het idee van voedingspatroon in één adem met het stofjesdenken in termen van zout, suiker en vet. Maar dat zijn nogal contrasterende ideeën en de één sluit de ander uit: als je accepteert dat het om patronen draait dan kán de hoeveelheid stofjes in een product niet ook iets bepalen.
Een interessante vraag vind ik de volgende: kan je louter verse producten ad libitum onbeperkt eten? Kan je louter sterk bewerkte industriële producten ad libitum onbeperkt eten?
Dennis, veiligheid en gezondheid zijn twee aspecten van voedsel en het zijn inderdaad twee verschillende aspecten van voedsel. Wat Van Boekel als technoloog zegt is: besef wat de waarde van conservering is als je mensen op afstand van de akkers en het varken of de kip gemakkelijk wilt voeden. Onveilig voedsel is nl. ongezond. Je kunt er dood van gaan. Daar heeft hij gelijk in: wat langer houdbaar gemaakt vers is zelfs nog altijd een probleem. Let maar eens op de bronnen van besmettingen als salmonella, E.coli's en listeria.
Baan zegt: en moet je kijken wat de heel veilig houdbaar - versuikerd, vervet en gefrituurd - dat ons overal aangaapt en roept 'koop me, eet me' doet. En daar heeft hij al even volstrekt gelijk in. We worden er moddervet van en raken er benen van kwijt. Kijk naar het lillend vet dat in m.n. Engelssprekende landen voor je op straat loopt.
Het echte probleem is dat we niet met welvaart om kunnen gaan. Minder dan honderd jaar geleden stelden mensen zich de vragen die jij stelt niet. Daarom is de nieuwe eetcultuur die Rob Baan voorstaat van belang en heeft hij net zo hard gelijk. Tiny van Boekel is het daar zeker niet mee oneens.
Beiden moeten er hier ook nog maar eens op reageren.
Dick, ik begrijp wel dat Van Boekel dat zegt, maar daar ging de discussie niet over. Het is net zoiets als argumenteren dat het één smakelijker is dan het ander, of makkelijker tot allerlei nieuwe producten te vormen is. Allemaal interessant, maar niet onderwerp van gesprek.
Bovendien, voedseltechnologie gaat niet alleen over conserveren. Een groot deel, misschien wel het grootste deel gaat om kleur, geur, smaak, mondgevoel, etc.
Maar opnieuw, Baan spreekt over de impact op gezondheid, laten we ons daar nou eens toe beperken. Als het nodig is om andere aspecten erbij te betrekken, is dat dan niet een zwaktebod?
Dennis, dat is eenzijdig. Rob scherpt wat Van Boekel betreft nu juist ook irrelevante aspecten aan: houdbaar is geen meuk, zegt Van Boekel. Ook krijg je er geen kanker van, zegt hij.
Het zwaktebod geldt dan over en weer.
Dat betekent dat een andere vraag zich stelt: hoe heeft het zover kunnen komen?
Op dat punt heeft Rob mijn warme sympathie: alleen door heel krachtig marketing weerwerk. Tot die discussie en consensus wisten we vorige week donderdag in een zaaltje met twintig mensen door te dringen. De echte vraag is deze: waarom lukt dat niet in de samenleving?
Die vraag intrigeerde alle aanwezigen, waaronder voornamelijk mensen uit de levensmiddelenindustrie.