Vandaag is de Dag van de Diëtist. Neeke Smit breekt een lans voor de opwaardering van haar beroep, dat ondergesneeuwd dreigt te raken in het mediageweld dat zelfbenoemde 'voedingsdeskundigen' over ons uitstorten.
De voedingsadviezen van voedingsdeskundigen rijzen de pan uit. Je kan niet meer om ze heen. Op de sociale media, Internet, in de krant, in de boekenwinkel en op tv. Je komt ze overal tegen. Veel mensen kennen het verschil tussen een voedingsdeskundige en een diëtist niet. Vaak denken ze zelfs dat een voedingsdeskundige hoger is opgeleid, terwijl het een onbeschermde titel is. Vandaar mijn vraag: wat is het diploma van een diëtist nog waard?
Diploma
13 juli 2013, de datum waarop ik mijn diploma in ontvangst mocht nemen. In 2009 begon ik aan de opleiding Voeding en Diëtetiek aan de Hanze Hogeschool in Groningen. Op dat moment was voeding nog niet zo hot als nu. Een diëtist was iemand waar je naar toe ging als je ziek was, moest aankomen of afvallen en was dé deskundige op dit gebied. Ik kwam zelf pas in 2007 in contact met het beroep toen ik naar de diëtist moest vanwege de diagnose 'diabetes mellitus type 1'. Alle vragen die op zo’n moment bij je op komen, moest ik bewaren voor de diëtist. Zij was namelijk de deskundige op het gebied van voeding en diabetes.
Dankzij mijn opleiding kan ik terugvallen op wat er bekend is in de huidige literatuur en de kennis van collega-diëtisten. Velen hebben deze mogelijkheid of kennis niet, of geloven niet zo in de adviezen van het Voedingscentrum en wetenschappelijk onderzoek. Er leven veel vragen ten aanzien van de 'waarheid' over wat nu gezond is en wat niet of wat de beste of snelste manier is om af te vallen.
Goeroes spelen hier slim op in
De ene na de andere voedingsdeskundige voorziet je van advies en belooft je dat je kilo’s af gaat vallen. Mensen die zelf veel zijn afgevallen, gaan als ervaringsdeskundige andere mensen begeleiden. Bekende Nederlanders kiezen voor een spontane carrièreswitch naar ‘voedingscoach’, ‘afvaldeskundige’ of ‘gewichtsconsultant’. Vaak zonder diploma en met beperkte kennis – met alle gevolgen van dien.
Het zal je vast niet ontgaan zijn hoeveel aandacht deze mensen krijgen in de media. Rens Kroes die oproept om te detoxen met klei in de morgen (juist hartstikke gevaarlijk), Vivian Reijs die mensen onnodig suikervrij, koemelkvrij, tarwevrij, en e-nummervrij wil laten eten (onnodig vermijden van voedingsmiddelen), Fajah Lourens die aanspoort om te leren houden van het gevoel van honger (hallo eetstoornis) zijn maar een paar voorbeelden.
Inmiddels is de 'voedingsdeskundige' dé persoon om dieetbegeleiding van te krijgen, een boek van te kopen of alles van over over te nemen wat hij of zij op hun social media met hun volgers delen. Deze 'deskundigen' staan voortdurend in de spotlights in de media. Hoe vaak krijgen de dieetgoeroes wel niet de ruimte om hun praatje te doen? Diëtisten en voedingswetenschappers zie je zelden in een talkshow of de krant.
Beschermde titel
De titel ‘voedingsdeskundige’ betekent niets. Het is GEEN beschermde titel. Iedereen mag zichzelf voedingsdeskundige noemen. Je moeder, je buurjongen, die personal trainer in de sportschool. Ook titels als ‘coach’, ‘afvaldeskundige’ en ‘gewichtsconsulent’ (met uitzondering van BGN) zijn niet wettelijk beschermd en staan dus niet garant voor kwaliteit.
Daar staat tegenover dat een diëtist vier jaar lang een hbo-opleiding volgt die niet alleen aandacht besteedt aan voeding maar ook aan fysiologie, pathologie, psychologie, chemie, biologie, gespreksvaardigheden en evidence based practice – om wat punten te benoemen. Een diëtist leert hoe het lichaam werkt, wat het effect hierop is van voeding en hoe je mensen kan begeleiden en motiveren. Een diëtist kan een advies aanpassen naar de persoon en weet onderscheid te maken tussen goed wetenschappelijk onderzoek en de zoveelste dieethype. Na de diploma-uitreiking moet een diëtist zich blijven bijscholen en ontwikkelen om geregistreerd te blijven in het kwaliteitsregister.
Wat betekent deze waarborging voor mij? Vooral dat ik klanten zo goed mogelijk advies geef, gebaseerd op de laatste wetenschappelijke consensus en passend bij de persoon die ik begeleid. En helaas is dit advies (meestal “meer bewegen, gezonder eten”) niet bepaald sexy. Mensen willen een oorzaak hebben voor hun overgewicht en diegene die roept dat koolhydraten de boosdoener zijn, krijgt direct veel meer aandacht. Een dieet wat iets uitsluit en aanstipt als oorzaak van het kwaad scoort bij de massa. Mensen willen een oorzaak hebben en goeroes spelen hier slim op in.
Helaas kennen deze zelfbenoemde experts hun eigen grenzen niet. Voor erkende gewichtsconsulenten ligt de grens van behandeling bij gezonde mensen. Dit betekent geen mensen behandelen met ziekten; zelfs niet met een te hoge bloeddruk en een gezond gewicht. Diëtetiek is een paramedisch vak. Je gaat toch ook niet naar de plaatselijke kleibakker om gips om je gebroken arm te laten zetten, of laat je huis bouwen door een kind dat goed is met LEGO?
Diëtist is dé deskundige
Voor mij is en blijft de diëtist dé deskundige om heen te gaan voor advies over voeding. Het zou een goede zaak zijn als alle zelfbenoemde voedingsdeskundigen een erkende cursus/opleiding zouden moeten volgen. Gelukkig is er steeds meer aanbod van cursussen en opleidingen die je leren op een verantwoorde manier mensen te begeleiden.
Ik vind het geweldig om te zien hoe steeds meer mensen bezig zijn om gezonder te worden. Ik vind het vooral zo ontzettend jammer dat er mensen zijn die, misschien onbedoeld, misbruik hiervan maken en anderen voorzien van onvolledige of onjuiste informatie. Dat leidt tot gevaarlijke situaties, voedingstekorten en het vermijden van gezonde producten zoals brood en melk.
Deze column van Neeke Smit verscheen op 12 september op Fit.nl
Dit artikel afdrukken
Diploma
13 juli 2013, de datum waarop ik mijn diploma in ontvangst mocht nemen. In 2009 begon ik aan de opleiding Voeding en Diëtetiek aan de Hanze Hogeschool in Groningen. Op dat moment was voeding nog niet zo hot als nu. Een diëtist was iemand waar je naar toe ging als je ziek was, moest aankomen of afvallen en was dé deskundige op dit gebied. Ik kwam zelf pas in 2007 in contact met het beroep toen ik naar de diëtist moest vanwege de diagnose 'diabetes mellitus type 1'. Alle vragen die op zo’n moment bij je op komen, moest ik bewaren voor de diëtist. Zij was namelijk de deskundige op het gebied van voeding en diabetes.
Een diëtist was iemand waar je naar toe ging als je ziek was, moest aankomen of afvallen en was dé deskundige op dit gebiedHoe anders is dit tegenwoordig. Iedereen is met voeding bezig, iedereen wil gezond zijn en iedereen heeft zijn mening over wat 'gezond' is. Je wordt zo ongeveer doodgegooid met tegenstrijdigheden: je moet voldoende brood eten, je moet geen gluten binnen krijgen, aspartaam is dodelijk voor je, je moet meer light-producten nemen want deze bevatten minder calorieën – ga zo maar door. Ik snap goed dat mensen door alle verschillende berichten in de war raken.
Dankzij mijn opleiding kan ik terugvallen op wat er bekend is in de huidige literatuur en de kennis van collega-diëtisten. Velen hebben deze mogelijkheid of kennis niet, of geloven niet zo in de adviezen van het Voedingscentrum en wetenschappelijk onderzoek. Er leven veel vragen ten aanzien van de 'waarheid' over wat nu gezond is en wat niet of wat de beste of snelste manier is om af te vallen.
Goeroes spelen hier slim op in
De ene na de andere voedingsdeskundige voorziet je van advies en belooft je dat je kilo’s af gaat vallen. Mensen die zelf veel zijn afgevallen, gaan als ervaringsdeskundige andere mensen begeleiden. Bekende Nederlanders kiezen voor een spontane carrièreswitch naar ‘voedingscoach’, ‘afvaldeskundige’ of ‘gewichtsconsultant’. Vaak zonder diploma en met beperkte kennis – met alle gevolgen van dien.
Het zal je vast niet ontgaan zijn hoeveel aandacht deze mensen krijgen in de media. Rens Kroes die oproept om te detoxen met klei in de morgen (juist hartstikke gevaarlijk), Vivian Reijs die mensen onnodig suikervrij, koemelkvrij, tarwevrij, en e-nummervrij wil laten eten (onnodig vermijden van voedingsmiddelen), Fajah Lourens die aanspoort om te leren houden van het gevoel van honger (hallo eetstoornis) zijn maar een paar voorbeelden.
Inmiddels is de 'voedingsdeskundige' dé persoon om dieetbegeleiding van te krijgen, een boek van te kopen of alles van over over te nemen wat hij of zij op hun social media met hun volgers delen. Deze 'deskundigen' staan voortdurend in de spotlights in de media. Hoe vaak krijgen de dieetgoeroes wel niet de ruimte om hun praatje te doen? Diëtisten en voedingswetenschappers zie je zelden in een talkshow of de krant.
Beschermde titel
De titel ‘voedingsdeskundige’ betekent niets. Het is GEEN beschermde titel. Iedereen mag zichzelf voedingsdeskundige noemen. Je moeder, je buurjongen, die personal trainer in de sportschool. Ook titels als ‘coach’, ‘afvaldeskundige’ en ‘gewichtsconsulent’ (met uitzondering van BGN) zijn niet wettelijk beschermd en staan dus niet garant voor kwaliteit.
Daar staat tegenover dat een diëtist vier jaar lang een hbo-opleiding volgt die niet alleen aandacht besteedt aan voeding maar ook aan fysiologie, pathologie, psychologie, chemie, biologie, gespreksvaardigheden en evidence based practice – om wat punten te benoemen. Een diëtist leert hoe het lichaam werkt, wat het effect hierop is van voeding en hoe je mensen kan begeleiden en motiveren. Een diëtist kan een advies aanpassen naar de persoon en weet onderscheid te maken tussen goed wetenschappelijk onderzoek en de zoveelste dieethype. Na de diploma-uitreiking moet een diëtist zich blijven bijscholen en ontwikkelen om geregistreerd te blijven in het kwaliteitsregister.
Een dieet wat iets uitsluit en aanstipt als oorzaak van het kwaad scoort bij de massa'Echt advies is niet sexy'
Wat betekent deze waarborging voor mij? Vooral dat ik klanten zo goed mogelijk advies geef, gebaseerd op de laatste wetenschappelijke consensus en passend bij de persoon die ik begeleid. En helaas is dit advies (meestal “meer bewegen, gezonder eten”) niet bepaald sexy. Mensen willen een oorzaak hebben voor hun overgewicht en diegene die roept dat koolhydraten de boosdoener zijn, krijgt direct veel meer aandacht. Een dieet wat iets uitsluit en aanstipt als oorzaak van het kwaad scoort bij de massa. Mensen willen een oorzaak hebben en goeroes spelen hier slim op in.
Helaas kennen deze zelfbenoemde experts hun eigen grenzen niet. Voor erkende gewichtsconsulenten ligt de grens van behandeling bij gezonde mensen. Dit betekent geen mensen behandelen met ziekten; zelfs niet met een te hoge bloeddruk en een gezond gewicht. Diëtetiek is een paramedisch vak. Je gaat toch ook niet naar de plaatselijke kleibakker om gips om je gebroken arm te laten zetten, of laat je huis bouwen door een kind dat goed is met LEGO?
Diëtist is dé deskundige
Voor mij is en blijft de diëtist dé deskundige om heen te gaan voor advies over voeding. Het zou een goede zaak zijn als alle zelfbenoemde voedingsdeskundigen een erkende cursus/opleiding zouden moeten volgen. Gelukkig is er steeds meer aanbod van cursussen en opleidingen die je leren op een verantwoorde manier mensen te begeleiden.
Ik vind het geweldig om te zien hoe steeds meer mensen bezig zijn om gezonder te worden. Ik vind het vooral zo ontzettend jammer dat er mensen zijn die, misschien onbedoeld, misbruik hiervan maken en anderen voorzien van onvolledige of onjuiste informatie. Dat leidt tot gevaarlijke situaties, voedingstekorten en het vermijden van gezonde producten zoals brood en melk.
Deze column van Neeke Smit verscheen op 12 september op Fit.nl
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Je kan natuurlijk klagen dat je het aflegt tegen 'zelfbenoemde' voedingsdeskundigen (stond ook tussen aanhalingstekens), maar je kan ook eens goed kijken waarom er zo weinig waardering is voor de diëtist en het vak zo hoognodig moet worden opgewaardeerd.
De laatste regel spant de kroon: "Dat leidt tot gevaarlijke situaties, voedingstekorten en het vermijden van gezonde producten zoals brood en melk".
Als na vier jaar en een diploma deze diëtiste schrijf: "gezonde producten zoals ... melk", dan betwijfel ik hoe goed wetenschappelijke kennis bij haar of in de opleiding is doorgedrongen. Wetenschappelijke onderzoekingen hebben vaak de nadelen van koemelk voor de gezondheid aangetoond. Deze, mijn favoriete onderzoek (omdat honderdduizend mensen, twintig jaar zijn gevolgd) toont overduidelijk aan dat koemelk ongezond is, beter te vermijden.
Enno Krol en Jan Peter van Doorn ik raad je aan om eerst de documenten van de Gezondheidsraad eens door te lezen voordat je zulke feedback geeft. Als je dit goed kan weerleggen, of inhoudelijk kan aanscherpen, kun je wat mij betreft commentaar geven op een diëtist. Een diëtist baseert vaak zijn of haar advies hierop. Deze adviezen zijn gebaseerd op de laatste wetenschappelijke consensus. In mijn ogen het beste wat wij momenteel tot onze beschikking hebben. Als jullie dat niet vinden, zie ik graag een inhoudelijk onderbouwd commentaar (jeroen@fit.nl).
Deze diëtiste geeft geen verwijzing naar de Gezondheidsraad, en hun, naar mijn indruk deels op traditie gebaseerde richtlijn. Ze schrijft dat brood en melk gezond zijn. Als ze het zo schrijft, brengt ze het alsof de gezondheid van brood en melk onbetwijfelbaar zijn. Die gezondheid is juist zeer betwijfelbaar. Ten eerste: veel mensen hebben gluten of lactose allergie. En ten tweede uit het langlopende onderzoek waar ik naar link in mijn vorige reactie, blijkt dat de sterfte hoger is onder mensen die enkele glazen melk per dag drinken, dan onder mensen die minder dan één glas melk drinken.
Beste Enno Krol en Jan Peter van Doorn . Ten eerste wil ik jullie bedanken voor jullie reactie en kritische blik. Ik hou er wel van als mensen kritisch kijken naar wat er geschreven is.
Om terug te komen op jullie reactie:
- Ik ben het er zeker mee eens dat melk en brood niet gezond zijn voor iedereen. Echter is het niet een voedingsmiddel wat iedereen moet vermijden omdat het ongezond is. Het bevat beide belangrijke voedingsstoffen die van belang zijn voor een goede gezondheid. Natuurlijk kan je dit uit andere producten halen, maar het is niet zo dat je deze voedingsmiddelen moet vermijden omdat ze slecht voor je zijn, integendeel zelfs. Hiervoor wil ik jullie zoals Jeroen aankaartte doorverwijzen naar de publicaties van de gezondheidsraad.
- Het vermijden van complete voedingsgroepen is een verhoogd risico voor tekorten in de voeding. Ik vind het jammer dat dit gebeurd omdat dit namelijk helemaal niet nodig is. Met uitzondering van mensen die deze producten echt niet verdragen natuurlijk, maar hier moet naar vervanging worden gekeken.
- Betreffende het artikel over melk wat aangeduid wordt: met betrekking tot dit soort onderzoeken kan nooit een oorzaak-gevolg conclusie getrokken worden. Als ik een beker melk drink en wordt aangereden door de vrachtwagen komt het natuurlijk niet door de melk. Ik citeer: "However, they point out that their study can only show an association and cannot prove cause and effect. They say the results "should be interpreted cautiously" and further studies are needed before any firm conclusions or dietary recommendations can be made." Na de publicatie was snel de rectificatie gepubliceerd dat de keiharde conclusie van melk i.v.m mortaliteit niet getrokken kon worden. Ben het er wel mee eens dat hier meer onderzoek naar gedaan moet worden.
Hopelijk heb ik jullie punten zo goed kunnen beantwoorden?
Met vriendelijke groet,
Neeke Smit