Dat zeggen de Gezondheidsraad en de Commissie Genetische Modificatie in een dinsdag uitgebracht rapport.
Dankzij CRISPR-Cas9, een genetische techniek, kunnen genetische codes razendsnel in kaart worden gebracht. Even snel, eenvoudig en goedkoop kan het DNA van planten, dieren en mensen worden aangepast om genetische foutjes zoals bijvoorbeeld erfelijke ziekten weg te werken. Ook kunnen ze worden gebruikt om bijvoorbeeld insecten onvruchtbare nakomelingen te laten krijgen, zodat minder insecticiden hoeven te worden gebruikt. Het in omloop brengen van steriele insecten is immers afdoende.
CRISPR-Cas9 is pas enkele jaren geleden ontdekt, maar nu al niet meer weg te denken uit de zogenaamde life sciences. Het tijdschrift Science noemde de techniek eind 2015 ‘de doorbraak van het jaar’. De techniek maakt echter zoveel mogelijk dat we zowel menselijk, dierlijk als plantaardig leven fundamenteel kunnen veranderen.
Om die reden, zeggen de Gezondheidsraad en de COGEM, is nu de politiek aan zet om ethische kaders op te stellen. Het aanpassen van mensen vinden de organisaties het meest zwaarwegend. Ze signaleren het feit dat er nauwelijks meer deskundigheid is om de praktische toelaatbaarheid van de technieken onafhankelijk te beoordelen.
Ze formuleren hun advies aan de regering en politiek als volgt: Het meest prangende onderwerp is de mogelijkheid om eicellen, zaadcellen en embryo’s genetisch te veranderen. Met deze zogenoemde kiembaanmodificatie kunnen in principe erfelijke ziektes worden uitgebannen. Binnen de EU is dat verboden, maar hoe lang nog? Wat is wenselijk en wat ethisch toelaatbaar? Het is aan de politiek om de grenzen te bepalen.
Een ander belangrijk punt is de kennis over biotechnologie die in Nederland aanwezig is. Universiteiten, onderzoeksinstituten en bedrijven werken steeds meer samen, waardoor er minder onafhankelijke deskundigen zijn die nieuwe ontwikkelingen goed kunnen beoordelen. Het is van belang dat politiek en beleid zorgen voor behoud van onafhankelijke kennis over de biotechnologie.
Wiens intellectueel eigendom?
Ten aanzien van privacy en intellectueel eigendom is er behoefte aan duidelijkheid. Straks worden er grote hoeveelheden data – DNA-code, gezondheidsstatus –van patiënten verzameld. Maar van wie zijn die data, wie beheert ze en wie heeft hierover zeggenschap? Intellectueel eigendom speelt op een andere manier in de plantenveredeling. Door de opkomst van octrooien op planten en eigenschappen is vrije veredeling steeds minder goed mogelijk.
Nieuwe technieken zorgen voor verouderde wetgeving
Ten slotte is de huidige wet- en regelgeving voor genetisch veranderde organismen niet langer meer houdbaar. Met nieuwe technieken als CRISPR-Cas en RNA-i is bijna geen onderscheid meer te maken tussen producten van genetische en niet genetische gemodificeerde organismen, terwijl de wet- en regelgeving daarop wel is gebaseerd.
Politiek en beleid moeten nadenken over de koers die Nederland wil varen in al deze vraagstukken. Ze kunnen daarbij rekening houden met de internationale ontwikkelingen en afspraken maar hoeven die niet leidend te laten zijn.
Op Foodlog werd deze ethische kwestie enkele maanden geleden aan de orde gesteld door tuinder Jopie Duijnhouwer en veredelaar Hendrik Rietman.
Dit artikel afdrukken
CRISPR-Cas9 is pas enkele jaren geleden ontdekt, maar nu al niet meer weg te denken uit de zogenaamde life sciences. Het tijdschrift Science noemde de techniek eind 2015 ‘de doorbraak van het jaar’. De techniek maakt echter zoveel mogelijk dat we zowel menselijk, dierlijk als plantaardig leven fundamenteel kunnen veranderen.
Er is straks nauwelijks meer onafhankelijke deskundigheid om de praktische toelaatbaarheid van de technieken te beoordelenEthische kaders
Om die reden, zeggen de Gezondheidsraad en de COGEM, is nu de politiek aan zet om ethische kaders op te stellen. Het aanpassen van mensen vinden de organisaties het meest zwaarwegend. Ze signaleren het feit dat er nauwelijks meer deskundigheid is om de praktische toelaatbaarheid van de technieken onafhankelijk te beoordelen.
Ze formuleren hun advies aan de regering en politiek als volgt: Het meest prangende onderwerp is de mogelijkheid om eicellen, zaadcellen en embryo’s genetisch te veranderen. Met deze zogenoemde kiembaanmodificatie kunnen in principe erfelijke ziektes worden uitgebannen. Binnen de EU is dat verboden, maar hoe lang nog? Wat is wenselijk en wat ethisch toelaatbaar? Het is aan de politiek om de grenzen te bepalen.
Een ander belangrijk punt is de kennis over biotechnologie die in Nederland aanwezig is. Universiteiten, onderzoeksinstituten en bedrijven werken steeds meer samen, waardoor er minder onafhankelijke deskundigen zijn die nieuwe ontwikkelingen goed kunnen beoordelen. Het is van belang dat politiek en beleid zorgen voor behoud van onafhankelijke kennis over de biotechnologie.
Wiens intellectueel eigendom?
Ten aanzien van privacy en intellectueel eigendom is er behoefte aan duidelijkheid. Straks worden er grote hoeveelheden data – DNA-code, gezondheidsstatus –van patiënten verzameld. Maar van wie zijn die data, wie beheert ze en wie heeft hierover zeggenschap? Intellectueel eigendom speelt op een andere manier in de plantenveredeling. Door de opkomst van octrooien op planten en eigenschappen is vrije veredeling steeds minder goed mogelijk.
Nieuwe technieken zorgen voor verouderde wetgeving
Ten slotte is de huidige wet- en regelgeving voor genetisch veranderde organismen niet langer meer houdbaar. Met nieuwe technieken als CRISPR-Cas en RNA-i is bijna geen onderscheid meer te maken tussen producten van genetische en niet genetische gemodificeerde organismen, terwijl de wet- en regelgeving daarop wel is gebaseerd.
Politiek en beleid moeten nadenken over de koers die Nederland wil varen in al deze vraagstukken. Ze kunnen daarbij rekening houden met de internationale ontwikkelingen en afspraken maar hoeven die niet leidend te laten zijn.
Op Foodlog werd deze ethische kwestie enkele maanden geleden aan de orde gesteld door tuinder Jopie Duijnhouwer en veredelaar Hendrik Rietman.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Veel mensen handelen uit eigen belang. Een triest voorbeeld daarvan is de dierenindustrie, waar sommige mensen verdienen ten koste van vele dieren hun ellende en vroege dood. Daarom stop de dierenindustrie. Respect voor de zelfredzaamheid van dieren. Respect voor hun leefgebied. En respect voor hun genetische bouw. Daarom zijn ingrepen in de genen van dieren ontoelaatbaar.
Als mensen hun "eigen genetische foutjes zoals bijvoorbeeld erfelijke ziekten" willen wegwerken, prima. Of als mensen, een erfelijke ziekte willen voorkomen bij hun kinderen, ook prima. Dat mensen het beste voor hebben met hun eigen kinderen, dat vertrouw ik wel.
Helemaal eens dat de grenzen besproken moeten worden. Maar met de politiek? Laat me niet lachen.
Ik zag onlangs een uitzending hierover op tv en die wetenschapper had het begrepen. Die vroeg het aan burgers. Die begreep dat de kennis voor de toekomst in de maatschappij zit, niet in de instituties. Die hebben afgedaan. Opruimen. Klaar!
Harold #2 , je kunt natuurlijk prima met burgers bespreken wat zij van de nieuwe technieken vinden. Lijkt me wel lastig met welke burgers dan, want er zijn er nogal wat, en de meningen lopen ook nogal uiteen. Maar stel dat daar iets uitkomt, wat gebeurt daar dan mee?
Ontwikkelingen in de wetenschap worden alleen beperkt door wet- en regelgeving. Als die aangepast dienen te worden, zal dit toch echt via de politiek moeten. En dat is maar goed ook. Als het democratische proces normaal verloopt zijn in de politiek alle meningen vertegenwoordigd, terwijl bij het raadplegen van burgers vaak alleen de meest communicatief vaardige mensen gehoord worden. Of degene met de grootste monden, zoals in de discussies rond AZC's goed zichtbaar is.
Enno, met alle respect, vind jouw eerste alinea een beetje rare om zo over dit onderwerp te beginnen en sleutelen aan mensen om erfelijke ziektes uit te bannen prima, maar erfelijke ziektes bij dieren uitbannen dat is dan uit den boze?
Henric #3. Het grote punt is hier dat "de politiek" zogenaamd en afspiegeling is van de behoeften van de bevolking maar nog niet eens haar mening kent of haar wensen serieus neemt. Dus of dat nu de partij is waar je mee wil praten.
Daarnaast is de diversiteit aan gefundeerde én ongefundeerde meningen onder politici wellicht nog groter dan de gewogen variant daarvan onder de burgers. Radicale elementen zijn in de Haagse en Brusselse burelen in opmars en dat is gezien de bovenbeschreven kloof zéér te begrijpen (maar nog steeds zorgwekkend).
Tenslotte, natuurlijk moet je ieder gesprek, ook als het met duizenden moet (meer verwacht ik er niet), facilitieren. Daar bestaan uitstekende methoden voor die open én beheersbaar zijn. Die werken veel beter dan de internetconsulaties of LinkedIn of Facebook of Foodlog :-).
Kortom. Ik denk dat de wetenschap beter uit is als ze zelf goed georganiseerd de co-creatie opzoekt met burgers dan zich over te laten aan de kennisarme stammenstrijden van de politici.