Door de grotere hygiëne worden mensen in steden aan veel minder micro-organismen blootgesteld. Ze zijn schoner dan hun directe voorouders. In ontwikkelde gebieden blijken boerderijkinderen gezonder zijn dan stadskinderen.

Volgens de hygiënehypothese maakt goede hygiëne ons vatbaarder voor allergieën, astma en andere aandoeningen die te maken hebben met ons afweersysteem. Onderzoekers lijken nu bewijs te hebben gevonden dat deze hypothese ondersteunt. De omgeving waarin kinderen opgroeien en de micro-organismen waaraan ze worden blootgesteld kunnen een groot verschil maken in de soorten bacteriën die ze bij zich dragen. Dat is bepalend voor het risico dat ze lopen op een aantal ziektes.

Noord-Europa
Het onderzoek vond plaats in Noord-Europa. In Finland en Estland komen vroege auto-immuunziektes veel voor, maar net aan de andere kant van de grens in Karelië (een deelrepubliek van Rusland) hebben kinderen die ziektes nauwelijks. Diabetes type I komt in Finland zes keer vaker voor dan in Karelië, terwijl de bevolking weinig verschilt qua genetische beschermende en risicofactoren voor die ziekte. In Estland komt deze vorm van diabetes de laatste 20 jaar steeds vaker voor, tegelijk met de verbetering van de economie.

Microbioom
De groep microbiologen volgde 222 kinderen in deze landen vanaf hun geboorte tot ze 3 jaar waren. Na analyse van hun poepmonsters bleek dat baby’s in Karelië een significant ander microbioom hadden dan de kinderen in Finland en Estland. De Russische kinderen hadden veel bifidobacteriën. In Finland kwamen juist veel Bacteroides-bacteriën voor. De baby’s uit Estland droegen beide bacterie-soorten bij zich, wat reflecteert dat de economische ontwikkeling langzaam verandert van een agrarisch naar een meer stedelijk gebied.

Naast het verschil in aanwezige bacteriën, ontdekten de onderzoekers ook een relatie met diabetes. De Finse kinderen hadden vaker diabetes dan de Russische baby’s. Ook na het corrigeren voor factoren als eetpatroon, leefomgeving en borstvoeding, bleef dit verband in stand. Het hebben van verschillende kolonies bacteriën in het microbioom geeft kinderen meer of minder bescherming tegen allerlei ziektes.

Beetje vies is goed
Volgens onderzoeker Hermie Harmsen van het Universitair Medisch Centrum Groningen is de hygiëne rondom de geboorte en de eerste weken tot maanden van het kind van grote invloed op die veranderingen in het immuunsysteem. Collega-onderzoeker Ramnik Xavier van Broad Institute of MIT and Harvard zegt hierover: “De Russische kinderen leefden op of rondom boerderijen en werden blootgesteld aan een breed spectrum microben. De Finnen leefden in een ultra-schone omgeving en brachten het grootste deel van hun kinderjaren door in betonnen torens, waardoor ze niet diezelfde blootstelling hadden.”

Het artikel is gepubliceerd in het tijdschrift Cell.
Dit artikel afdrukken