Langzaam resultaat van jarenlange inspanning
Dat zijn feiten en cijfers die we niet mogen accepteren. Jaren geleden begon ik samen met anderen in Friesland het programma Sport op Basisscholen om kinderen weer gymles te geven door een echte gymleraar. Ook legden we de verbinding met gezonde voeding. Scholen, gemeenten en sportorganisaties zetten de schouders eronder. Wat klein begon groeide uit tot een provinciebreed succes dat inmiddels ruim 30.000 kinderen bereikt op 277 scholen. Ook buiten de gymles zijn ze meer gaan bewegen.
Een aantal grote bedrijven doet niet mee
Deze langzame gedragsverandering is het resultaat van een jarenlange inspanning. Zoiets heeft alleen kans van slagen als meerdere partijen zich inspannen voor een gezamenlijk doel. Het Vinkje, het keurmerk van Stichting Ik kies Bewust, zet zich in voor een gezonder etende Nederlander. De stichting wil productinnovatie stimuleren om zo het productaanbod gezonder te maken. Daarnaast is ons doel de gezondere keuze voor de consument makkelijker maken. Producten met het Vinkje voldoen aan strenge criteria voor minder verzadigd vet, suiker, zout en calorieën. Wij vinden dat onze aanpak het aanbod in Nederlandse supermarkten de afgelopen 10 jaar significant heeft verbeterd. Ruim 7.500 producten zijn voorzien van het Vinkje. Bijna alle supermarkten doen mee, helaas is een aantal grote levensmiddelenconcerns nog niet van de partij.
Consumentenvertrouwen
De tijdgeest is in die 10 jaar sterk veranderd. Het denken over voeding is veranderd, onder wetenschappers en onder consumenten. Voeding en gezondheid zijn in deze tijd bepalend voor de identiteit van mensen. Er is ook kritiek op het Vinkje. Tijd om de balans op te maken. Het Vinkje organiseert daarom op morgenavondeen breed maatschappelijk debat met als inzet de vraag: willen we een gezondere samenleving of vechten we voor voedselovertuigingen? Onze Stichting is niet doof voor de kritische signalen. Er bestaat wantrouwen tegen bedrijven met winstoogmerk, zo ook tegen het Vinkje dat te afhankelijk zou zijn van de levensmiddelenindustrie. In de persoon van Hoogervorst, de toenmalige minister van VWS, koos onze overheid bij de oprichting van de Stichting Ik Kies Bewust voor een publiekprivate samenwerking. Een constructie die overigens ook elders met succes wordt toegepast. Nu is wellicht een grotere rol van de overheid als onafhankelijke partij noodzakelijk om tot meer consumentenvertrouwen te komen.
Als nodig blijkt dat het Vinkje daarvoor van kleur moet verschieten, een verkeerslicht of een sterrensysteem moet worden, dan doen we dat. Waar het om draait is dat we een vertrouwd en volledig transparant logo-systeem moeten willen creëren dat maximaal bijdraagt aan een gezondere samenleving met heel veel minder welvaartsziektenMondiaal netwerk
Onze productcriteria worden opgesteld door onafhankelijke, gerenommeerde wetenschappers die zorgen voor een stevige onderbouwing van die criteria. Dat is belangrijk omdat het gaat over vertrouwen. Consumenten moeten er zeker van kunnen zijn dat ze met hun keuze voor producten met een Vinkje gezonder uit zijn. Dus reken maar dat we die onafhankelijke wetenschappelijke functie serieus nemen. De Nederlandse wetenschappelijke commissie maakt bovendien onderdeel uit van een mondiaal netwerk van wetenschappers. De wetenschappelijke data waarover zij kunnen beschikken zijn onmisbaar voor nieuwe inzichten in gezondheid en voeding.
Samen
Het Voedingscentrum heeft recent de nieuwe Schijf van Vijf gelanceerd. Daardoor zijn verschillen ontstaan in de criteria van het Voedingscentrum en het Vinkje. Wetenschappers zijn bezig om weer aansluiting te vinden tussen beide criteria. In het debat zou de drijfveer moeten zijn hoe het Vinkje kan bijdragen aan het realiseren van het gezonde voedingspatroon waar de Schijf voor bedoeld is. Op dezelfde wijze liggen samenwerkingen voor de hand met andere partijen zoals de Nederlandse Vereniging van Diëtisten, Hartstichting, Consumentenbond en anderen. Voor consumenten is het belangrijk dat de samenhang duidelijk is. Voor hen moet in één oogopslag duidelijk zijn waar het logo voor staat én moet het vertrouwen wekken in de partijen die zich hebben verenigd rond dat ene doel: samen zorgen voor een gezondere samenleving.
Van kleur verschieten
Laten we de komende periode met elkaar luisteren naar wat consumenten nodig hebben en wat beter aansluit bij hun beleving en gedrag. Ons logo moet nadrukkelijker gaan functioneren als integraal onderdeel van het totale gezondheidsbeleid. Dat moeten we doen met een overheid die helpt om gedragsverandering sneller en fundamenteler tot stand te brengen. Dat veranderen kan, heb ik gezien in Friesland. Daar heb ik ook geleerd dat het beter is kleine stappen te zetten voor veel mensen, dan grote voor weinig mensen. Niet iedereen gaat immers alles zelf bereiden; daarom moeten juist producten van de levensmiddelenbranche in onze aanpak betrokken blijven. Als nodig blijkt dat het Vinkje daarvoor van kleur moet verschieten, een verkeerslicht of een sterrensysteem moet worden, dan doen we dat. Waar het om draait is dat we een vertrouwd en volledig transparant logo-systeem moeten willen creëren dat maximaal bijdraagt aan een gezondere samenleving met heel veel minder welvaartsziekten. Vandaar mijn oproep om gezamenlijk het tij te keren.
Inschrijven voor het debat morgenavond (Museum Boerhaave, Leiden, 19.30h) kan nog: meld je hier aan voor de laatste plaatsen
Fotocredits: Schuine oversteek op complex kruispunt (Biltstraat, Utrecht), CROW-Fietsberaad
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
'Laten we de komende periode met elkaar luisteren naar wat consumenten nodig hebben en wat beter aansluit bij hun beleving en gedrag. Ons logo moet nadrukkelijker gaan functioneren als integraal onderdeel van het totale gezondheidsbeleid.'
Consumenten als diersoort.
Alweer iemand met hele lappen tekst vol oude koek die alleen op zenden staat, en niet op luisteren.
U begrijpt het blijkbaar nog niet helemaal: Wij pruimen uw gevink niet meer, mevrouw Monissen!
Evenmin als JOGG, of wat Schuttelaar nog meer zo maatschappelijk betrokken en altruïstisch ten bate van onze gezondheid in portefeuille moge hebben.
Gedonder in de glazen. Toch blijft u uw vinkje tegen de klippen op verdedigen.
Tegelijk draait u. Sterren, stoplichten, het lijkt u om het even. Als uw winkel maar intact blijft.
Bent u dan nu écht zo in paniek, of speelt u zelfs bereid te zijn die schitterend misleidende internationale vinkjeswinkel te vergeten in een poging de Schuttelaar-poppenkraam te redden
door er desnoods voor open te staan om op een bewezen beter stoplichtsysteem over te stappen?
Maar dacht u dan écht, dat na al uw verkooppraat en gemanipuleer, zo'n "brede",
"wat fout, wat beter, hoe verder met dat vinkje"-voorgebakken Schuttelaar & Partner/opperspreekstalmeester Veerman-discussie morgen, met "iets" over voedselveiligheid, E-nummers en "bewust gezondere" bacteriële besmettingscijfers, u geloofwaardiger zou maken
als werkelijk onafhankelijk en altruïstisch organisator of beheerder van zulks?
Met een vinkjesbestuur waarin de vice-president marketing van Unilever, een directeur van Albron, een marketingdirecteur van Campina, een CEO van Zwanenburg, een AH-marketeer, plus nog een Superunie-directeur, waar u dan als een soortement zorgverzekeraar-excuustruus in figureert?
Het blijkt dus zelfs nog zotter dan ik al dacht. Voor hoe mal houdt u ons eigenlijk?
Dick Belderbos, het hoeft niet zo hysterisch! Vrouw Monissen zegt het zelf al duidelijk. Wanhoop.
Dick, de Vinken bestaan tien jaar. Ik heb er persoonlijk allerlei meningen gehad die in de archieven van FL te vinden zijn. Wouters korte analyse snap ik. Die neem ik morgenavond mee in mijn introductie.
Vraag aan jou: hoe zou jij 10 jaar geleden die Vinken hebben opgezet? Geef me een antwoord dat ik ook mee kan nemen. Hyperbolen hoeven niet. Maar dat zei Wouter al.
"Met het Akkoord Verbetering Productsamenstelling wordt geprobeerd het aanbod aan de onderzijde van de markt te verbeteren. De producten die veel te zoet of zout zijn, moeten worden aangepast. Het Vinkje streeft óók naar een betere kwaliteit van het aanbod,
alleen gaat het hier om levensmiddelen aan de bovenkant van de markt"
Het is niet voor niets dat Consumentenbond, Hart- en Nierstichting en Hypertensievereniging te hoop lopen tegen dat "bewust gezondere" Vinkje en het tot niets verplichtende Akkoord Verbetering Productsamenstelling: een industrieclub, die niet eens gehoor geeft aan kritiek van zijn eigen Wetenschappelijke Advies Commissie:
---------------------------------------------------------------------------------------------------
"“Het is opmerkelijk dat de industrie op basis van het NVWA rapport zegt dat gemaakte afspraken in het Akkoord worden nagekomen, terwijl uit de monitoring juist blijkt dat de zoutreductie nauwelijks nog doorzet sinds het Akkoord in werking is getreden.”
De Nierstichting, Nederlandse Hypertensievereniging, de Hartstichting en de Consumentenbond staan positief tegenover het akkoord, met een onafhankelijke Wetenschappelijke Adviescommissie (WAC) die de plannen van de verschillende levensmiddelensectoren toetst.
Maar de stuurgroep van het Akkoord (voornamelijk vertegenwoordigers van de sector) lijkt de adviezen van de WAC niet serieus te nemen.
De Wetenschappelijke Adviescommissie is niet onder de indruk van de plannen die de stuurgroep tot nu toe heeft ingediend, voor onder andere de vleeswaren-, de soepen- en de sauzensector en de stuurgroep negeert vervolgens de adviezen voor verbetering.
De maatschappelijke organisaties vinden dat de stuurgroep onafhankelijker moet zijn, dat er meer waarborgen moeten komen dat de plannen ambitieus zijn, dat alle bedrijven meedoen én dat er sancties komen voor bedrijven die niet aan de maatstaven voldoen. "
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
Met dat Akkoord Verbetering Productsamenstelling is het dus al van hetzelfde laken een pak als met dat vinkje: onvoldoende onafhankelijkheid, in combinatie met onvoldoende ambitie, en
onvoldoende stokken achter de deur.
Playing for time: het zoveelste tot niets verplichtende convenant.
Het kost alleen wat veel onnodige hart- en hypertensiedoden om op deze wijze tot 2020 te gaan zitten wachten of de zoutinname tot minder ongezonde proporties dan die dagelijkse 9 gram gereduceerd is. En met Vinkjes op een product "aan de bovenkant van de markt" als Plus-mueslirepen met meer dan 25% suiker schiet het natuurlijk ook niet echt op.
Als Schippers na het etiket "Minister van Tabak" niet ook nog het epitheton
"Minister van Suiker, Vet & Zout" opgeplakt wil krijgen, ziet zij beter af van verdere continuering van ondersteuning van dergelijk ongezond getraineer en vinkjesmisleiding door de voedingsindustrie.
P.S.: Hoe ik 10 jaar terug een gezondheidslabel had opgezet, Dick?
Geen idee. In elk geval niet betaald, en onafhankelijk: niet onder regie van de industrie. Dat dat vinkje nu het eind van zijn lifecycle heeft bereikt moge duidelijk zijn. Let's face it, en met alle respect:
daar veranderen ook goed georkestreerde brede maatschappelijke vinkjesdiscussies weinig meer aan.
Vergeet ditmaal ook die wat merkwaardige "bewust gezondere" vinken op regelrecht onveilige producten, die Simone Hertzberger zelfs liefst een chloorbadje zou geven niet svp.. Terusten!