2 min
Vinkje begon ooit als een goed idee maar verwerd tot reclame omdat alleen kapitaalkrachtige bedrijven het kunnen betalen. Dat zegt diëtist Janet Noome. Ze kan helaas donderdag aanstaande niet aanwezig zijn bij het openbare debat over de toekomst van Vinkje in Leiden (de inschrijving - Museum Boerhaave, 19.30-22.00 uur - om het bij te wonen is nog open). Aspecten van haar kritiek zullen onder meer worden verwoord door Henri Uitslag van de Consumentenbond, diëtist Greet van den Berg en Angela Seevers van Nieuws voor Diëtisten.
Het begon ooit als een goed idee. Er was behoefte aan een keurmerk om de consument, u en ik, op een eenvoudige manier te helpen een gezonde keuze te maken bij het doen van de wekelijkse boodschappen. Want in een overvloedig gevulde supermarkt ben je al gauw het spoor bijster. Men moest ‘bewust boodschappen’ gaan doen. Dan zou men vanzelf ‘bewust kiezen’ en ‘bewust gezonder’ gaan eten.
Er werd onder aansporing van de minister van Volksgezondheid een stichting opgericht: ‘Ik kies bewust’. Een mooi logo werd bedacht: een Vinkje met V-vorm als in ‘afvinken’ in een blauwe en groene variant. Zo zou de consument in één oogopslag kunnen zien wat een gezonde en bewuste keuze zou zijn. Inmiddels bestaan de Vinkjes al 10 jaar zonder gewenst effect.
Onderzoek van de Consumentbond toonde onlangs aan dat vrijwel niemand de betekenis van de blauwe en groen Vinkjes kent. Tijd voor een evaluatie, want waar ging het mis?
Om het Vinkje te mogen gebruiken heb je geld nodig. Veel geld om je product te laten toetsen op suiker, zout en vet, en om de jaarlijkse bijdrage te betalen aan de stichting. Gemiddeld kost meedoen aan het Vinkje zo’n tienduizend euro per jaar. En dat kunnen veel kleine producenten niet ophoesten. Vinkjes komen dus uit grote fabrieken. Verse producten zoals groente, fruit, vlees, vis en kaas zijn uit voedingsoogpunt vaak veel beter maar hebben geen Vinkje. Ook vraag je je soms af waarom een product er een heeft. Zo zijn er mineraalwater, karnemelk met vruchtensmaak en koffiebonen met een Vinkje.
Gekochte illusie
De indruk wordt hier gewekt dat voedingsmiddelen met een Vinkje veel gezonder zijn dan overeenkomstige producten zonder Vinkje. En dat beeld klopt niet. Het is een gekochte illusie van gezond eten. En daarmee wordt de consument zand in de ogen gestrooid. De Vinkjes zouden helderheid over producten moeten geven maar kunnen hun eigen betekenis niet uitleggen: reclame wordt verward met voorlichting.
Misschien is wel de beste aanpak om zo veel mogelijk eten met een Vinkje te vermijden. Ga naar de groenteboer, slager, visboer, versafdeling van uw supermarkt of naar de wekelijkse warenmarkt.
Deze column verscheen gisteren in de rubriek Voeding van het Dagblad van het Noorden onder de titel 'Mijd het Vinkje'
Fotocredits: Vinkjes op sauzen, still, Consumentenbond
Dit artikel afdrukken
Er werd onder aansporing van de minister van Volksgezondheid een stichting opgericht: ‘Ik kies bewust’. Een mooi logo werd bedacht: een Vinkje met V-vorm als in ‘afvinken’ in een blauwe en groene variant. Zo zou de consument in één oogopslag kunnen zien wat een gezonde en bewuste keuze zou zijn. Inmiddels bestaan de Vinkjes al 10 jaar zonder gewenst effect.
Gemiddeld kost meedoen aan het Vinkje zo’n tienduizend euro per jaar. En dat kunnen veel kleine producenten niet ophoesten. Vinkjes komen dus uit grote fabrieken. Verse producten zoals groente, fruit, vlees, vis en kaas zijn uit voedingsoogpunt vaak veel beter maar hebben geen Vinkje.Waar ging het mis?
Onderzoek van de Consumentbond toonde onlangs aan dat vrijwel niemand de betekenis van de blauwe en groen Vinkjes kent. Tijd voor een evaluatie, want waar ging het mis?
Om het Vinkje te mogen gebruiken heb je geld nodig. Veel geld om je product te laten toetsen op suiker, zout en vet, en om de jaarlijkse bijdrage te betalen aan de stichting. Gemiddeld kost meedoen aan het Vinkje zo’n tienduizend euro per jaar. En dat kunnen veel kleine producenten niet ophoesten. Vinkjes komen dus uit grote fabrieken. Verse producten zoals groente, fruit, vlees, vis en kaas zijn uit voedingsoogpunt vaak veel beter maar hebben geen Vinkje. Ook vraag je je soms af waarom een product er een heeft. Zo zijn er mineraalwater, karnemelk met vruchtensmaak en koffiebonen met een Vinkje.
Gekochte illusie
De indruk wordt hier gewekt dat voedingsmiddelen met een Vinkje veel gezonder zijn dan overeenkomstige producten zonder Vinkje. En dat beeld klopt niet. Het is een gekochte illusie van gezond eten. En daarmee wordt de consument zand in de ogen gestrooid. De Vinkjes zouden helderheid over producten moeten geven maar kunnen hun eigen betekenis niet uitleggen: reclame wordt verward met voorlichting.
Misschien is wel de beste aanpak om zo veel mogelijk eten met een Vinkje te vermijden. Ga naar de groenteboer, slager, visboer, versafdeling van uw supermarkt of naar de wekelijkse warenmarkt.
Deze column verscheen gisteren in de rubriek Voeding van het Dagblad van het Noorden onder de titel 'Mijd het Vinkje'
Fotocredits: Vinkjes op sauzen, still, Consumentenbond
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Maar Ria #18, jij behoort ook niet tot de doelgroep van het Vinkje.
Daarom Liesbeth, hou ik ervan op internet het geheel aan aanbiedingen te bekijken.
En daarna mijn keuze tot aankoop te bepalen.
Het vinkje is voor mij totaal geen aansporing tot aankoop specifiek.
De consument houdt niet van nuance, het moet allemaal versimpeld zijn tot een aanprijzing, liefst eentje waarbij je niet hoeft na te denken.
Ik leer mensen altijd na te denken ipv. het slaafs volgen van aanprijzingen op etiketten of in winkels. Gebruik je verstand. Dat is echter geen gemakkelijke boodschap. Men denkt graag in zwart-wit en gezond-ongezond. Dieetboeken met ingebouwde boodschappenlijstjes zijn om dezelfde reden populair omwille van het slaafs kunnen opvolgen.
Wie zich verdiept in wat gezonde voeding is en voedingsmiddelen zijn, kan hier in elke situatie en moment gebruik van maken. Bij de sportclub, in het buitenland, op een feestje, in de kantine enz. Daar zijn ook geen vinkjes.
Ik attendeer mensen erop dat bewerkte producten in de super worden aangeprezen om verkocht te worden. Ze dienen niet uw gezondheid, wel de omzet van de fabrikant. Het blijft zaak om kritisch te blijven.
De grootste misser zie ik toch wel bij verse waar: vers brood, groente, fruit, verse vis bij de visboer. Geen vinkje te bekennen. Het is frappant dat de campagnes van met name groente en fruit niet zo doorgedrongen zijn dat men dit automatisch in het karretje laadt.
Weet: een appel heeft geen vinkje, knijpfruit wel. Op kraanwater ook geen vinkje. Dat moet je als consument toch echt zelf bedenken.
Overigens denk ik dat men zich in de winkel helemaal niet laat leiden door gezondheid. Prijs, smaak en gewoonte bepalen op locatie wat er gekocht wordt.
Nadenken over je gezondheid, je leefstijl en veranderingen in je voedingspatroon doe je bij voorkeur thuis. Zelfreflectie vraagt tijd en rust. Niet als je voor de keuze staat in de winkel. Dan wil je snel de boodschappen doen om de tijd aan leuke dingen te besteden. We zijn in eerste instantie een gewoontedier.
Tijd voor thee!
O, is het zo simpel, hahaha.
We doen net of het f***king gezond is, maar het krijgt geen vinkje.
@Jan Peter: heel simpel: omdat die smoothie niet aan de criteria voor Het Vinkje voldoet. Te veel suiker, te weinig vezels. Zie http://www.hetvinkje.nl/site/assets/files/1041/productcriteria_versie_2015.pdf.
Kanttekening: dat 'te veel suiker' is lastig vast te stellen omdat de criteria van Het Vinkje alleen kijken naar *toegevoegd* suiker, terwijl met name in fruit natuurlijk al aardig wat suiker zit. Maar omdat met 9g/100ml die smoothie heel ruim boven het maximum toegevoegd suiker van 2,5 g/100 g zit, neem ik aan dat dat een van de redenen is.