"Grote supermarkten hebben goede inkopers en goede mensen die alles van logistiek weten. Maar van het product weten ze niets meer. Daar liggen kansen voor boeren en tuinders." Dat zei Jan Seerden, ex-directielid Edah en nu consultant, dinsdag tijdens de Dag van LTO Noord Zuid-Holland.
Thema van de Dag was ‘Waarmee verdienen Nederlandse boeren en tuinders in 2030 de kost?’ De aanwezige leden kregen niet direct antwoord op deze vraag, maar wel stof tot nadenken over keuzes in de toekomst.
Dick Veerman van Foodlog, online forum over voedsel en gezondheid, stelt dat er momenteel sprake is van een ‘boerencrisis’. ‘De landbouw is niet in crisis, de boer wel’. Als voorbeeld noemt hij de situatie in de varkens- en pluimveehouderij. ‘Volgens bedrijven als Cargill vindt bij een ongewijzigde trend over tien tot vijftien jaar alle varkens- en pluimveehouderij plaats in Oost-Europa’, zegt Veerman. "Wij zijn te duur in West-Europa, we moeten iets nieuws verzinnen."
In de melkveehouderij is volgens Veerman sprake van het ‘verlengen van de balans’. "Een jonge boer weet nu al dat hij niet meer van zijn schulden af komt. Ook in deze sector vindt een ‘shake out’ plaats; hoe zorg je ervoor dat je melkveehouder blijft in 2030?"
Om boer of tuinder te kunnen blijven, benoemt Veerman een aantal opties. "Ik zie voor enkele tientallen boeren kansen in grootschalige productie. Daarnaast is voor 3 tot 4 procent produceren voor een nichemarkt een kans. Dat kan zelfstandig, zoals de Remekerkazen van de familie Van de Voort, of bijvoorbeeld als varkenshouder met een verwerker zoals de worstmakers van Brandt & Levie. Tussen grootschalig en niche zit het midden, dat circa 90 procent van de boeren en tuinders vertegenwoordigt. Zo’n 40 procent daarvan zal in een partner-ontwikkelaar relatie komen met verwerkers en distributeurs, waarbij ze zich richten op productvernieuwing. 60 procent van deze boeren uit de middengroep verdwijnt, hun productie wordt overgenomen door de genoemde drie groepen."
Jan Seerden verbaast zich telkens weer over de kennis van boeren en tuinders. Hij is vervolgens net zo verbaasd dat ze daar volgens hem ‘niets mee doen’. "Vroeger wist de slager alles van zijn vlees, de melkboer alles van melk. Dat is verdwenen, overgenomen door de supermarkten, de grote retail. Daar weet niemand meer iets over het product. Die kennis is er wel, die zit bij boeren."
Het gaat volgens de voormalige Edah-topman niet goed met de grote supermarkten. "Zij zitten aan het eind van hun levenscyclus, zij moeten iets gaan doen. Dat is óf groter groeien óf iets anders gaan doen. En dat kan bijvoorbeeld door meerwaarde te geven aan het product. Er wordt gewerkt aan ketenvorming, maar ze zijn daarin zoekende. Ik zie daar een match, een mogelijkheid voor boeren en tuinders. Als de bereidheid er is met elkaar om tafel te gaan zitten, kan kennis worden gedeeld en producten worden doorontwikkeld, vernieuwd. Daar zit meer ruimte dan jullie denken."
Veerman: "Het gaat om het zoeken van de nieuwe werkvormen, om met elkaar te bedenken wat producent, verwerker en retail aan elkaar kunnen toevoegen om de slag om de consument te winnen." Seerden voegt daar aan toe: "Niemand weet precies wat dat op kan leveren, maar als je met elkaar gaat lopen, zie je nieuwe dingen. Je moet met elkaar het pad op gaan."
Gerry van Kouwenhoven van Hogeschool InHolland gaat in op het proces: "Kijk of je met elkaar een ander model kunt maken. Daar zit de kans. Van een probleem zoek je naar een oplossing, dat vraagt om omdenken. Ga het samen uitvinden, als partners in crime."
Klik hier voor een beeld-impressie van de dag van LTO Noord in Zuid-Holland
Toevoeging redactie:
Op de foto zijn van links naar rechts te zien: melkveehouder en ZLTO-bestuurder Jos Verstraten, tuinder Henric van der Krogt, Gerry Kouwenhoven en Jan Seerden. Verstraten zette het onderwerp "de boer 'sandwiched' de coöperatie" op de agenda.
Verstraten stelde dat boeren hun productie moeten afstemmen op de marktmogelijkheden van hun coöperatie en niet moeten willen verwachten dat die alle melk afneemt en afzet terwijl de coöperatie niet om die productie vroeg. Veranderen de huidige praktijken niet, dan moet gevreesd worden dat de financiële positie van de nu nog succesvolle Nederlandse zuivelbedrijven aangetast raakt, waardoor ze op achterstand komen ten opzichte van grote niet-coöperatieve melkverwerkers zoals Danone, Lactalis en Nestlé.
Henric van der Krogt agendeerde de financierbaarheid van boerenbedrijven tegen de achtergrond van de vele bedrijfsopvolgingen die het door vergrijsde boerenbestand in de komende 15 jaar zullen moeten plaatsvinden. Hoe stappen de ouders uit, als hun bedrijven op papier veel waard zijn, maar in werkelijkheid geen winst maken? Banken maar ook investeerders zullen daar niet in willen stappen zonder zicht op een winststroom, stelde Van der Krogt. Wat gaat die situatie betekenen voor de dynamiek in de agrarische sector in het komende decennium?
Fotocredits: Bas Uterwijk voor Foodlog Media
Dit artikel afdrukken
Dick Veerman van Foodlog, online forum over voedsel en gezondheid, stelt dat er momenteel sprake is van een ‘boerencrisis’. ‘De landbouw is niet in crisis, de boer wel’. Als voorbeeld noemt hij de situatie in de varkens- en pluimveehouderij. ‘Volgens bedrijven als Cargill vindt bij een ongewijzigde trend over tien tot vijftien jaar alle varkens- en pluimveehouderij plaats in Oost-Europa’, zegt Veerman. "Wij zijn te duur in West-Europa, we moeten iets nieuws verzinnen."
In de melkveehouderij is volgens Veerman sprake van het ‘verlengen van de balans’. "Een jonge boer weet nu al dat hij niet meer van zijn schulden af komt. Ook in deze sector vindt een ‘shake out’ plaats; hoe zorg je ervoor dat je melkveehouder blijft in 2030?"
Om boer of tuinder te kunnen blijven, benoemt Veerman een aantal opties. "Ik zie voor enkele tientallen boeren kansen in grootschalige productie. Daarnaast is voor 3 tot 4 procent produceren voor een nichemarkt een kans. Dat kan zelfstandig, zoals de Remekerkazen van de familie Van de Voort, of bijvoorbeeld als varkenshouder met een verwerker zoals de worstmakers van Brandt & Levie. Tussen grootschalig en niche zit het midden, dat circa 90 procent van de boeren en tuinders vertegenwoordigt. Zo’n 40 procent daarvan zal in een partner-ontwikkelaar relatie komen met verwerkers en distributeurs, waarbij ze zich richten op productvernieuwing. 60 procent van deze boeren uit de middengroep verdwijnt, hun productie wordt overgenomen door de genoemde drie groepen."
Grote supermarkten zitten aan het eind van hun levenscyclus. Zij moeten iets gaan doen. Dat is óf groter groeien óf iets anders gaan doenVakkennis bij boeren
Jan Seerden verbaast zich telkens weer over de kennis van boeren en tuinders. Hij is vervolgens net zo verbaasd dat ze daar volgens hem ‘niets mee doen’. "Vroeger wist de slager alles van zijn vlees, de melkboer alles van melk. Dat is verdwenen, overgenomen door de supermarkten, de grote retail. Daar weet niemand meer iets over het product. Die kennis is er wel, die zit bij boeren."
Het gaat volgens de voormalige Edah-topman niet goed met de grote supermarkten. "Zij zitten aan het eind van hun levenscyclus, zij moeten iets gaan doen. Dat is óf groter groeien óf iets anders gaan doen. En dat kan bijvoorbeeld door meerwaarde te geven aan het product. Er wordt gewerkt aan ketenvorming, maar ze zijn daarin zoekende. Ik zie daar een match, een mogelijkheid voor boeren en tuinders. Als de bereidheid er is met elkaar om tafel te gaan zitten, kan kennis worden gedeeld en producten worden doorontwikkeld, vernieuwd. Daar zit meer ruimte dan jullie denken."
Veerman: "Het gaat om het zoeken van de nieuwe werkvormen, om met elkaar te bedenken wat producent, verwerker en retail aan elkaar kunnen toevoegen om de slag om de consument te winnen." Seerden voegt daar aan toe: "Niemand weet precies wat dat op kan leveren, maar als je met elkaar gaat lopen, zie je nieuwe dingen. Je moet met elkaar het pad op gaan."
Gerry van Kouwenhoven van Hogeschool InHolland gaat in op het proces: "Kijk of je met elkaar een ander model kunt maken. Daar zit de kans. Van een probleem zoek je naar een oplossing, dat vraagt om omdenken. Ga het samen uitvinden, als partners in crime."
Klik hier voor een beeld-impressie van de dag van LTO Noord in Zuid-Holland
Toevoeging redactie:
Op de foto zijn van links naar rechts te zien: melkveehouder en ZLTO-bestuurder Jos Verstraten, tuinder Henric van der Krogt, Gerry Kouwenhoven en Jan Seerden. Verstraten zette het onderwerp "de boer 'sandwiched' de coöperatie" op de agenda.
Verstraten stelde dat boeren hun productie moeten afstemmen op de marktmogelijkheden van hun coöperatie en niet moeten willen verwachten dat die alle melk afneemt en afzet terwijl de coöperatie niet om die productie vroeg. Veranderen de huidige praktijken niet, dan moet gevreesd worden dat de financiële positie van de nu nog succesvolle Nederlandse zuivelbedrijven aangetast raakt, waardoor ze op achterstand komen ten opzichte van grote niet-coöperatieve melkverwerkers zoals Danone, Lactalis en Nestlé.
Henric van der Krogt agendeerde de financierbaarheid van boerenbedrijven tegen de achtergrond van de vele bedrijfsopvolgingen die het door vergrijsde boerenbestand in de komende 15 jaar zullen moeten plaatsvinden. Hoe stappen de ouders uit, als hun bedrijven op papier veel waard zijn, maar in werkelijkheid geen winst maken? Banken maar ook investeerders zullen daar niet in willen stappen zonder zicht op een winststroom, stelde Van der Krogt. Wat gaat die situatie betekenen voor de dynamiek in de agrarische sector in het komende decennium?
Fotocredits: Bas Uterwijk voor Foodlog Media
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
"Retail heeft boerenvaklui nodig" Boeiende stelling. Alleen is het mij nog niet duidelijk hoe dat in zijn werk zou kunnen gaan.
Ik neem aan dat het verder gaat dan dat een boer advies geeft hoe de inrichting en verzorging van het schap met hun product (groente/zuivel/vlees) beter zou kunnen.
Actieve deelname in een boerensuper?
Ik wil niet wederom flauw doen, maar ""Wij zijn te duur in West-Europa, we moeten iets nieuws verzinnen."
In de melkveehouderij is volgens Veerman sprake van het ‘verlengen van de balans’. "Een jonge boer weet nu al dat hij niet meer van zijn schulden af komt."
ik heb sterke twijfels of dat wel klopt.
Is het ernstig dat jonge boeren niet van hun schulden af komen? Als die gelijk blijven en de waarde verdubbelt uiteindelijk dan heb je 100% van die schulden dus netto verdiend.
Wekelijks zit ik aan de koffie met een veeboer (vader van onze oppaskinderen).
Hij vertelde dat het elders in Europa behoorlijk slechter is dan hier. Dat het aantal faillisementen in voormalig Oost-Duitsland flink hoger is. Reden: niet hier maar juist daar is sprake van enorm hoge financieringskosten plus hoge arbeidskosten door veel vreemd personeel. Familiebedrijven kunnen genoegen nemen met een periode van lage inkomsten. Vreemd personeel moet doorbetaald worden waardoor het bedrijfsresultaat pijlsnel kan wegzakken.
In Denemarken is het puur slecht. Veel bedrijven weten dat ze failliet zijn en dat de bank zo af en toe een bedrijf gedwongen verkoopt (niet te snel om de markt niet geheel in te laten storten). En dat hetzelfde hen dus ook kan overkomen.
Huib, wat grappig. Alweer doe je het. Focussen op de problemen en daar een beetje bij gaan zitten twijfelen, in plaats van op de kansen. En alweer die focus op boeren in plaats van de keten, waarin het letterlijk barst nl. van de kansen.
Overigens, net zomin als er in de Nederlandse tuinbouw, de varkenshouderij of de melkveehouderij (daar al helemaal niet omdat er ruim voldoende waarde in de grond zit om naar een kansen-attitude te verschuiven) een probleem zit, zit er een probleem in de Oost-Europese. Je zult dat zien in de video van de complete sessie. Het enige wat er aan de hand is, is dit: het midden verdwijnt.
Dat is klassiek in marketing: google maar eens op het begrip 'stuck in the middle, bad strategy' (én hoe je zelfs vanuit dat midden wel degelijk iets kunt als je maar keuzen maakt en uit je loutere aanbod-attitude komt). En als je daar eindeloos over wilt praten: niet met mij en ook niet op Foodlog. Dat vind ik nl. compleet tijdverlies. Ik ga er mijn pagina's niet mee vervuilen omdat er al miljoenen over zijn volgeschreven. Ga ze lezen!! Het helpt en scherpt de geest.
Dick, gelukkig zijn mensen van LTO betrokken bij de andere lijn. die wil ik niet voor de voeten lopen.
"Alweer doe je het. Focussen op de problemen en daar een beetje bij gaan zitten twijfelen, in plaats van op de kansen. "
Wij zien naar mijn idee beiden kansen voor diversiteit, zowel in product als wel of niet ketensamenwerking.
"net zomin als er in de Nederlandse tuinbouw, de varkenshouderij of de melkveehouderij (daar al helemaal niet omdat er ruim voldoende waarde in de grond zit om naar een kansen-attitude te verschuiven) een probleem zit, zit er een probleem in de Oost-Europese."
Daar ben ik het niet met je eens. Ik zie flinke fundamentele problemen in de varkens hier en in de melkveehouderij buiten ons deel van Europa. En wel hierom:
mijn buurman-veehouder zei onlangs dat er een grens loopt ergens midden Frankrijk en vandaar naar het noord-oosten. Daarboven groeit mals gras met hoog eiwit en energie. Uitstekend voor melkproductie. Te rijk voor vleesvee. Ten zuiden is het andersom: taaier gras dat niet goed past voor melkvee maar juist wel voor vlees. Ook graan zonnebloemen etc passen daar uitstekend.
Aardappels, bieten en uien weer niet.
Gevolg is daarom dat melkveehouders beneden die grens niet gaan concurreren met onze veeboeren, zelfs al hebben die hoge lasten voor grond, fosfaatrechten etc. Voor varkenshouders zal het andersom zijn: die hebben een slechte positie tov Oost-Europa.
Ik focus niet op problemen, ik wil correcte analyses. Over die twijfel: ik ben niet iemand van absolute waarheden. Ik heb het liever over sterke twijfel of sterke vermoedens.
Huib, onze varkenshouderij is uniek in Europa. Niet akkerbouw-gebonden, maar opgezet vanuit restverwerking vanuit de voedselverwerkende industrie met graan als bijvoer. Overal in Europa doen ze het verder vnl. met graan.
Dick, waarom is onze varkenshouderij uniek in Europa?