De Britse hoogleraar Tim Spector maakt korte metten met de mythe dat een goed ontbijt moet. Het zelfde lot treft de gedachte dat het beter is om verspreid over de dag kleine porties te eten. Volgens Spector is zo'n strategie om bloedsuikerpieken te voorkomen flauwekul.
Waarom geloven we dat het ontbijt de belangrijkste maaltijd van de dag is, zoals goeroe's, artsen en gezondheidsautoriteiten ons voorhouden? Tim Spector heeft er een kort en bondig antwoord op. "Simpel gezegd: indoctrinatie en lobbywerk door de ontbijtgranenproducenten, nog eens versterkt door een hele stapel onderzoek van lage kwaliteit."
'Start van de dag'
Ontbijten 'moet', horen we overal om ons heen. Scholen richten programma's in om kinderen niet met een lege maag aan de schooldag te laten beginnen. Onderzoeken zouden uitwijzen dat mensen die het ontbijt overslaan, dikker worden. Wie niet ontbijt zou meer gaan snacken, last krijgen van hongerflauwtes en hoofdpijn.
Het zou beter zijn om na iedere paar uur iets te eten om bloedsuikerpieken en -dalen te vermijden. Volgens Spector is dat onzin. Hij wijst op de 30% van de westerse bevolking die niet of nauwelijks ontbijt. Zetten die allemaal hun gezondheid op het spel? Nee hoor. Urenlange periodes zonder eten? Dat doe je iedere dag, na het avondeten tot het ontbijt of nog later. Bovendien, zegt Spector, is vasten historisch gezien onderdeel van veel culturen.
Nauwelijks klinisch onderzoek
Spector stelt fijntjes vast dat in al die onderzoeken met al de media-aandacht erom heen, nog nooit een causaal verband is aangetoond tussen het overslaan van het ontbijt en overgewicht of obesitas. "Jammer genoeg is dit weer een voorbeeld van onderzoeken op het gebied van voeding die er toe neigen dogma's te versterken", zegt hij. Voor echt bewijs moet je klinische onderzoeken uitvoeren. En die zijn er nog maar weinig geweest. Van de 6 klinische studies die hij kent naar de effecten van wel of niet ontbijten, dateren er 5 uit de afgelopen 2 jaar.
Uit die onderzoeken komt geen bewijs voor gewichtstoename of metabole problemen bij het overslaan van je ontbijt. Mensen die niet ontbeten bleken juist, tegen de verwachtingen in, een beetje af te vallen.
Volgens Spector moet je je lichaam laten bepalen of je wel of niet ontbijt. Sommige mensen hebben echt een ontbijt nodig, anderen kunnen prima zonder. Dat is deels cultureel en deels genetisch bepaald. Het genetische deel regelt het circadiaanse ritme, ons dag- en nachtritme. Dat bepaalt of iemand liever 's ochtends of 's avonds eet. Zo simpel is het. Of je dan verder 1 keer per dag eet, of 3 keer, blijkt verder geen verschil te maken voor je hartconditie, lichaamstemperatuur, bloedsuikerniveaus of lichaamsgewicht, vertelt Spector.
Verder is het goed je te realiseren dat 'drie maaltijden per dag' een moderne uitvinding is die vooral in het Westen verankerd is.
Van 1 eetmoment naar continu 'grazen'
De historie leert ons dat de oude Grieken, Perzen en Romeinen gewend waren aan één flink maal per dag. In Engeland werden 2 maaltijdmomenten pas in de 16e eeuw gebruikelijk. Er is zelfs een spreekwoord met het 'recept' om 100 jaar oud te worden: "To rise at six, dine at ten, sup at six and go to bed at ten makes a man live ten times ten". Pas in de 19e eeuw zijn de 3 maaltijden per dag een westerse gewoonte geworden. Inmiddels worden maar liefst 6 of 7 'kleine eetmomenten' aanbevolen.
Vasten zet microbioom aan het werk
Spector is ervan overtuigd dat regelmatig langere perioden niet eten goed is. Uit recent onderzoek blijkt dat het darmmicrobioom vastenperiodes gebruikt om de darmwand te reinigen. Daarmee verbetert ons immuunsysteem en vermindert het risico op diabetes en obesitas.
Zijn advies: laat je niets wijsmaken door artsen, experts, goeroe's of ontbijtgranenfabrikanten en luister gewoon naar je lichaam en de wetenschappelijke feiten. Niet ontbijten schaadt je gezondheid niet. Voedingsjournalist Huib Stam beweerde dat hier al in 2014. Nu vindt ook een heuse professor het tijd om het van de daken te schreeuwen.
Tim Spector is hoogleraar genetische epidemiologie aan het King's College London. Hij schreef The Diet Myth: The Real Science Behind What We Eat.
Fotocredits: 'Continental breakfast', Itsbruce
Dit artikel afdrukken
'Start van de dag'
Ontbijten 'moet', horen we overal om ons heen. Scholen richten programma's in om kinderen niet met een lege maag aan de schooldag te laten beginnen. Onderzoeken zouden uitwijzen dat mensen die het ontbijt overslaan, dikker worden. Wie niet ontbijt zou meer gaan snacken, last krijgen van hongerflauwtes en hoofdpijn.
Het zou beter zijn om na iedere paar uur iets te eten om bloedsuikerpieken en -dalen te vermijden. Volgens Spector is dat onzin. Hij wijst op de 30% van de westerse bevolking die niet of nauwelijks ontbijt. Zetten die allemaal hun gezondheid op het spel? Nee hoor. Urenlange periodes zonder eten? Dat doe je iedere dag, na het avondeten tot het ontbijt of nog later. Bovendien, zegt Spector, is vasten historisch gezien onderdeel van veel culturen.
Nauwelijks klinisch onderzoek
Spector stelt fijntjes vast dat in al die onderzoeken met al de media-aandacht erom heen, nog nooit een causaal verband is aangetoond tussen het overslaan van het ontbijt en overgewicht of obesitas. "Jammer genoeg is dit weer een voorbeeld van onderzoeken op het gebied van voeding die er toe neigen dogma's te versterken", zegt hij. Voor echt bewijs moet je klinische onderzoeken uitvoeren. En die zijn er nog maar weinig geweest. Van de 6 klinische studies die hij kent naar de effecten van wel of niet ontbijten, dateren er 5 uit de afgelopen 2 jaar.
Uit die onderzoeken komt geen bewijs voor gewichtstoename of metabole problemen bij het overslaan van je ontbijt. Mensen die niet ontbeten bleken juist, tegen de verwachtingen in, een beetje af te vallen.
Zijn advies: laat je niets wijsmaken door artsen, experts, goeroe's of ontbijtgranenfabrikanten en luister gewoon naar je lichaam. Niet ontbijten schaadt je gezondheid niet'Luister naar je lichaam'
Volgens Spector moet je je lichaam laten bepalen of je wel of niet ontbijt. Sommige mensen hebben echt een ontbijt nodig, anderen kunnen prima zonder. Dat is deels cultureel en deels genetisch bepaald. Het genetische deel regelt het circadiaanse ritme, ons dag- en nachtritme. Dat bepaalt of iemand liever 's ochtends of 's avonds eet. Zo simpel is het. Of je dan verder 1 keer per dag eet, of 3 keer, blijkt verder geen verschil te maken voor je hartconditie, lichaamstemperatuur, bloedsuikerniveaus of lichaamsgewicht, vertelt Spector.
Verder is het goed je te realiseren dat 'drie maaltijden per dag' een moderne uitvinding is die vooral in het Westen verankerd is.
Van 1 eetmoment naar continu 'grazen'
De historie leert ons dat de oude Grieken, Perzen en Romeinen gewend waren aan één flink maal per dag. In Engeland werden 2 maaltijdmomenten pas in de 16e eeuw gebruikelijk. Er is zelfs een spreekwoord met het 'recept' om 100 jaar oud te worden: "To rise at six, dine at ten, sup at six and go to bed at ten makes a man live ten times ten". Pas in de 19e eeuw zijn de 3 maaltijden per dag een westerse gewoonte geworden. Inmiddels worden maar liefst 6 of 7 'kleine eetmomenten' aanbevolen.
Vasten zet microbioom aan het werk
Spector is ervan overtuigd dat regelmatig langere perioden niet eten goed is. Uit recent onderzoek blijkt dat het darmmicrobioom vastenperiodes gebruikt om de darmwand te reinigen. Daarmee verbetert ons immuunsysteem en vermindert het risico op diabetes en obesitas.
Zijn advies: laat je niets wijsmaken door artsen, experts, goeroe's of ontbijtgranenfabrikanten en luister gewoon naar je lichaam en de wetenschappelijke feiten. Niet ontbijten schaadt je gezondheid niet. Voedingsjournalist Huib Stam beweerde dat hier al in 2014. Nu vindt ook een heuse professor het tijd om het van de daken te schreeuwen.
Tim Spector is hoogleraar genetische epidemiologie aan het King's College London. Hij schreef The Diet Myth: The Real Science Behind What We Eat.
Fotocredits: 'Continental breakfast', Itsbruce
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Prima artikel.
Regelmatig zeggen cliënten of studenten dat ze 's ochtends echt niets kunnen eten, maar dat dat wel moet omdat dat gezonder is. Als ik dan zeg dat ze best wat later in de ochtend mogen eten zijn ze me dankbaar. Het is zo ingebakken dat je minimaal drie maaltijden op een dag moet eten. Zelf eet ik twee keer. Ik heb ontbijt nodig, dat geeft mijn lichaam aan. Mijn tweede maaltijd dan zo tegen het eind van de middag of begin van de avond.
Collega's vonden het in het begin vreemd dat ik tijdens de lunch niets eet, zij zouden daar niet tegen kunnen hoor. Naar mijn mening is dat een kwestie van gedrag afleren. :-)
Ik sla regelmatig mijn lunch over, vooral als ik langs de weg zit of in het veld werk, en merk dat meestal niet eens. Maar het gekke is dat als ik de hele dag achter de computer zit ik wel honger krijg rond de middag. Hoe zou dat nou werken?
Is het niet zo dat de motor s 'ochtends aan moet, met o.m. de brandstoffen voor serotonine en dopamine etc. omdat die zaak 's nachts tot rust is gekomen? Daarvoor is voeding nodig, vitamine's en e.e.a. volkorengranen of dergelijke. Al krijg je in Mexico een lekker bonen-ontbijt met veel vlees etc.
Er komen uiteindelijke genoeg mensen bij de GGZ uit die weer medicijnen in moeten nemen om die serotonine-spiegel te beïnvloeden. En dan krijg je tips over rust-reinheid-regelmaat en of je nu voeding in kleine hapjes tot je neemt of grotere in één keer, maakt wellicht niet zo veel uit.
Kinderen krijgen alleen een ritme mee aangeleerd, vanaf de tijd dat er nog op het land werd gewerkt en de fabrieken, om 3 keer per dag te eten. Is ook wel zo rustig tijdens de les tegenwoordig.
De causaliteit is misschien niet bewezen, maar handiger is het wel om 's ochtends te ontbijten. En preventief gezonder m.i. ook wel.
Toeval natuurlijk: in de VS maken ze zich druk over dokters en verplegend dat 'heel ongezond' veel te vaak een maaltijd overslaat.
Background:
Moest 2x keer NUCHTER verschijnen voor een of ander onderzoek om 11 uur in de ochtend.
Ondanks dat ik gek ben op mijn ‘ontbijtje’ had ik er geen erg in deze niet genuttigd te hebben en nam ook geen dubbele lunch.
Conclusie:
Desondanks zet ik mijn ontbijtverslaving door.