Dat vraagt neurowetenschapper Dean Burnett zich af in The Guardian. Het is een intrigerende vraag.
Wat vegetarisme is, lijkt duidelijk. Maar schijn bedriegt als je er wat beter over nadenkt.
“Een vegetariër is iemand die niets eet van het gedode dier”, aldus De Vegetariërsbond. Toch krijgen vegetariërs geregeld de vraag ‘eet je wel kaas of eieren?’ Ze eten geen dode dieren, maar wel van het dier.
Een kwal of een wortel
Er zijn mensen die vinden dat eieren of zuivel etende vegetariërs insecten zouden moeten eten vanwege milieu- en ethische overwegingen. Ze zijn ecologisch veel gunstiger te produceren dan melk of eieren, zitten vol met nutriënten en ze zijn cognitief niet voldoende toegerust om te lijden en ander ongenoegen waar te nemen.
Dat geldt echter slechts voor de individuele organismen, zegt Burnett. Als kolonies zijn insecten juist slimmer dan individuele mensen. Is het daarom onethisch ze te eten?
Een tomaat van een hamburger
Dit soort dilemma's zal volgens Burnett nog complexer worden met de opkomst van geavanceerde levensmiddelentechnologieën.
Een van die nieuwe technologieën is kweekvlees. Is dat vegetariër-veilig? Als een individuele burger gemaakt is van een klompje stamcellen heeft er geen dier geleden voor je hapje kweekvlees. Als deze stamcellen origineel van een geslacht dier zijn, is het dan ethisch verkeerd? In beginsel wel, denkt Burnett, maar wat als dezelfde stamcellenlijn 20 jaar gebruikt wordt en het voorkomt dat andere dieren gedood worden. Is het dan nog steeds verkeerd?
Die technische wereld komt snel dichtbij. En we hebben er geen goed overdachte ethische antwoorden op, al barsten van de meningen. “Er zijn geen duidelijke antwoorden op al deze vragen, het is slechts interessant om op te merken dat, als je een wetenschappelijk analyse toepast, de scheiding tussen vegetarisme en niet-vegetarisme veel waziger is dan je zou verwachten”, schrijft Burnett.
Zou jij als vegetariër kwallen, insecten, kweekvlees of tomaten uit de 3D-printer eten?
Fotocredits: 'Peanut Butter and Jelly Fish Sandwich', Mandy Jouan
Dit artikel afdrukken
“Een vegetariër is iemand die niets eet van het gedode dier”, aldus De Vegetariërsbond. Toch krijgen vegetariërs geregeld de vraag ‘eet je wel kaas of eieren?’ Ze eten geen dode dieren, maar wel van het dier.
Een kwal of een wortel
Er zijn mensen die vinden dat eieren of zuivel etende vegetariërs insecten zouden moeten eten vanwege milieu- en ethische overwegingen. Ze zijn ecologisch veel gunstiger te produceren dan melk of eieren, zitten vol met nutriënten en ze zijn cognitief niet voldoende toegerust om te lijden en ander ongenoegen waar te nemen.
Dat geldt echter slechts voor de individuele organismen, zegt Burnett. Als kolonies zijn insecten juist slimmer dan individuele mensen. Is het daarom onethisch ze te eten?
We hebben er geen goed overdachte ethische antwoorden op, al barsten van de meningenHet antwoord op de vraag: ‘zou jij kwallen eten?’, hangt volgens Burnett samen met de reden van iemands vegetarisme. Voor iemand die geen vlees eet uit milieuoverwegingen, is kwal een prima voedingsbron omdat ze overvloedig beschikbaar zijn in het wild. Voor mensen die uit ethische overwegingen geen dieren eten, is het echter een spannende levensvorm. Kwallen zijn technisch gezien dieren, maar ze hebben geen hersenen of zenuwstelsel. “Alles wat we weten over het zenuwstelsel suggereert dat zo’n schepsel totaal niet in staat is iets complex als lijden of ongemak waar te nemen”. Het 'dier' is nogal vergelijkbaar met een wortel, stelt Burnett. Dan kun je dus in plaats van een wortel ook een kwal eten. Toch ervaren we dat niet zo.
Een tomaat van een hamburger
Dit soort dilemma's zal volgens Burnett nog complexer worden met de opkomst van geavanceerde levensmiddelentechnologieën.
Een van die nieuwe technologieën is kweekvlees. Is dat vegetariër-veilig? Als een individuele burger gemaakt is van een klompje stamcellen heeft er geen dier geleden voor je hapje kweekvlees. Als deze stamcellen origineel van een geslacht dier zijn, is het dan ethisch verkeerd? In beginsel wel, denkt Burnett, maar wat als dezelfde stamcellenlijn 20 jaar gebruikt wordt en het voorkomt dat andere dieren gedood worden. Is het dan nog steeds verkeerd?
De scheiding tussen vegetarisme en niet-vegetarisme is veel waziger dan je zou verwachtenStel - zegt Burnett, als hij zich nog verder in de toekomst waant - dat er een technisch systeem is waar je tafelresten in kunt gooien en waar verse, herkenbare producten aan de andere kant uitkomen. In de machine worden de producten afgebroken tot moleculen (eiwitten, vetten en suikers) die vervolgens aan een 3D printer worden gevoerd. Mag je als vegetariër dan de tomaat eten die eiwitten bevat uit de stukjes hamburger die iemand anders heeft weggegooid?
Die technische wereld komt snel dichtbij. En we hebben er geen goed overdachte ethische antwoorden op, al barsten van de meningen. “Er zijn geen duidelijke antwoorden op al deze vragen, het is slechts interessant om op te merken dat, als je een wetenschappelijk analyse toepast, de scheiding tussen vegetarisme en niet-vegetarisme veel waziger is dan je zou verwachten”, schrijft Burnett.
Zou jij als vegetariër kwallen, insecten, kweekvlees of tomaten uit de 3D-printer eten?
Fotocredits: 'Peanut Butter and Jelly Fish Sandwich', Mandy Jouan
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Om mijn positie duidelijk te maken. Ik eet alleen plantaardig, omdat dieren de wereld ervaren, omdat dieren pijn, angst, blijdschap en nog tal van andere gevoelens beleven, omdat dieren toekomstplannen hebben (denk aan voorraden aanleggen, nest bouwen), en omdat dieren banden met elkaar aangaan (groepsdieren, familie). Veganist uit ethische overwegingen dus. Dat geheel plantaardig eten ook nog eens erg lekker en gezond is, en deze voedingskeuze het milieu en de natuur sparen, vind ik mooie bijkomstigheden. Mijn keuze komt voort uit de wil dieren te respecteren in hun rechten. Dieren met een zenuwstelsel, hoe klein dat zenuwstelsel ook is.
Kwallen hebben geen zenuwstelsel, schrijft Dean Burnett in the Guardian. Ze hebben wel "nerve nets", lees ik op wiki. Of dit "nerve net", een kwal, zijn omgeving doet ervaren, gevoelens als pijn, angst of geluk doet hebben, is voor mij een vraag. Om die reden, en omdat ik geen enkele aanleiding heb, of aandrang voel, zal ik geen kwallen eten.
Geen insecten als voedsel voor mij, dat lijkt me duidelijk.
Ook geen kweekvlees. De stamcellen waaruit kweekvlees groeit, zijn zonder toestemming, ontnomen van het dier. Een vorm van misbruik, ook een dier heeft recht op onaantastbaarheid van zijn lichaam. Voor een goede gezondheid en culinair genieten is het eten van (kweek)vlees trouwens onnodig.
Een tomaat uit een 3d-printer opgebouwd uit allerlei etensresten (en mogelijk slachtafval?). Die techniek draagt het risico in zich, dat een dieren-industrie ontstaat, om voeding te leveren voor het printen van dergelijke tomaten. Voor mij geen rapid prototype tomaat.
Wat wel? Om tegemoet te komen aan gehechtheid aan traditionele gerechten met vlees en zuivel, zijn er, nu al: vleesvervangers, plantaardige melk en plantaardige kaas. Wie eenmaal onthecht is, wat oefent met recepten, weet dat zeer divers, zeer lekker en gezond eten, te maken is van bladgroen, stengels, knollen, fruit en zaden.
P.s.: in plaats van dat carnisten, vegetariërs ondervragen over waar voor vegetariërs de grens ligt, zouden carnisten veel vaker en grondiger zichzelf vragen mogen stellen. Zoals: Waar stelt een carnist zichzelf een grens?, als het gaat om inbreuk op dierenrechten. Hoever mag een carnist gaan voor zijn culinaire gehechtheid aan vlees en zuivel?, wetende dat dit de wereld en de natuur schaadt. En: Hoe ver wil een carnist gaan?, wetende dat het eten van vlees en zuivel, zijn eigen gezondheid schaadt.
Ik blijf zo'n positieve ratio onder veganisme merkwaardig vinden:
1. dat deze voedingskeuze het milieu en de natuur sparen, vind ik mooie bijkomstigheden
2. dieren te respecteren in hun rechten
3. kweekvlees en vorm van misbruik
4. zonder toestemming
5. vleesvervangers wel
6. carnisten schaden de wereld en de natuur
7. wetende dat het eten van vlees en zuivel
Eén centrale vraag, heel de natuur is eten en gegeten worden tot in het kleinste aan toe. Heel het leven zou hier zonder niet eens kunnen bestaan. Waarom zou hier de mens een uitzondering moeten zijn? Gekker nog, omdat mensen levende in dit systeem van eten of gegeten worden niet meer zijn geïntegreerd in de hun omringende ecosystemen, zijn ze veroordeelt zichzelf uit te roeien doorat ze alle minerale voorraden, de bodem en schoon water op souperen. En het maakt dus niet uit of je vlees eten daarbij betrekt of niet. Wat dat betreft is (niet) schaden van de wereld en de natuur voor veganisten en niet veganisten evenveel van toepassing!
Ik maak dus bezwaar tegen de bovenstaande arrogante wereldvreemde houding van de veganist. Kannibalisme of vlees eten is uitsluitend een kwestie van de moraal. En die kan zeer verschillen, vraag maar aan de Marind Anim. (Raymond Corbey, Snellen om Namen. De Marind Anim van Nieuw-Guinea door de ogen van de Missionarissen van het Heilig Hart, 1905-1925.)
Enno, ooit van mycorrhizas gehoord?
Lijkt mij ook een vorm van intelligentie. Of zoals jij het verwoordt: "omdat dieren de wereld ervaren, omdat dieren pijn, angst, blijdschap en nog tal van andere gevoelens beleven, omdat dieren toekomstplannen hebben (denk aan voorraden aanleggen, nest bouwen), en omdat dieren banden met elkaar aangaan."
omdat dieren de wereld ervaren, [alles wat leeft ervaart "iets"] omdat dieren pijn, angst, blijdschap en nog tal van andere gevoelens beleven [planten kennen ook stress!, zoals hitte en droogte], omdat dieren toekomstplannen hebben (denk aan voorraden aanleggen, nest bouwen) [planten zullen ook voorraden aan moeten leggen om te kunnen overleven, denk aan de aardappel maar ook in zaden ligt een voorraadje voor de volgende generatie!], en omdat dieren banden met elkaar aangaan [ja zo zit de schepping nu eenmaal in elkander, plantjes kunnen DNA uitwisselen middels de wind. Wij dieren moeten toch iets anders verzinnen en gaan banden met elkaar aan.]
Kortom, je handelen kan kortweg als antropomorfisch omschreven worden.
Niets mis mee hoor! Laat me niet verkeerd verstaan.
Echter in antwoord op je laatste alinea:
1 Ik ben geen carnist maar een omnivoor.
2 De grens ligt bij mij dat ik niet overga tot kannibalisme (alhoewel ik niet zou weten hoe te handelen wanneer ik in zulk een situatie zou verkeren?)
3 Op "....wetende dat dit de wereld en de natuur schaadt. En: Hoe ver wil een carnist gaan?, wetende dat het eten van vlees en zuivel, zijn eigen gezondheid schaadt." Heb ik maar één antwoordt en dat is: stop met leven! Immers (carnivoor, omnivoor of herbivoor) iedere vorm van een levend organisme beïnvloed een ander. Als je dit wilt voorkomen zul je jezelf moeten elimineren.
Nee doe mij maar een varkenshaasje ipv een kwal.
En om het niet alleen bij theorie te houden hier een praktische tip. Lees de weergaloos goede website aziatische-ingredienten.nl en tik daar in: jelly fish. Komen we wat te weten over kwallen en hoe te eten.
In Aziatische supermarkten is jelly fish te koop in grote plastic potten. Adressen zijn ook op genoemde website te vinden. Er zijn ook onlinewinkels met Aziatische producten.
Er zijn in zee (waarschijnlijk ook op land) nogal wat diertjes die de voorzienigheid uitsluitend bestemd heeft om opgegeten te worden. Het zou me wat worden als dat niet meer gebeurde.
Ik ben flexitarier, en jouw vragen Enno #1 zijn terecht.
Ik stel mijzelf een aantal vragen en ben er nog steeds niet goed uit.
Er is iets dat ik weet: ‘pijn heeft een functie’. Zien we regelmatig aangetaste kwallen rondzweven in het water? Nee. Dus ze hebben ergens een beveiliging voor zichzelf.
Dat is dus wat anders dan een wortel.
Men praat ook over kreeften en garnalen als zouden ze geen pijn hebben. In werkelijkheid is dat een zoethoudertje.
Ik eet geen kreeft of krab, sporadisch garnalen en mosselen. Omdat ik er moeite mee heb.
Tegelijkertijd weet ik dat bijv. mosselen enorm goed zijn voor het menselijk gestel en milieu-vriendelijk.
Ik eet vooral peulvruchten; kikkererwten, allerlei bonen, linzen etc.