Wetenschappers van het UMC Utrecht Hersencentrum en het VUmc in Amsterdam onderzochten alle wetenschappelijke artikelen in de PubMed database op 25 positieve en 25 negatieve woorden.
In hun artikel in het British Medical Journal constateren ze dat het gebruik van positieve woorden in de wetenschappelijke literatuur de afgelopen 40 jaar negen keer zo groot is geworden. Ook gebruiken wetenschappers vaker negatieve woorden.

Het probleem is de huidige 'publish-or-perish' cultuur waarin wetenschappelijke kwaliteit wordt gemeten aan de hand van het aantal publicaties en de tijdschriften waarin gepubliceerd wordt
Wetenschappers benadrukken positieve aspecten
Voor de analyse zochten de onderzoekers op positieve woorden zoals novel, robust, innovative en unprecedented en negatieve woorden zoals disappointing, ineffective en unacceptable”.
Het gemiddeld aantal publicaties met één of meer positieve woorden in de titel of samenvatting steeg van 2,0% in de periode 1974-1980 tot 17,5% in 2014. Negatieve woorden werden in de jaren '70 in 1,3% van de publicaties gebruikt en in 2014 in 3,2%. Als de analyse beperkt werd tot gerenommeerde tijdschriften was de toename minder uitgesproken maar nog altijd vergelijkbaar.

Deze ontwikkeling is problematisch voor de geloofwaardigheid van de wetenschap
Onderzoeksklimaat
De onderzoekers schrijven hun trend toe aan het huidige onderzoeksklimaat. "Het probleem is de huidige 'publish-or-perish' cultuur waarin wetenschappelijke kwaliteit wordt gemeten aan de hand van het aantal publicaties en de tijdschriften waarin gepubliceerd wordt. Het is dan ook te begrijpen dat wetenschappers hierin mee gaan en veel willen publiceren. Jouw studie moet opvallen tussen duizenden anderen”, zegt onderzoeksleider Christiaan Vinkers in het persbericht. Daarom benadrukken onderzoekers de speciale of unieke aspecten van hun onderzoek en verliezen ze de nuance uit het oog. "We denken dat deze trend niet goed is. Als alles 'robuust' en 'nieuw' is, dan is er geen onderscheid meer. In dat geval verliezen woorden hun betekenis en gaat het meer over de verkoopbaarheid. Wij denken dat deze ontwikkeling problematisch is voor de geloofwaardigheid van de wetenschap."

Vinkers pleit er voor dat onderzoekers niet toegeven aan deze druk en niet overdrijven bij hun berichtgeving. "Een juiste context en bespreking van de nuances en beperkingen zijn essentieel voor een juist begrip en interpretatie van wetenschap." Dan heb je ook minder kans dat een onderzoek in de media en bij het algemene publiek een eigen leven gaat leiden.

Fotocredits: 'Biodiversity Flume lab', University of Michigan School of Natural Resources & Environment
Dit artikel afdrukken