8 min
Onderzoeker Wicher Koetsier vindt dat de gojibes ten onrechte met het badwater van de anti-superfood hype is weggespoeld. Volgens hem helpt een dagelijkse hoeveelheid van 2 gram bessen bij het bestrijden van macula degeneratie, de oogziekte die oudere mensen treft en een deel van hun zicht wegneemt.
Het bijzondere van de gojibes is het zeer hoge gehalte aan de carotenoïde zeaxanthine. De data zijn schaars, maar het Duitse Bundes Institute Rizikobewertung1 in Stuttgart geeft een waarde van 66 mg per 50 gram bessen. Van alle groentes bevatten oranje paprika’s een redelijke hoeveelheid, nl. 3,3 mg zeaxanthine per 100 gram. De ADHD is 2 mg zeaxanthine. Dat komt overeen met 2 gram gojibessen (kosten +/- 0,08 euro) of 60 gram oranje paprika’s (kosten +/- 0,6 euro). En een vrij uitloop ei bevat 0,2 mg en 200 gram boerenkool 0,45 mg.
Belangrijk is dat patiënten met de aandoening maculadegeneratie een praktisch en betrouwbaar advies krijgen zodat ze er zeker van zijn dat hun risico op verergering van deze aandoening minder wordt.
Maculadegeneratie
Maculadegeneratie is een aandoening van uw macula, in het bijzonder van het centrum van uw macula, de fovea. Zie de onderstaande oogdoorsnede (Courtesy: National Eye Institute).2
Doe het volgende proefje:
Richt uw blik op het woord macula in deze tekst en verander uw kijkrichting absoluut niet. Dat is niet gemakkelijk omdat u gewend bent continu uw kijkrichting aan te passen.
Probeer nu vast te stellen tot hoever u de letters links en rechts van de letter c in het woord macula nog scherp kunt zien. Waarschijnlijk kunt u nog net de laatste en eerste letters van het woord macula zien.
Indien u er in slaagt uw kijkrichting niet te veranderen en op het woord macula gericht te houden, dan ziet u wel dat er tekst staat, maar u kunt deze tekst absoluut niet scherp zien.
Conclusie:
- De breedte van het veld waarbinnen u scherp kunt zien is zeer smal. U bent genoodzaakt om uw kijkrichting voortdurend aan te passen om alles scherp te kunnen zien. U bent daar zo aan gewend geraakt dat u zich dat niet meer realiseert.
- Buiten het kleine veld dat u scherp kunt zien, ziet u zeer slecht. Visus is maar 10% - 30%!!
Zicht op grotere afstanden
Meet de breedte van het woord macula, bv 12 mm, en meet de afstand van de tekst tot uw oog, bv 30 cm.
De verkleining waarmee het woord macula nu in het centrum van de fovea wordt geprojecteerd volgt uit de optica wetten en is gelijk aan de afstand tekst-oog, is 30 cm, gedeeld door de afstand beeld-oog, is +2 cm.
Dus de verkleining is 15x. Het woord macula wordt nu met een breedte van 0,8 mm op uw netvlies in het centrum van de fovea geprojecteerd. De fovea heeft een breedte van 1,5 mm. Zie de onderstaande OCT analyse die een doorsnede van het netvlies ter plekke van de fovea weergeeft:
Het rode lijntje geeft de grens netvlies / vaatvlies.
Aan de bovenzijde ziet u twee heuveltjes. De toppen liggen 1,5 mm uit elkaar. Dit is de breedte van de fovea.
Kijkt u nu naar een voorwerp op een grotere afstand, dan is de breedte waarop u nu nog alles maximaal scherp kunt zien evenredig groter. Let erop dat de maximale scherpte van dit beeld dan wel kleiner is dan wanneer u dichtbij staat. Bijvoorbeeld:
De volgende twee foto’s geven het beeld van twee witte auto’s, nu op een afstand van 30 meter. Kijkt u nu naar de rechter auto dan wordt de breedte waarop deze auto scherp kan worden waargenomen 100 maal groter (30 m / 0,3 m), dus nu 1.200 m.
De linker foto geeft het beeld zoals het wordt gezien door een gezond oog, met uitzondering van de voorkant (licht blauw oppervlak) van de rechter auto.
De voorkant van de auto wordt net zo scherp gezien zoals is afgebeeld op de rechter foto, het beeld zoals de camera het ziet.
Een patiënt met de oogaandoening maculadegeneratie ziet op de plek van de blauwe vlek zeer slecht tot niets. Veelal wordt ook een gedeelte van het gebied buiten de fovea getroffen en de grootte van de blauwe vlek kan aangroeien tot wel 3x zo groot. Oogartsen spreken dan van een scotoom.
Het is ook mogelijk om binnen dit gebied gebroken lijnen te zien. Deze gebroken lijnen zijn een gevolg van vocht of bloed ophoping tussen het netvlies en het vaatvlies. De kegeltjes gaan dan schots en scheef staan.
Prof. dr. J. E. E. Keunen, hoogleraar oogheelkunde, heeft in 1998, 2000 en 20013 in overleg met redacteur W. van Hengel van het Reformatorisch Dagblad een aantal aanbevelingen geformuleerd om uw ogen gezond te houden, met name om de oogaandoening maculadegeneratie te voorkomen. Bij deze aanbeveling stonden de twee carotenoïden: luteïne en zeaxanthine.
Prof. Keunen is ook voorzitter van de stichting Vision2020. Deze stichting houdt zich bezig met aanbevelingen die gebruikt kunnen worden om de vermijdbare blindheid en slechtziendheid voor het jaar 2020 de wereld uit te helpen.
Het voorkomen van maculadegeneratie is de belangrijkste stap in het verminderen van blindheid in de Westerse Wereld. De prevalentie in Nederland: 60-jarigen 2% en 75-jarigen 30%.
In het gebied van de fovea wordt door de oogartsen zeaxanthine gezien als de belangrijkste carotenoïde. Er zit tweemaal zoveel zeaxanthine als luteïne. Luteïne zit vooral in het macula gebied buiten de fovea.
Luteine en zeaxanthine hebben drie bijzondere eigenschappen:
1. Het zijn sterke antioxidanten; het zijn zelfs antioxidanten die zichzelf kunnen regenereren.
2. Ze absorberen de risicovolle UV stralen uit het zichtbare spectrum. Door veel oogartsen wordt deze eigenschap als zeer belangrijk beschouwd.
3. Luteine kan meso-zeaxanthine vormen waardoor de tweede eigenschap verder wordt verbeterd.
Er wordt internationaal heel veel onderzoek4 gedaan naar de verschillende eigenschappen van deze verbindingen. Zo proberen onderzoekers vast te stellen of het gebruik van extra zeaxanthine de huid kan beschermen tegen huidkanker, omdat deze straling door de aanwezigheid van zeaxanthine in de huid wordt geabsorbeerd (zie eigenschap 2). Het is dus heel goed mogelijk dat binnenkort bewezen wordt dat zeaxanthine, lees gojibessen, ook kanker kan bestrijden.
Verder is bekend dat zeaxanthine een belangrijke functie heeft bij de neo- en prenatale ontwikkeling.
Indien men dit leest, komt de voorbarige bewering, gedaan door prof. dr. ir. Ellen Kampman in de eerste uitgave van de Gezondheidsgids van de Consumentenbond, dat gojibessen slechts een hype zijn, in geheel ander daglicht te staan.
Dr. James Stringham is een internationaal erkend expert op het onderzoeksgebied van de carotenoïden, in het bijzonder luteïne en zeaxanthine 5. Hij schrijft:
"Supplementation with lutein/zeaxanthin appeared to have the strongest effect in participants with the lowest dietary levels. Within that group, lutein/zeaxanthin supplementation resulted in a 32% reduction in progression to cataract surgery.
Lutein plus zeaxanthin resulted in an 18% reduction in the risk of progression to advanced age related macular degeneration (AAMD) and a 22% reduction in the risk of progression to neovascular AMD (Chew EY, et al. Ophthalmology. 2013; 120(*): 1604-11).
There's very little downside to lutein and zeaxanthin supplementation. It is extremely safe even at high doses."
En:
"Macular degeneration is an excellent model for Alzheimer's disease," said Dr. Stringham. "Researchers use it as surrogate for cognitive dysfunction in animal experiments."
These findings have major public health importance given that roughly 36 million people worldwide are estimated to have dementia, a figure that is predicted to double every 20 years.
Maatschappelijke belangstelling is zeer gering
Een drietal collega’s van prof. Keunen hebben op 13 oktober 2011, “World Sight Day”, een persconferentie georganiseerd in Nieuwspoort in Den Haag. Ze wilden de Nederlandse politiek en de Nederlandse pers de boodschap overbrengen, dat in de periode tot 2020 het aantal oogheelkundige behandelingen met 200% tot 300% zou toenemen. Met name door de snelle stijging van patiënten met macula-oedeem als gevolg van diabetes type 2. Zie ook het artikel in het tijdschrift voor Geneeskunde6.4. Dit betekent dat de ruimte voor de behandeling van maculadegeneratie patiënten minder en minder zal worden.
Alleen al om die reden moet er meer aandacht komen voor preventie door gezonde voeding.
Problemen patiënten
Luteïne en zeaxanthine zijn twee essentiële voedingsstoffen. Essentieel omdat uw lichaam niet in staat is om deze stoffen zelf aan te maken en essentieel omdat hierdoor het de ogen beschermt.
Patiënten willen graag betrouwbare voorlichting en zij bezoeken daarvoor de website van het Voedingscentrum. Informatie over luteïne is er te vinden, maar niet over zeaxanthine. Het Voedingscentrum geeft daarover geen enkele informatie. Het gezondheidsnet doet dit wel, maar alleen over producten waar zeer weinig inzit. Alleen de oogarts dr. De Winter heeft samen met zijn twee dochters een boek uitgegeven en hij was de eerste die de aandacht op oranje paprika’s vestigde.
Nu werd, met name in de Amerikaanse literatuur altijd de som van luteïne en zeaxanthine als data vermeld. Dat maakt het erg moeilijk om betrouwbare informatie over de aanwezigheid van zeaxanthine te krijgen.
Pas in 2009 hebben Alisa Perry et al.7 een artikel gepubliceerd die beide waarden afzonderlijk geven.
Gojibessen
In 2013 besteedde Nick Trachet8 aandacht aan de gojibes. Ik heb daar op gereageerd en uitgelegd dat voor patiënten met de oogaandoening maculadegeneratie verstandig is iedere dag een paar gram van deze bessen te gebruiken. Niemand heeft daarop gereageerd.
Een paar maanden later is er een uitvoerige discussie ontstaan over de zogenaamde superfoods, waartoe gojibessen ook worden gerekend.
Het gebruik van gojibessen wordt door hoogleraren voeding, het Voedingscentrum, de Consumentenbond, het gezondheidsnet en de gezondheidsredactie van Trouw beschouwd als een duur exotisch vruchtje dat niets te bieden heeft. Het wordt het best verwoord door prof. dr. Fred Brouns, hoogleraar Health Food Innovation aan de Maastricht University in het Trouw artikel van februari 20149. Hij schrijft: "Zo bevatten gojibessen vitamine C, vitamine A, vitamine B1, vitamine B2, ijzer, koper, nikkel, chroom, magnesium, natrium, calcium en verschillende aminozuren. Dat zou goed zijn tegen kanker, cholesterol, seksuele stoornissen, diabetes en andere kwalen."
Ik ben het helemaal eens dat er geen enkele noodzaak is om gojibessen te eten indien iemand zijn voeding met deze stoffen wil aanvullen. Die zijn voldoende in voeding beschikbaar en daarom zou het onzinnig zijn.
Nota bene, in Maastricht wordt onderzoek gedaan naar de verrijking van eieren met zeaxanthine en luteïne.
Conclusies
Het gebruiken van 2 gram gojibessen is de meest ideale methode om te voorzien in de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) van zeaxanthine. Dit geeft voor patiënten zekerheid en is zeer praktisch uitvoerbaar.
Zeaxanthine heeft nog een reeks andere waardevolle eigenschappen die minder bekend zijn. Hoogleraren Voeding zouden hieraan eens aandacht moeten besteden.
Waarschuwing
Bij iedere voor u onbekende stof die u inneemt moet u wel de risico’s kennen.
Het is bekend dat indien u een fanatieke roker bent, u geen extra betacaroteen (dit is ook een carotenoïde) moet innemen. Het veroorzaakt een extra risico op kanker. Dit is vastgesteld in de ATBC10 studie, die van 1985 tot 1993 is gehouden in Finland.
Interessant is ook dat men recent aanwijzingen heeft gevonden, zie (4) dat luteïne een zelfde effect heeft. Dus ook geen overmaat boerenkool eten!!
Gojibessen hebben een bloed verdunnend effect 11. Dus nooit gelijktijdig met bloedverdunners innemen.
Gojibessen hebben nog enkele andere bijzondere effecten, maar ik wil de hoogleraren geen kans geven om deze bijdrage belachelijk te maken.
Tot slot.
Remko Kuipers12 heeft bij zijn promotie opgemerkt dat het tijd wordt dat verschillende hoogleraren wel eens hun excuses zouden mogen aanbieden.
Die mening deel ik, want diegenen die de gojibes ondergewaardeerd hebben, zouden tegenover de maculadegeneratie patiënten ook wel eens hun excuses mogen aanbieden.
Referenties:
(0) Webvision
(1) bfr.bund.de, Risicobewertung von Pflanzen und pflanzlichen Zubereitungen dd 09-12-2013, pagina 19
(2) National Eye Institute, National Institutes of Health, Age Related Macula
(3) www.refdag.nl, zoek: prof. dr. J.E.E. Keunen
(4) www.AMDBlog.org
(5) www.holisticprimarycare.net
(6) Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
(7) 'Xanthophyll (lutein, zeaxanthin) content in fruits, vegetables and corn and egg products', in Journal of Food Composition and Analysis, (5) 22 (2009), 9-15
(8) 'Culinair ontdekt: goji', Nick Trachet
(9) 'Vier voedingshypes en waarom ze niet werken', Trouw, dd 2014/02/27
(10) www.atbcstudy.cancer.gov
(11) www.zentrum-der-gesundheit.de, Suchbegriff: Gojibeeren
(12) 'Nederlandse voedingsdeskundigen zouden hun excuses moeten aanbieden', Remko Kuipers
Fotocredits: 'Simple anatomy of the retina', Webvision
Dit artikel afdrukken
Belangrijk is dat patiënten met de aandoening maculadegeneratie een praktisch en betrouwbaar advies krijgen zodat ze er zeker van zijn dat hun risico op verergering van deze aandoening minder wordt.
Maculadegeneratie
Maculadegeneratie is een aandoening van uw macula, in het bijzonder van het centrum van uw macula, de fovea. Zie de onderstaande oogdoorsnede (Courtesy: National Eye Institute).2
Doe het volgende proefje:
Richt uw blik op het woord macula in deze tekst en verander uw kijkrichting absoluut niet. Dat is niet gemakkelijk omdat u gewend bent continu uw kijkrichting aan te passen.
Probeer nu vast te stellen tot hoever u de letters links en rechts van de letter c in het woord macula nog scherp kunt zien. Waarschijnlijk kunt u nog net de laatste en eerste letters van het woord macula zien.
Indien u er in slaagt uw kijkrichting niet te veranderen en op het woord macula gericht te houden, dan ziet u wel dat er tekst staat, maar u kunt deze tekst absoluut niet scherp zien.
Conclusie:
- De breedte van het veld waarbinnen u scherp kunt zien is zeer smal. U bent genoodzaakt om uw kijkrichting voortdurend aan te passen om alles scherp te kunnen zien. U bent daar zo aan gewend geraakt dat u zich dat niet meer realiseert.
- Buiten het kleine veld dat u scherp kunt zien, ziet u zeer slecht. Visus is maar 10% - 30%!!
Zicht op grotere afstanden
Meet de breedte van het woord macula, bv 12 mm, en meet de afstand van de tekst tot uw oog, bv 30 cm.
De verkleining waarmee het woord macula nu in het centrum van de fovea wordt geprojecteerd volgt uit de optica wetten en is gelijk aan de afstand tekst-oog, is 30 cm, gedeeld door de afstand beeld-oog, is +2 cm.
Dus de verkleining is 15x. Het woord macula wordt nu met een breedte van 0,8 mm op uw netvlies in het centrum van de fovea geprojecteerd. De fovea heeft een breedte van 1,5 mm. Zie de onderstaande OCT analyse die een doorsnede van het netvlies ter plekke van de fovea weergeeft:
Het rode lijntje geeft de grens netvlies / vaatvlies.
Aan de bovenzijde ziet u twee heuveltjes. De toppen liggen 1,5 mm uit elkaar. Dit is de breedte van de fovea.
Kijkt u nu naar een voorwerp op een grotere afstand, dan is de breedte waarop u nu nog alles maximaal scherp kunt zien evenredig groter. Let erop dat de maximale scherpte van dit beeld dan wel kleiner is dan wanneer u dichtbij staat. Bijvoorbeeld:
De volgende twee foto’s geven het beeld van twee witte auto’s, nu op een afstand van 30 meter. Kijkt u nu naar de rechter auto dan wordt de breedte waarop deze auto scherp kan worden waargenomen 100 maal groter (30 m / 0,3 m), dus nu 1.200 m.
De linker foto geeft het beeld zoals het wordt gezien door een gezond oog, met uitzondering van de voorkant (licht blauw oppervlak) van de rechter auto.
De voorkant van de auto wordt net zo scherp gezien zoals is afgebeeld op de rechter foto, het beeld zoals de camera het ziet.
Een patiënt met de oogaandoening maculadegeneratie ziet op de plek van de blauwe vlek zeer slecht tot niets. Veelal wordt ook een gedeelte van het gebied buiten de fovea getroffen en de grootte van de blauwe vlek kan aangroeien tot wel 3x zo groot. Oogartsen spreken dan van een scotoom.
Het is ook mogelijk om binnen dit gebied gebroken lijnen te zien. Deze gebroken lijnen zijn een gevolg van vocht of bloed ophoping tussen het netvlies en het vaatvlies. De kegeltjes gaan dan schots en scheef staan.
De hoogleraren die de gojibes ondergewaardeerd hebben, zouden tegenover de maculadegeneratie patiënten wel eens hun excuses mogen aanbieden.Belang zeaxanthine
Prof. dr. J. E. E. Keunen, hoogleraar oogheelkunde, heeft in 1998, 2000 en 20013 in overleg met redacteur W. van Hengel van het Reformatorisch Dagblad een aantal aanbevelingen geformuleerd om uw ogen gezond te houden, met name om de oogaandoening maculadegeneratie te voorkomen. Bij deze aanbeveling stonden de twee carotenoïden: luteïne en zeaxanthine.
Prof. Keunen is ook voorzitter van de stichting Vision2020. Deze stichting houdt zich bezig met aanbevelingen die gebruikt kunnen worden om de vermijdbare blindheid en slechtziendheid voor het jaar 2020 de wereld uit te helpen.
Het voorkomen van maculadegeneratie is de belangrijkste stap in het verminderen van blindheid in de Westerse Wereld. De prevalentie in Nederland: 60-jarigen 2% en 75-jarigen 30%.
In het gebied van de fovea wordt door de oogartsen zeaxanthine gezien als de belangrijkste carotenoïde. Er zit tweemaal zoveel zeaxanthine als luteïne. Luteïne zit vooral in het macula gebied buiten de fovea.
Luteine en zeaxanthine hebben drie bijzondere eigenschappen:
1. Het zijn sterke antioxidanten; het zijn zelfs antioxidanten die zichzelf kunnen regenereren.
2. Ze absorberen de risicovolle UV stralen uit het zichtbare spectrum. Door veel oogartsen wordt deze eigenschap als zeer belangrijk beschouwd.
3. Luteine kan meso-zeaxanthine vormen waardoor de tweede eigenschap verder wordt verbeterd.
Er wordt internationaal heel veel onderzoek4 gedaan naar de verschillende eigenschappen van deze verbindingen. Zo proberen onderzoekers vast te stellen of het gebruik van extra zeaxanthine de huid kan beschermen tegen huidkanker, omdat deze straling door de aanwezigheid van zeaxanthine in de huid wordt geabsorbeerd (zie eigenschap 2). Het is dus heel goed mogelijk dat binnenkort bewezen wordt dat zeaxanthine, lees gojibessen, ook kanker kan bestrijden.
Verder is bekend dat zeaxanthine een belangrijke functie heeft bij de neo- en prenatale ontwikkeling.
Indien men dit leest, komt de voorbarige bewering, gedaan door prof. dr. ir. Ellen Kampman in de eerste uitgave van de Gezondheidsgids van de Consumentenbond, dat gojibessen slechts een hype zijn, in geheel ander daglicht te staan.
Dr. James Stringham is een internationaal erkend expert op het onderzoeksgebied van de carotenoïden, in het bijzonder luteïne en zeaxanthine 5. Hij schrijft:
"Supplementation with lutein/zeaxanthin appeared to have the strongest effect in participants with the lowest dietary levels. Within that group, lutein/zeaxanthin supplementation resulted in a 32% reduction in progression to cataract surgery.
Lutein plus zeaxanthin resulted in an 18% reduction in the risk of progression to advanced age related macular degeneration (AAMD) and a 22% reduction in the risk of progression to neovascular AMD (Chew EY, et al. Ophthalmology. 2013; 120(*): 1604-11).
There's very little downside to lutein and zeaxanthin supplementation. It is extremely safe even at high doses."
En:
"Macular degeneration is an excellent model for Alzheimer's disease," said Dr. Stringham. "Researchers use it as surrogate for cognitive dysfunction in animal experiments."
These findings have major public health importance given that roughly 36 million people worldwide are estimated to have dementia, a figure that is predicted to double every 20 years.
Maatschappelijke belangstelling is zeer gering
Een drietal collega’s van prof. Keunen hebben op 13 oktober 2011, “World Sight Day”, een persconferentie georganiseerd in Nieuwspoort in Den Haag. Ze wilden de Nederlandse politiek en de Nederlandse pers de boodschap overbrengen, dat in de periode tot 2020 het aantal oogheelkundige behandelingen met 200% tot 300% zou toenemen. Met name door de snelle stijging van patiënten met macula-oedeem als gevolg van diabetes type 2. Zie ook het artikel in het tijdschrift voor Geneeskunde6.4. Dit betekent dat de ruimte voor de behandeling van maculadegeneratie patiënten minder en minder zal worden.
Alleen al om die reden moet er meer aandacht komen voor preventie door gezonde voeding.
Problemen patiënten
Luteïne en zeaxanthine zijn twee essentiële voedingsstoffen. Essentieel omdat uw lichaam niet in staat is om deze stoffen zelf aan te maken en essentieel omdat hierdoor het de ogen beschermt.
Patiënten willen graag betrouwbare voorlichting en zij bezoeken daarvoor de website van het Voedingscentrum. Informatie over luteïne is er te vinden, maar niet over zeaxanthine. Het Voedingscentrum geeft daarover geen enkele informatie. Het gezondheidsnet doet dit wel, maar alleen over producten waar zeer weinig inzit. Alleen de oogarts dr. De Winter heeft samen met zijn twee dochters een boek uitgegeven en hij was de eerste die de aandacht op oranje paprika’s vestigde.
Nu werd, met name in de Amerikaanse literatuur altijd de som van luteïne en zeaxanthine als data vermeld. Dat maakt het erg moeilijk om betrouwbare informatie over de aanwezigheid van zeaxanthine te krijgen.
Pas in 2009 hebben Alisa Perry et al.7 een artikel gepubliceerd die beide waarden afzonderlijk geven.
Gojibessen
In 2013 besteedde Nick Trachet8 aandacht aan de gojibes. Ik heb daar op gereageerd en uitgelegd dat voor patiënten met de oogaandoening maculadegeneratie verstandig is iedere dag een paar gram van deze bessen te gebruiken. Niemand heeft daarop gereageerd.
Een paar maanden later is er een uitvoerige discussie ontstaan over de zogenaamde superfoods, waartoe gojibessen ook worden gerekend.
Het gebruik van gojibessen wordt door hoogleraren voeding, het Voedingscentrum, de Consumentenbond, het gezondheidsnet en de gezondheidsredactie van Trouw beschouwd als een duur exotisch vruchtje dat niets te bieden heeft. Het wordt het best verwoord door prof. dr. Fred Brouns, hoogleraar Health Food Innovation aan de Maastricht University in het Trouw artikel van februari 20149. Hij schrijft: "Zo bevatten gojibessen vitamine C, vitamine A, vitamine B1, vitamine B2, ijzer, koper, nikkel, chroom, magnesium, natrium, calcium en verschillende aminozuren. Dat zou goed zijn tegen kanker, cholesterol, seksuele stoornissen, diabetes en andere kwalen."
Ik ben het helemaal eens dat er geen enkele noodzaak is om gojibessen te eten indien iemand zijn voeding met deze stoffen wil aanvullen. Die zijn voldoende in voeding beschikbaar en daarom zou het onzinnig zijn.
Het gebruiken van 2 gram gojibessen is de meest ideale methode om te voorzien in de ADH van zeaxanthine. Dit geeft voor patiënten zekerheid en is zeer praktisch uitvoerbaar.Van een hoogleraar Health Food Innovation mag men echter verwachten dat hij weet dat juist de gojibes zeer rijk is aan zeaxanthine. En dat er een pakhuis vol literatuur is waarin de bijzondere eigenschappen van zeaxanthine worden beschreven.
Nota bene, in Maastricht wordt onderzoek gedaan naar de verrijking van eieren met zeaxanthine en luteïne.
Conclusies
Het gebruiken van 2 gram gojibessen is de meest ideale methode om te voorzien in de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) van zeaxanthine. Dit geeft voor patiënten zekerheid en is zeer praktisch uitvoerbaar.
Zeaxanthine heeft nog een reeks andere waardevolle eigenschappen die minder bekend zijn. Hoogleraren Voeding zouden hieraan eens aandacht moeten besteden.
Waarschuwing
Bij iedere voor u onbekende stof die u inneemt moet u wel de risico’s kennen.
Het is bekend dat indien u een fanatieke roker bent, u geen extra betacaroteen (dit is ook een carotenoïde) moet innemen. Het veroorzaakt een extra risico op kanker. Dit is vastgesteld in de ATBC10 studie, die van 1985 tot 1993 is gehouden in Finland.
Interessant is ook dat men recent aanwijzingen heeft gevonden, zie (4) dat luteïne een zelfde effect heeft. Dus ook geen overmaat boerenkool eten!!
Gojibessen hebben een bloed verdunnend effect 11. Dus nooit gelijktijdig met bloedverdunners innemen.
Gojibessen hebben nog enkele andere bijzondere effecten, maar ik wil de hoogleraren geen kans geven om deze bijdrage belachelijk te maken.
Tot slot.
Remko Kuipers12 heeft bij zijn promotie opgemerkt dat het tijd wordt dat verschillende hoogleraren wel eens hun excuses zouden mogen aanbieden.
Die mening deel ik, want diegenen die de gojibes ondergewaardeerd hebben, zouden tegenover de maculadegeneratie patiënten ook wel eens hun excuses mogen aanbieden.
Referenties:
(0) Webvision
(1) bfr.bund.de, Risicobewertung von Pflanzen und pflanzlichen Zubereitungen dd 09-12-2013, pagina 19
(2) National Eye Institute, National Institutes of Health, Age Related Macula
(3) www.refdag.nl, zoek: prof. dr. J.E.E. Keunen
(4) www.AMDBlog.org
(5) www.holisticprimarycare.net
(6) Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
(7) 'Xanthophyll (lutein, zeaxanthin) content in fruits, vegetables and corn and egg products', in Journal of Food Composition and Analysis, (5) 22 (2009), 9-15
(8) 'Culinair ontdekt: goji', Nick Trachet
(9) 'Vier voedingshypes en waarom ze niet werken', Trouw, dd 2014/02/27
(10) www.atbcstudy.cancer.gov
(11) www.zentrum-der-gesundheit.de, Suchbegriff: Gojibeeren
(12) 'Nederlandse voedingsdeskundigen zouden hun excuses moeten aanbieden', Remko Kuipers
Fotocredits: 'Simple anatomy of the retina', Webvision
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Klopt Frank, de inguiri, die ik jarenlang naast mijn bordje bonen rijst en vlees kreeg opgediend, dat moest er daar ginder altijd wel bij, net als bij ons de patat of aardappel, maar die groene banaan heeft het nooit verder geschopt dan de Surinaamse markt bij ons, ken je hem? Voor de doorgefokte chiquitabanaan (een enkele kloon) staat de ondergang voor de deur.
Wicher: een natuurlijke ACE remmer is de banaan, die tevens redelijk rijk is aan zink. Voor de bakbanaan geldt dit nog meer (je 'oertype' Dirk ;).
En het verrijken van de kippenvoeding met algen, AGF en meelwormen? Perfect! Zouden wij ook moeten doen (geen ei meer nodig... behalve dan net die andere stoffen die erin zitten). Maar absoluut niet met vismeel of chemisch (GM) gefabriceerde stoffen.
Frank, ik denk dat het verrijken van eieren met de reeds aanwezige stoffen niet zo'n slecht idee is, maar de distributie is natuurlijk moeilijk. Misschien gaan in de toekomst ook andere kippenboeren hiermee aan het werk.
Overigens heb ik al enige tijd geleden van jou geleerd dat je bij je muesli heel goed wat curcuma kunt doen. Ik doe dit al sinds enige tijd. En nog bedankt voor die tip.
Wat ook weinig bekend is, is dat sommige medicaties een effect hebben op de hoeveelheid mineralen die in onze gevarieerde voeding zitten. Bijvoorbeeld, ACE remmers veroorzaken dat we in onze urine meer zink afscheiden. En ons netvlies is zeer rijk aan zink. Dat verhoogd dus het risico op het krijgen van MD. In Nederland nauwelijks bekend.
Frank: dan houd je de hypes op culinair gebied niet echt goed in de gaten, als je bij cavolo nero afbeeldingen Google kijkt, zie je ze wel. Inmiddels ook hier bij speciaalzaken (exclusieve groentes, bio) te koop. Wordt soms ook wel palmkool genoemd, maar daar zijn 10tallen variëteiten van.
Kun je die 'verrijkte' eieren niet veel beter bij het MD geïnspireerd ontbijt nemen? Gebakken met champignons, kerrie en oregano? Eventueel met wat goji-bessen door de yoghurt?... maar gefermenteerde abrikozen en goede honing mogen van mij ook... ;)
Je bent goed gek als je dat poeder koopt... nog helemaal afgezien van de effecten van het drogingsproces op de totaal-inhoud/opname (eieren bevatten meer waardevolle stoffen). Maar misschien is er in China wel een markt voor.
En 'verrijkt' t.a.v. welk kader - die Kretenzer scharrelkip die zelf haar kruidige kostje bij elkaar zoekt... inclusief de wormen die eenzelfde gezond dieet hebben, waardoor de eieren meer gezonde stofjes bevatten - of die industriekip die met GM soja en mais gevoerd wordt? En nu dus chemische (?) zeaxanthine en vismeel (waar veel bezwaren over zijn)... ipv algen en meelwormen?
Voorlopig blijf ik Nederlandse (zeker geen Duitse) biologische eieren kopen... en af en toe die van een hobbyist-boer als ik er langs kom. Dagvers blijft het lekkerste. Na 4 dagen is dat effect bijna weg. Dus in geen enkele supermarkt verkrijgbaar...