Voedselfabrikanten en supermarkten houden met hun kunstmatige systeem van houdbaarheidsdata voedselverspilling in stand, stellen Joanna Blythman en levensmiddelentechnoloog David Mills.
Joanna Blythman, bekend van haar boek Slik je dat, neemt in The Guardian houdbaarheidsdata op de korrel. Volgens haar zijn houdbaarheidsdata een uitwas van het supermarktsysteem en leiden ze tot voedselverspilling en bergen afval.
Voldoende afzet
De Britse retailer Marks & Spencer introduceerde de houdbaarheidsaanduiding sell by date in 1970 als een instrument voor voorraadbeheer. In de loop der jaren kreeg de aanduiding haast ongemerkt de rol van voedselveiligheidsaanduider. Twintig jaar later wist bijna niemand meer hoe lang voedsel in natuurlijke omstandigheden goed blijft.
De gepensioneerde levensmiddelentechnoloog David Mills stelt in The Guardian dan ook dat de houdbaarheidsdata in veel gevallen kunstmatig zijn. Denk aan kaas: Cheddar kaas wordt alleen maar beter naarmate hij ouder wordt, maar moet nu eenmaal een houdbaarheidsdatum hebben. Zo is yoghurt door zijn zuurgraad ook een veilig product, maar “iemand heeft na een risicoanalyse besloten dat het mogelijk is dat schimmels op yoghurt groeien en sommige schimmels produceren toxinen, dus heeft het nu een use by date”.
Negeer datum op eigen risico
De sell by date is inmiddels vervangen door de use by date en de best before date. Die eerste is de strengste van de twee en code voor ‘negeer deze datum op eigen risico’, schrijft Blythman. In Nederland kennen we daar de 'te gebruiken tot' datum voor. Volgens Blythman bepalen de voedselfabrikanten deze data en liggen er geen wetten of onafhankelijke criteria aan ten grondslag.
Stoomcursus
Een stoomcursus 'huishoudkunde' zou veel consumenten inzicht kunnen geven in welke producten tot wanneer te gebruiken zijn. Daarmee houden we het heft in eigen handen en laten we niet langer de supermarkten bepalen wanneer iets in de voedselketen tot afval bestempeld moet worden. Over het algemeen is alles dat heel zout is, vol suiker zit, gefermenteerd of azijnachtig is, goed houdbaar zonder chemische conserveringsmiddelen. Onbehandelde producten die niet goed meer zijn, stinken. Verhitten tot hoge temperatuur doodt dubieuze bacteriën. Ook groenten en fruit 'met een vlekje' zijn prima eetbaar. Het allerbelangrijkste criterium is volgens Blythman de herkomst van het voedsel: “Integriteit is een kwaliteit die je niet met een datum kunt bestempelen”. Hoe dat uitpakt voor weinig gezouten vleeswaren zonder nitriet en E-nummers die gemaakt zijn van varkens van een met naam en toenaam vermelde boer, vermeldt zij niet.
Fotocredits: 'Tesco Farmhouse West Country Cheddar packet', Nick Saltmarsh
Dit artikel afdrukken
Voldoende afzet
De Britse retailer Marks & Spencer introduceerde de houdbaarheidsaanduiding sell by date in 1970 als een instrument voor voorraadbeheer. In de loop der jaren kreeg de aanduiding haast ongemerkt de rol van voedselveiligheidsaanduider. Twintig jaar later wist bijna niemand meer hoe lang voedsel in natuurlijke omstandigheden goed blijft.
Paranoïde gemaakt door de datumstempel op de verpakking, denken we niet aan het afsnijden van wat schimmel van verder een prima cheddar of aan het bakken met oude eieren
De gepensioneerde levensmiddelentechnoloog David Mills stelt in The Guardian dan ook dat de houdbaarheidsdata in veel gevallen kunstmatig zijn. Denk aan kaas: Cheddar kaas wordt alleen maar beter naarmate hij ouder wordt, maar moet nu eenmaal een houdbaarheidsdatum hebben. Zo is yoghurt door zijn zuurgraad ook een veilig product, maar “iemand heeft na een risicoanalyse besloten dat het mogelijk is dat schimmels op yoghurt groeien en sommige schimmels produceren toxinen, dus heeft het nu een use by date”.
Negeer datum op eigen risico
De sell by date is inmiddels vervangen door de use by date en de best before date. Die eerste is de strengste van de twee en code voor ‘negeer deze datum op eigen risico’, schrijft Blythman. In Nederland kennen we daar de 'te gebruiken tot' datum voor. Volgens Blythman bepalen de voedselfabrikanten deze data en liggen er geen wetten of onafhankelijke criteria aan ten grondslag.
Houdbaarheidsdata hebben een autoriteit die ze niet verdienen
Stoomcursus
Een stoomcursus 'huishoudkunde' zou veel consumenten inzicht kunnen geven in welke producten tot wanneer te gebruiken zijn. Daarmee houden we het heft in eigen handen en laten we niet langer de supermarkten bepalen wanneer iets in de voedselketen tot afval bestempeld moet worden. Over het algemeen is alles dat heel zout is, vol suiker zit, gefermenteerd of azijnachtig is, goed houdbaar zonder chemische conserveringsmiddelen. Onbehandelde producten die niet goed meer zijn, stinken. Verhitten tot hoge temperatuur doodt dubieuze bacteriën. Ook groenten en fruit 'met een vlekje' zijn prima eetbaar. Het allerbelangrijkste criterium is volgens Blythman de herkomst van het voedsel: “Integriteit is een kwaliteit die je niet met een datum kunt bestempelen”. Hoe dat uitpakt voor weinig gezouten vleeswaren zonder nitriet en E-nummers die gemaakt zijn van varkens van een met naam en toenaam vermelde boer, vermeldt zij niet.
Fotocredits: 'Tesco Farmhouse West Country Cheddar packet', Nick Saltmarsh
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Mee eens. We hebben eens een vraag gehad van iemand die een product had waar onder de houdbaarheidsdatum een batchcode en tijd stond. De serieuze (!) vraag was of het product inderdaad tot 11.42 uur op 12 november 2015 houdbaar was... (de exacte data weet ik uiteraard niet meer)....
Ik heb 97 dagen en 3 uur geleden in een restaurant gegeten waar weinig zout aan het eten werd toegevoegd. Mijn vrouw vroeg om zout.
Ze kreeg een flesje zout van een merk dat ik ben vergeten. Ik zei tegen mijn vrouw als grapje dat ze eerst naar de houdbaarheidsdatum moest kijken.
Dit zout zat ruim 3 jaar over deze houdbaarheidsdatum. Ze meldde het voorval bij de ober.
Mv we zullen er rijstkorrels bij doen, dan blijft het langer goed.
Ik wacht met die rolletjes zachte geitenkaas met een eetbare natuurlijke korst, tot aan de uiterste verkoopdatum. Meestal zijn ze dan nog niet rijp en laat ze nog een paar dagen buiten de koelkast totdat ze niet meer droog en hard zijn, maar rijp (grotendeels gesmolten).
Zure producten worden zuurder, kaas wordt ouder en pittiger, eieren drogen in, brood wordt toast, maar zodra er conserveermiddelen aan zijn toegevoegd, moet je oppassen. Ze gaan dan eerder stinken of rotten in plaats van verouderen.
Waarom zit er tegenwoordig zo'n onhandige niet-eetbare korst om onze kazen? Vroeger werden de korsten nog geraspt en gebruikt, maar dat gaat niet meer. Ook de kaasschaaf vindt het maar niks.
Vond een tijdje terug een fles ketchup die ruim 1,5 jaar over de THT was. Bleek nog prima te ruiken en te smaken. De meeste consumenten vertrouwen liever op de 'bekende merken' die met een datumstempel over hun welzijn waken.
Paar jaar geleden een voorraadschuur van een studentenhuis opgeruimd. Kwam onder meer een pak vacuümverpakte koffie met een houdbaarheidsdatum (of productiedatum, dat weet ik niet meer) van 1977 (!) te voorschijn. Na de klus gelijk maar koffie van gezet, en die smaakte uitstekend.