De geur hangt als een deken over het hele gebied.Toch omfietsen voor varkens
Dus in Brabant moet je noodgedwongen nogal omfietsen als je die stankcirkels wil mijden. Daarom willen we daar een nieuw boerenbedrijf. Een varkensbedrijf waar we willens en wetens juist wél voor willen omfietsen. Niet alleen omdat het er niet meer stinkt. Maar juist omdat de speklappen van zo’n bedrijf wél geur en smaak hebben. Omdat er diervriendelijk gewerkt wordt. De kringlopen gesloten worden. Er niet gegoocheld wordt met additieven, chemicaliën en medicamenten. Omdat het draait om dieren op een boerderij. Niet om industriële productie van kilo’s onder de kostprijs en vierkant verwaardbare bulk.
Boer schenk koffie & klare taal
Die karbonaadjes voor afbraakprijzen zijn bij elke straathoeksuper te koop. Voor omfietsvarkens moet je meer kilometers maken. En uiteraard ook meer betalen. Value for money. En omgekeerd. Maar daar wringt de schoen. Want we kennen in Brabant boeren die hun stinkende best doen. En beleidsmakers en medewerkers rijden daar de berm plat. De boer schenkt koffie en klare taal. Laat zien dat het anders kan. Doet het hoe & waarom van zijn transitie uit de doeken. Maar laat ook zien dat hij er níet mee uit kan.
Boer wordt er niet wijzer van
Als de bobo’s vertrokken zijn, zit hij met de schouderklopjes en de vuile vaat. O ja… Hij mocht zijn kosten factureren. En er kwamen er zeker nog meer. Want zijn verhaal was goed. Zijn varkens waren ook goed. En hij verdiende zeker beter. Tja. Maar daar wordt hij niet wijzer van. Want geen van die beleids-figuren of figuranten koopt ’n varken. Zijn top-product verdwijnt toch voor de bulkprijs in de anonimiteit.
Omfietsvarken bestaat nog niet
Het omfietsvarken is volgens mij in Brabant nergens te koop. Sterker. Het bestaat zelfs nog niet. Maar het kan wel gearrangeerd worden. Want er zijn links en rechts al wel stukjes van het herontwerp van dit nieuwe varken te vinden. De een heeft ’n schone stal met varkenstoilet. De ander voorkomt MRSA met probiotica. Een derde insleep van ziekte via schone waterleidingen. Anderen werken aan minder stank. Zetten hun varkens in als vuilnisvat. Of telen met hun eigen mest hun eigen voer. Samenvattend. De ene helft van de kopgroep werkt aan een beter product. De andere helft aan een beter proces. De derde helft aan een betere omgeving. En met zoveel varkens heb je wel drie helften kopgroep nodig. Toch?
Onze koplopers dreigen over de kop te gaan.Spagaat
Maar onze koplopers dreigen over de kop te gaan. Ze hebben zich ieder met veel moeite hun weg gekapt door het woud van regels en regeltjes. Maar ze lopen stuk op de markt. De macht van de supers. Het hybridegedrag van de klanten. Zondagse burgers en doordeweekse consumenten. De spagaat van beleidsmakers. Visionaire provincie-bestuurders. Grondgebonden dorpswethouders.
Dus Brabant: Initieer de ontwikkeling van een Omfiets-Tom-Tom.Stukjes van de puzzel
Maar elke omfietsboer is wél een stukje van de puzzel. En om samen omfietsvarkens te kunnen arrangeren, moeten alle puzzelstukjes op de kaart. En er moet ruimte komen. Experimenteerruimte. Een innovatiefonds. Een stimulerend steuntje in de rug. Dus Brabant: Initieer de ontwikkeling van een Omfiets-Tom-Tom. Biedt boeren een uitweg uit de file in de vleeskolom. Stimuleer daarmee ketenverkorting voor koplopers. Meer marge voor de boer. Betaal beter voor een beter product. Meer voor een beter proces. Extra voor een betere omgeving. Koppel aan de Omfiets-Tom-Tom de kennisdeling binnen de voorhoede. Wijs ze de weg naar de gemakswens van de consument. Kant & klare hamlappen op catering niveau. Attendeer ze op nieuwe technieken, zoals HPP, om de gekoelde kant & klare karbonaadjes tot 10 x langer houdbaar te maken. Creëer voor nieuwe producten langs nieuwe kanalen een nieuwe markt. Overheidskantines geven het goeie voorbeeld. En de abonnees van de Omfiets-Tom-Tom vormen samen een consumenten-coöperatie. Een club die alleen nog koopt bij onze koplopers. Annemarie… Daarom! Doe ons zo’n Omfiets-Tom-Tom.
Op donderdagavond aanstaande organiseert Foodlog een gesprek waar banken, beleidsmakers (van EZ tot provinciale, van 2e Kamer tot Staten en NGO's), banken, slachters, vleeshandelaren en boeren (grote en kleine) en supers en nieuw detailhandel aanwezig zijn. Je kunt nog inschrijven als je erbij wilt zijn (print het formulier dat je krijgt als bevestiging meteen uit; het is je toegangsbewijs).
Deze column verscheen ook op netwerk Peelhorst.
Fotocredits: 'Omfietsvarkenpuzzel', Sarah Linde
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Als ik op internet rond kijk, zijn er talloze initiatieven. Mijn eerste reactie wasmachine dan ook: nog eentje erbij??
Leuk betoog vanuit de omwonende Frank die niet helemaal weet wat er al gebeurt. HPP is meermalen getest, het werkt maar maakt het vlees grijs van kleur. En duur. Schaal is in HPP 'een dingetje'.
Waarom wil je eigenlijk dat alle verschillende concepten worden samengevoegd tot één?
Een innovatiefonds. Daar moet de overheid dus geld in steken, volgens Frank. Geld van de overheid, het is waar tractorrijdend Frankrijk in Parijs ook om vraagt, en de boerenorganisaties in Nederland. (Vele) honderden miljoenen oorspronkelijk boerengeld werden geïnvesteerd in de expansiedrift van de verwerkende industrie. Uitgangspunt was volume en efficiency. Het liep op niets uit. Dan nog maar algemene middelen in een innovatiefonds? Er is geen track record dat een dergelijke investering rechtvaardigt. Als het blijft bij de 30 miljoen die de Staatssecretaris beloofde is het misschien een aardig idee, maar het lost de grote Europese problemen geenszins op. Verder moet je je bedenken of hier een overheidstaak ligt. Als ik overheid was (gelukkig ben ik dat niet) gebruikte ik mijn schaarse middelen liever om de sociale ellende te verzachten die er aan zit te komen, in ruil voor productiebeperking, sanering van capaciteit. Want het welzijn van burgers is wel een overheidszorg, net als het organiseren van solidariteit. Banken kijken liever waar de borgen in de familie nog zijn te cashen en boerenorganisaties hebben hun geld al verspeeld aan dromen die inmiddels in scherven liggen.
Een innovatiefonds? Prima.
Maar laten we de balk in het eigen oog vooral niet uit het oog verliezen.
'Weet je hoeveel appels er in een pitje zitten?' Die ietwat filosofische tegenvraag stelde ik aan een bezoeker vorige week op de inspirerende bijeenkomst op de Snoertse Plak in het Brabantse Liessel om met 70 mensen na te denken over 'de boerderij van de toekomst'. Deze bezoeker wilde van mij als ondernemende boer - ik gaf daar een presentatie - uit de regio Schiphol weten welke garanties je hebt op succes als je met vernieuwing begint. Geen enkele dus. De enige garantie die je krijgt dat je als het goed doet, er een ontelbaar aantal appels in een pitje zitten. Maar het begint wel met dat ene pitje wat moet ontkiemen. Toch? Elke boer of varkenshouder zou dat moeten weten.
Compliment: mooi initiatief van FoodLog om werk te maken van 'het houden van varkens' en een sector die het moeilijk heeft perspectief te bieden.
Advies: probeer niet de hele sector te veranderen. Dat gaat je nooit lukken. Begin gewoon maar eens met een varkenshouder die wil en die kan. Er zijn al genoeg voorbeelden. Wij mogen na een paar decennia heel veel bereikt te hebben en ook langzamerhand de weg kwijt geweest te zijn, weer 'vooruit naar vroeger', met dank aan internet en moderne media weer opnieuw behoefte gericht te werken en weten wat de klant wil.
Tip van de maand: Probeer een ander of iets niet te veranderen, maar werk aan transformaties. Dat wil zeggen: zorg voor de ideale omstandigheden waarbinnen er een nieuwe robuuste en diervriendelijke varkenshouderij kan ontstaan. Met eerlijke marge voor iedereen in de keten. Probeer niet aan het gras te trekken, maar verander de omstandigheden waardoor als bijna vanzelf de groei ontstaat. Een boer weet hoe dat werkt. Was het alleen even vergeten. Een voorbeeld hiervan op mijn eigen boerenbedrijf is dat ik de hele keten zelf heb georganiseerd, van productie en verwerking tot en met marketing en verkoop. Met dank aan mijn klanten die mij hebben geholpen. En ik laat het lamsvlees niet meer door de retail van mijn brood eten. :--))
Veel plezier donderdagavond.
Paul, Dank! Voorts: je hele betoog kan ik volgen. Maar dat 'eerlijk' niet. Kun je me uitleggen waarom dat nodig is als je jouw transformaties hebt doorgemaakt?