Janno Lanjouw ging er al een tijdje geleden langs. Zijn artikel over wat hij ontdekte en hoe hij denkt over Monsanto is op De Correspondent te vinden onder de titel Monsanto is niet het kwaad. Monsanto is de status quo.
Hij schrijft "dit verhaal gaat in op genetische modificatie, een van de belangrijkste redenen het bedrijf dubieus te vinden. Om te concluderen: kritiek op Monsanto is kritiek op het systeem waar iedereen al lang deel van uitmaakt."
Monsanto, dat zijn we als het ware zelf.Zijn tekst voor het achtergrondmedium dat zich richt op een nieuwe burgerelite in Nederland maakt duidelijk wat landbouw-insiders al jaren proberen te zeggen. Monsanto is niet de oorzaak van het grootschalige landbouwsysteem waarin mechanisatie de hoofdrol speelt, maar het gevolg daarvan. Dat systeem is op zijn beurt het gevolg van keuzen die we als samenleving hebben gemaakt. We wilden graag betaalbaar eten om geld over te houden van andere welvaart. Monsanto kan daarom moeilijk kwaad worden verweten. Monsanto, dat zijn we als het ware zelf.
Toch veeg uit de pan
Wie het zo en zo rustig zegt, raakt vermoedelijk de simpele kern. Monsanto kan dan ook tevreden zijn over dit resultaat van zijn nieuwe openheid. Toch geeft Lanjouw het bedrijf ook een veeg uit de pan, omdat het dat systeem intact laat, terwijl de toekomst ook anders ingericht zou kunnen worden. Lanjouw schrijft:
Het zou Monsanto sieren als ze zich in dit soort discussies open en kwetsbaar durven op te stellen[..]. Want ook zij moeten erkennen dat ze niet alleen het systeem bedienen, maar het ook vormgeven.
Dat de zo succesvolle gentechnologie vooralsnog vooral heeft bijgedragen aan de productie van goedkoop veevoer, en dus goedkoop vlees. Eenzelfde punt geldt voor alternatieve vormen van landbouw. Monsanto stelt dat het genetische modificatie ziet als ‘slechts een van de vele gereedschappen’ waarmee we de wereld kunnen voeden.
Maar het investeert geen vergelijkbare researchbedragen in alternatieve oplossingen zoals biologische teelt en agro-ecologie. Bovendien heeft Monsanto de verantwoordelijkheid onrust over haar eigen handelen in de samenleving weg te nemen. Bijvoorbeeld om in een publiek debat op zoek te gaan naar alternatieven voor het hete hangijzer dat de patentenkwestie geworden is. Simpelweg je stempel ergens op drukken en zeggen dat het nu van jou is, is niet houdbaar.
Macht
Daarmee lijkt Lanjouw de haat die mensen tegen Monsanto hebben te reduceren tot de eenvoudige tegenstelling tussen de gangbare landbouw en de vernieuwing van landbouw op een alternatieve manier. De vraag die blijft liggen luidt: en waarom is die dan beter dan innovatie van de gangbare? Daarover moet het gesprek uiteraard gaan. Ondertussen vraag ik mij af: kan innovatie ooit 'gangbaar' zijn? De laatste zin van Lanjouw laat zien dat het niet om het technische type van innovatie gaat, maar om de mate waarin eigendom zich als macht kan uitstrekken.
Fotocredits: De Correspondent
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Goed artikel!
Industriele landbouw is big business en de spelers daarin moeten overleven door te concurreren op kostprijs en IP. Aandeelhouders willen goede rendementen. Monsanto is een excellent bedrijf in die context. Wie deze context (Het Systeem) onduurzaam en onethisch vindt (deels terecht) kan protesteren maar het heeft geen zin om Monsanto aan te vallen. Het Systeem is ontstaan in een tijdperk waarin de mensheid dacht dat de bomen tot in de hemel groeiden. Grond is een productiemiddel, olie is er zat en al wat deert weren we met chemisch vernuft. All you can eat!Sustainable competitive edge prevaleert boven sustainability, maar de knappe koppen bij Monsanto, Bayer, Syngenta etc realiseren zich terdege dat het systeem moet verduurzamen om op langere termijn te kunnen blijven produceren en investeren aanzienlijk in innovatie die daarvoor nodig is. Het is onrealistisch om te verwachten dat zij en alle andere belanghebbenden in 'Het Systeem' zoals de voedselindstrie en de retail (maar vergeet banken, pensioenfondsen en aandeelhouders niet) de wereld volgende week omturnen naar kleinschalig en biologisch.
Terwijl de grote spelers en hun klanten stapjes maken ontstaan overal op de wereld zinvolle en inspirerende alternatieve vormen van landbouw en economie en bedrijven die oplossingen bedenken die de natuur en ecologie meer respecteren.
Wat is beter? Alternatieve vormen van landbouw gaan bezigen of proberen het bestaande systeem te verduurzamen? Beide zijn een must en versterken elkaar.
Meen je dat nou Maren? Het artikel gaat echt alle kanten op. Tenzij dat nuance heet ;-)
Het artikel is zeker erg genuanceerd. Ik ben het met je eens dat de schrijver geen keuze maakt als hij bijvoorbeeld stelt:
- Die patenten zijn zeer discutabel
- Maar de investeerder moet beschermd worden.
En dat is goed, hij laat de keuze aan de lezer zodat die aan het denken wordt gezet en bepaalt wat hij wel en niet goed vindt. (zie de vele threads op foodlog over deze onderwerpen).
Een ding blijft in die discussies over het systeem altijd relatief onbelicht. De boeren en in het bijzonder de klanten van Monsanto die blij zijn met de zaadmagnaat en dat laten zien door keer op keer hun zaden te kopen.
Ik kon het slot van het artikel niet helemaal volgen. Maren: wat lees jij daarin?
Zoals ik schrijf in reactie 1: het systeem kan niet veranderd worden door het te verwerpen of de onderdelen ervan.