Die vraag was vanavond de cliffhanger in 1Vandaag. Gaat de bank haar redden of heeft het LEI gelijk?
Afgelopen week zei Rabobank dat melkboeren weliswaar in de problemen zijn, maar dat er hooguit een paar failliet gaan. Vanavond sprak 1Vandaag onder meer met LEI-econoom Krijn Poppe, die de afgelopen dagen volop meedeed aan de melkdiscussie op Foodlog.
Cyclisch
Hij zei dat een derde van de 17.000 Nederlandse melkboeren mogelijk in problemen is. Ze moeten rekening houden met een meer 'cyclische' markt. Dat betekent dat ze dalen en pieken aan moeten kunnen. Dat is niet zo makkelijk als boer, want het betekent dat je flink wat geld in reserve moet hebben om steeds een jaar of nog wat langer met verlies te kunnen werken. Dat zou nog wel lukken als je in goede jaren goud verdient. Dat doen boeren doorgaans niet. Ze moeten naar de bank om wat bij te lenen. Dat kunnen melkboeren vaak best, omdat ze een hypotheek kunnen nemen op hun weides. Uiteindelijk blijft er echter niets over.
Pak de piek
Ook LTO-melkboerenvoorman Kees Romijn vertelde ten opzichte van vorig jaar maandelijks een dikke tienduizend euro te missen in zijn exploitatie. Al zijn collega's, zo vertelde hij, hopen de volgende piek in de markt te kunnen pakken. Maar hou je die race vol?
Volgens boerin Agnes spant het erom. De banken en LTO hebben haar verteld dat het schip met goud in 2020 binnen vaart. Dan zou de wereldvraag naar melkpoeder zo groot zijn dat je er blind op kon investeren. Dat deed ze, maar nu staat ze er verdrietig bij te kijken.
Lissabon: tussen Sieta en Agnes
Sieta van Keimpema kwam in de studio van 1Vandaag langs. Zij is van de boeren van de European Milkboard. Die vinden dat je niet zoveel melk moet maken. Als je teveel maakt, is het spul immers niets meer waard en dan verdien je als boer niets terwijl je kosten wel doorlopen. Ze zei dat er iets was met het verdrag van Lissabon binnen de EU. Helemaal duidelijk werd het niet.
Wel duidelijk werden de uitspraken van Poppe van het LEI: de markt gaat van piek naar dal en daar moet je wel tegen kunnen als boer. Ook financieel. Daarmee ontkende hij met zoveel woorden het verhaal van Romijn die in de uitzending zei dat de vraag uit China en Rusland onverwacht even tegen zitten. Volgens Poppe is het onverwachte juist het kenmerk van de toekomst. Na Rusland en China komt er weer wat nieuws dat even tegen zit, al komen er ook tijden die even meezitten. Daar moet je mee leren omgaan als boer. Om het met een mooi Engels bon mot te zeggen: if you can't stand the heat, get out of the kitchen.
Lezers, wat denken jullie: gaat die schat van een boerin Agnes, die luistert naar bank en LTO, het redden? Of zou Van Keimpema het klaarkrijgen in Brussel met oude teksten uit Lissabon in de hand?
Fotocredits: boerin Agnes, 1Vandaag
Dit artikel afdrukken
Cyclisch
Hij zei dat een derde van de 17.000 Nederlandse melkboeren mogelijk in problemen is. Ze moeten rekening houden met een meer 'cyclische' markt. Dat betekent dat ze dalen en pieken aan moeten kunnen. Dat is niet zo makkelijk als boer, want het betekent dat je flink wat geld in reserve moet hebben om steeds een jaar of nog wat langer met verlies te kunnen werken. Dat zou nog wel lukken als je in goede jaren goud verdient. Dat doen boeren doorgaans niet. Ze moeten naar de bank om wat bij te lenen. Dat kunnen melkboeren vaak best, omdat ze een hypotheek kunnen nemen op hun weides. Uiteindelijk blijft er echter niets over.
Pak de piek
Ook LTO-melkboerenvoorman Kees Romijn vertelde ten opzichte van vorig jaar maandelijks een dikke tienduizend euro te missen in zijn exploitatie. Al zijn collega's, zo vertelde hij, hopen de volgende piek in de markt te kunnen pakken. Maar hou je die race vol?
Volgens boerin Agnes spant het erom. De banken en LTO hebben haar verteld dat het schip met goud in 2020 binnen vaart. Dan zou de wereldvraag naar melkpoeder zo groot zijn dat je er blind op kon investeren. Dat deed ze, maar nu staat ze er verdrietig bij te kijken.
Lissabon: tussen Sieta en Agnes
Sieta van Keimpema kwam in de studio van 1Vandaag langs. Zij is van de boeren van de European Milkboard. Die vinden dat je niet zoveel melk moet maken. Als je teveel maakt, is het spul immers niets meer waard en dan verdien je als boer niets terwijl je kosten wel doorlopen. Ze zei dat er iets was met het verdrag van Lissabon binnen de EU. Helemaal duidelijk werd het niet.
Wel duidelijk werden de uitspraken van Poppe van het LEI: de markt gaat van piek naar dal en daar moet je wel tegen kunnen als boer. Ook financieel. Daarmee ontkende hij met zoveel woorden het verhaal van Romijn die in de uitzending zei dat de vraag uit China en Rusland onverwacht even tegen zitten. Volgens Poppe is het onverwachte juist het kenmerk van de toekomst. Na Rusland en China komt er weer wat nieuws dat even tegen zit, al komen er ook tijden die even meezitten. Daar moet je mee leren omgaan als boer. Om het met een mooi Engels bon mot te zeggen: if you can't stand the heat, get out of the kitchen.
Lezers, wat denken jullie: gaat die schat van een boerin Agnes, die luistert naar bank en LTO, het redden? Of zou Van Keimpema het klaarkrijgen in Brussel met oude teksten uit Lissabon in de hand?
Fotocredits: boerin Agnes, 1Vandaag
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Boerin Agnes zal het wel redden. Zij is bekende Nederlandse en ongetwijfeld zullen mensen middels crowd funding bereid zijn om haar te financieren. Dat er melkveehouders, om wat voor reden dan ook stoppen, is een natuurlijk proces. In het verleden konden bedrijven met een iets hogere kostprijs nog een tijdje doordrijven omdat er vanwege de melkquotering min of meer een vast inkomen was. Doordat de melkquota zijn afgeschaft zijn er meer schommelingen aan de opbrengstkant. Bedrijven die net geïnvesteerd hebben en top gefinancierd zijn dan de eerste die omvallen. Komen daarbij kostprijsverhogende maatregelen van de overheid, investeren in fosfaatquota, dan zal de komende tijd de uitstroom inde melkveehouderij versneld plaats vinden
Om deze vraag te beantwoorden ben ik niet goed genoeg ingelicht. Maar ik moet denken aan het artikel op VILT.be (juni 2010): "Je hebt nooit marktmacht als je te veel produceert". Daarin komt Jacques Steenbergen van de Belgische Mededingingsautoriteit aan het woord.
Lees zeker eens het volledige artikel.
Deze citaten uit de mond van Steenbergen zijn me altijd bijgebleven:
"Eigenlijk is het opmerkelijk, je identificeert boeren niet met speculanten, maar ze gedragen zich in de markt veel meer als speculant dan de meeste industriëlen die we hier over de vloer krijgen.”
“Met het kunstmatig verhogen van de prijzen los je een lokaal landbouwprobleem niet op. Bovendien kan de maatschappelijke kost ervan veel hoger oplopen dan de tijdelijke baat die de sector heeft bij dergelijke maatregelen.”
"Bovendien moet de landbouw ook goed beseffen dat je geen bescherming krijgt tegen prijsdalingen zonder ook een beperking voor prijsstijgingen te aanvaarden. Je kan het ene niet willen zonder het andere."
Gerrit, de melkveehouderij is met 17.000 boeren veruit de grootste in Ndl. Vind je het eindelijk tijd dat die in maat wat meer gaat lijken op kippen- en varkensboeren in ons land: zeg een stuk of duizend?
Steven, een melkveehouder, maar dat geld ook voor andere veehouders of akkerbouwers, in deze regio zitten in een vergelijkbare positie als de koffieboeren waar Oxfam mee te maken heeft. Er zijn heel vee boeren en geen enkele boer heeft marktaandeel. Zij hebben te maken met een handvol kopers van hun product. Die handvol kopers bepalen de prijs. Als de individuele boer iets aan zijn inkomen wil doen dan heeft hij slechts twee mogelijkheden. Hij kan naar zijn kosten kijken. Indien hij door efficiëntie zijn kosten kan verlagen verbeterd zijn inkomen. Echter dit is maar beperkt mogelijk. Vaak betekend dat het wegbezuinigen van betaalde arbeid en zelf meer uren draaien. Eigen arbeid hoef niet vergoed te worden. Twee optie is uitbreiding van de productie. Echter als meer boeren die stap zetten daalt de prijs en dus hebben enkel de boeren die als eerste de uitbreidingstap zetten tijdelijk voordeel van die keuze.
AHOLD en DELHAIZE willen samengaan. Ze denken daarbij met name aan de inkoopkant voordeel te behalen. Het eerder genoemde handvol inkopers wordt door die fusie kleiner en daarmee wordt de macht van de inkopers groter om de prijzen laag te houden. Uiteraard leuk voor de consument. Maar de producent aan het begin van de keten die geen kosten kan doorschuiven wordt daarvan de dupe. Landbouw, voedselproductie hoort niet thuis in een liberale markt. Quota zijn afgeschaft, die passen niet in het liberale denken van vrijheid-blijheid. Voedselproducenten, of het nu melk, vlees, koffie, cacao of tarwe is, hebben een zekere bescherming nodig tegen de handvol inkopers die de prijs bepalen. Producenten een toeslag geven is een bodemloze put. Door quota in te stellen wordt de druk van de aanbodmarkt afgehaald en dat geeft vanzelf een stijging van de opbrengstprijzen. Voedselproducenten moeten zich richten op het produceren van hoogwaardig voedsel. Als ze zich zorgen moeten maken om hun voortbestaan dan gaat dat ook ten koste van de kwaliteit van het product wat ze in de markt zetten
Boerin Agnes gaat failliet en dan.? De weilanden die ze in gebruik heeft wordt natuurgebied?
Nou ja, ze kan iemand zoeken die haar bedrijf overneemt, maar dan veranderd er niks in de markt voor melk. Wanneer er geen overname kandidaten zullen zijn, en er zijn meer melkboeren in de zelfde situatie als Agnes, dan implodeert de grondmarkt en gaat de hele Nederlandse melkveehouderij achter Agnes aan en ook failliet.
Denk maar niet dat een faillissement van een melkveehouder hetzelfde is als een faillissement buiten de landbouw.