Een poging om vergroening innovatie te laten worden. Omdat ook ik denk dat we wat meer haast moeten maken.
Het verduurzamen van ons leven schiet niet echt op. Dat heeft alles te maken met de rol van geld en het afschrijven van oude manieren van doen.
Neem de boer die opeens een idee heeft voor een veel betere manier van kippen houden. Daarom wil hij van zijn oude stal af. Maar dat kan hij niet. De stal is gebouwd op basis van een berekening waaruit bleek dat hij 20 jaar nodig heeft om zijn investering, inclusief de bankrente en wat winst, terug te verdienen. Omdat hij pas in jaar 3 zit, moet hij nog 17 jaar door met iets waarvan hij nu al weet dat het niet meer van deze tijd is.
Niet in sync
Stel nu dat de boer zoveel eigen geld heeft, dat hij wel die nieuwe stal bouwt. Daarin maakt hij geen kippen meer met 2, maar met 4 poten. Zijn vierpoters zijn veel gezonder, gelukkiger door de renbanen die hij heeft bedacht en kosten ook nog eens minder voer. Dat voer haalt hij van samenwerkende boeren aan wie hij zijn mest levert. Een briljant idee zoals de milieubeweging het graag hoort.
De boer krijgt echter van slachterijen te horen dat ze zijn dieren niet kunnen slachten. Zij moeten hun oude machines nog afschrijven. Van poeliers en supermarkten krijgt hij te horen dat hij eerst een marketingcampagne moet starten omdat consumenten zo'n gemodificeerd beest niet begrijpen, hoe ecologisch en diervriendelijk het ook mag zijn.
Oud geld denkt: kapitaalvernietiging
Niet alleen de boer zit vast aan het verleden. De keten ook. Op een nog veel complexere manier zelfs, want bedrijven zijn zelden in sync. Iedereen zit op zijn manier vast aan een verouderde infrastructuur die nog niet is terugverdiend. Die kunnen we niet afschrijven omdat de bank zijn lening en de rente daarop terug wil. Dat moeten bankiers wel willen. Anders zouden ze kapitaalvernietiging toestaan en dan moeten ze gered worden door de overheid.
Wie met financiële ogen naar verduurzaming kijkt, realiseert zich dat we nog decennia aan de oude wereld zijn gekluisterd voor we serieus kunnen beginnen met veranderen. En toch zeggen duurzaamheidsprofeten dat we nog maar 30 à 40 jaar hebben om onze manier van leven ecologisch compleet opnieuw uit te vinden. De manier waarop we met geld omgaan, staat dat niet toe.
Daarom blijft alles nog heel lang bij het oude. Kan dat niet anders?
Jawel. De ideeën van de beroemde Cambridge econoom John Maynard Keynes om de economie te stimuleren door middel van overheidsuitgaven waren deels gebaseerd op de gedachten van Silvio Gesell. Deze veel minder bekend geworden Waalse Belg pleitte voor een economie zonder rente. Geld moet rollen om te kunnen ontwikkelen wat we willen. Keynes stimuleerde gewenste groei door geld te drukken. Daarmee kun je voor de ‘ontwaarding’ van geld zorgen, maar je kunt ook goed mee doen. Stel je eens voor dat we nieuw geld uitgeven dat alleen besteed kan worden aan wat we echt willen op niet alleen sociaal maar ook groen gebied. Stel je ook voor dat we een deel van ons salaris uitbetaald krijgen in een munt die alleen aan die gewenste doelen uit kan worden gegeven. We zullen het onmiddellijk willen besteden want niemand heeft er iets aan om het op te potten. Daardoor vernieuwt de vraag en wordt de consument veel moderner zodat bedrijven opeens haast krijgen om te innoveren. Er ontstaan immers in hoog tempo nieuwe markten waaruit ze geld binnenkrijgen dat ze daar ook weer aan moeten besteden. Daardoor wordt niemand wordt werkeloos - integendeel zelfs - als je de oude wereld versneld afschrijft. Bedrijven gaan niet failliet als we dat goede geld beheerst, maar toch in een zo straf mogelijk tempo invoeren omdat ze van het ene been, meteen op het andere kunnen springen.
Probeer het je eens voor te stellen en schrijf hieronder wat er in je opkomt
Tip: Google of Bing even op Bernard Lietaer, TEDX Berlin. Lietaer is de Gesell van onze tijd
Dit stuk werd gepubliceerd in de nieuwe Vork.
Fotocredits: Ouderwets geld, Caleb_Knott
Dit artikel afdrukken
Neem de boer die opeens een idee heeft voor een veel betere manier van kippen houden. Daarom wil hij van zijn oude stal af. Maar dat kan hij niet. De stal is gebouwd op basis van een berekening waaruit bleek dat hij 20 jaar nodig heeft om zijn investering, inclusief de bankrente en wat winst, terug te verdienen. Omdat hij pas in jaar 3 zit, moet hij nog 17 jaar door met iets waarvan hij nu al weet dat het niet meer van deze tijd is.
Niet in sync
Stel nu dat de boer zoveel eigen geld heeft, dat hij wel die nieuwe stal bouwt. Daarin maakt hij geen kippen meer met 2, maar met 4 poten. Zijn vierpoters zijn veel gezonder, gelukkiger door de renbanen die hij heeft bedacht en kosten ook nog eens minder voer. Dat voer haalt hij van samenwerkende boeren aan wie hij zijn mest levert. Een briljant idee zoals de milieubeweging het graag hoort.
De boer krijgt echter van slachterijen te horen dat ze zijn dieren niet kunnen slachten. Zij moeten hun oude machines nog afschrijven. Van poeliers en supermarkten krijgt hij te horen dat hij eerst een marketingcampagne moet starten omdat consumenten zo'n gemodificeerd beest niet begrijpen, hoe ecologisch en diervriendelijk het ook mag zijn.
Oud geld denkt: kapitaalvernietiging
Niet alleen de boer zit vast aan het verleden. De keten ook. Op een nog veel complexere manier zelfs, want bedrijven zijn zelden in sync. Iedereen zit op zijn manier vast aan een verouderde infrastructuur die nog niet is terugverdiend. Die kunnen we niet afschrijven omdat de bank zijn lening en de rente daarop terug wil. Dat moeten bankiers wel willen. Anders zouden ze kapitaalvernietiging toestaan en dan moeten ze gered worden door de overheid.
Wie met financiële ogen naar verduurzaming kijkt, realiseert zich dat we nog decennia aan de oude wereld zijn gekluisterd voor we serieus kunnen beginnen met veranderen. En toch zeggen duurzaamheidsprofeten dat we nog maar 30 à 40 jaar hebben om onze manier van leven ecologisch compleet opnieuw uit te vinden. De manier waarop we met geld omgaan, staat dat niet toe.
Daarom blijft alles nog heel lang bij het oude. Kan dat niet anders?
Stel je ook voor dat we een deel van ons salaris uitbetaald krijgen in een munt die alleen aan die gewenste doelen uit kan worden gegevenGeld dat goed doet, maakt nieuwe markten
Jawel. De ideeën van de beroemde Cambridge econoom John Maynard Keynes om de economie te stimuleren door middel van overheidsuitgaven waren deels gebaseerd op de gedachten van Silvio Gesell. Deze veel minder bekend geworden Waalse Belg pleitte voor een economie zonder rente. Geld moet rollen om te kunnen ontwikkelen wat we willen. Keynes stimuleerde gewenste groei door geld te drukken. Daarmee kun je voor de ‘ontwaarding’ van geld zorgen, maar je kunt ook goed mee doen. Stel je eens voor dat we nieuw geld uitgeven dat alleen besteed kan worden aan wat we echt willen op niet alleen sociaal maar ook groen gebied. Stel je ook voor dat we een deel van ons salaris uitbetaald krijgen in een munt die alleen aan die gewenste doelen uit kan worden gegeven. We zullen het onmiddellijk willen besteden want niemand heeft er iets aan om het op te potten. Daardoor vernieuwt de vraag en wordt de consument veel moderner zodat bedrijven opeens haast krijgen om te innoveren. Er ontstaan immers in hoog tempo nieuwe markten waaruit ze geld binnenkrijgen dat ze daar ook weer aan moeten besteden. Daardoor wordt niemand wordt werkeloos - integendeel zelfs - als je de oude wereld versneld afschrijft. Bedrijven gaan niet failliet als we dat goede geld beheerst, maar toch in een zo straf mogelijk tempo invoeren omdat ze van het ene been, meteen op het andere kunnen springen.
Probeer het je eens voor te stellen en schrijf hieronder wat er in je opkomt
Tip: Google of Bing even op Bernard Lietaer, TEDX Berlin. Lietaer is de Gesell van onze tijd
Dit stuk werd gepubliceerd in de nieuwe Vork.
Fotocredits: Ouderwets geld, Caleb_Knott
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
uiteraard zijn denken in geld of in innovatie geen tegenpolen.
Maar als gedachte experiment zet ik ze toch maar even zo neer.
Als je in geld denkt denk je al snel in het 'licht' houden van je werkmaatschappij.
Dus wel een mooie auto in de holding, maar weinig financiele ruimte onderin.
Als er daar geinvesteerd moet worden kom je dan dus bij de bank terecht. Mijn persoonlijke indruk is dat het praten met bankiers over innovatie niet echt werkt. Die vertrouwen het pas als iedereen het doet en dan is het vaak niet erg innovatief meer. Of zij willen een patent zien, omdat banken denken dat een patent je bescherming geeft, maar dat is niet waarom King George de patenwet heeft gemaakt. Als je nu in Nederland het voordeel van de innovatiebox wilt hebben moet je vooral patenten schrijven. Dat komt omdat er bij de overheid en de belastingdienst in geld wordt gedacht en niet in innoveren.
Als je wilt innoveren moet het geld vooral niet leidend zijn in je denken. Het gaat dan om frisse ideeen en het vinden van relaties die dat zien zitten. Denk klein, vergeet de supers en ga aan de slag met MKB ondernemers die het ook snappen. Maak vooral geen financiële planning zoals de bank die graag ziet. Het gaat toch anders en elke keer aan de bank en jezelf uitleggen waarom het anders is gegaan levert weinig op behalve frustratie en stress.
Ik zou van de bank nooit geld hebben gekregen voor wat ik nu met veel plezier aan het doen ben. En Dick, zou de bank jou geld hebben geleend om Foodlog op te zetten? Als je goed kijkt zie je dat de meeste echt innovatieve bedrijven in de kern weing vreemd vermogen hebben. Dat bespaart ze de tijd die de bank van je vraagt en geeft ruimte om te doen waar je goed in bent. Dit betekent dat de boer in jou voorbeeld vooral door moet met zijn nieuwe idee met kippen met 4 poten, maar dan niet zo groot dat je meteen de bank nodig hebt. Zoek samenwerking met mensen die iets in je plannen zien en ga aan de slag.
Pieter, mijn voorstel is juist niet de bank, maar het bedrijf: als dat een deel van het salaris in groen geld uitgeeft, creëert de groep bedrijven - als een nieuwe Keynesiaanse overheid - innoverende omzet. Of redeneerde je vanuit het heden?
Stel dat toonaangevende multinationals dat zouden gaan doen. Wat zou er dan gebeuren?
Interessant idee. Waar ik echter bang voor ben, is dat dit een schijnoplossing is: deze oplossing betreft namelijk nog steeds het marktdenken - kapitalistisch denken, maar dan in een ander jasje.
Dat roept twee belangrijke vragen op:
- moet geld de motor zijn van innovatie?
- moeten bedrijven op deze manier een rol krijgen in verduurzaming en vermaatschappelijking?
De laatste trend zie je de laatste jaren opduiken: bedrijven als drivers van sociale en duurzame innovatie. Mooi, maar het gevaar hiervan vind ik dat de verantwoordelijkheid wordt gelegd bij instanties die meerdere beweegredenen hebben voor hun goede daden en geen morele verantwoording hoeven af te leggen. Daarbij wordt verandering zo nog steeds (deels) gedreven door winstgevendheid - en zijn dat altijd de beste veranderingen? De geschiedenis leert van niet.
Kortom: het gevaar van dit type oplossing is, denk ik, dat ze onder het mom van systeemverandering, stiekem een systeemuitbreiding zijn.
Interessante gedachte. Zelf ben ik altijd iemand geweest die in innovatie geloofde en dat doe ik nog steeds. Wat ik alleen in de tussentijd geleerd heb, is dat innovatie en groei bijna per definitie een zeer frustrerende zaak zijn. Voor de deelnemers gaat dat per definitie te traag, terwijl het voor buitenstaanders veel te snel gaat.
De landbouw (vooral de vleessector) heeft volgens mij erg veel last gehad van het feit dat ze decennia lang zich vooral afgesloten hebben van de rest van de maatschappij. En zeker op het moment dat de kritiek op de huisvesting begon. Dat leidde tot naar binnegekeerde ontwikkelingen die langer door gingen. Op het moment dat het hele verhaal uiteindelijk knapte met nieuwe wetgeving zat de sector dus met het probleem van niet-afgeschreven (bij voorbaat) verouderde stalsystemen.
De huidige ontwikkeling met crowdfunding vind ik geen slechte zaak. In wezen vraag je daarmee van de consument zijn geld te stoppen in zaken waar hij achter staat. (put your money where your mouth is)
Het is juist die kleine schaal waar geëxperimenteerd kan worden. En dat is niet alleen weggelegd voor kleine bedrijven... Een groot bedrijf kan ongetwijfeld *als ze dat willen* op kleine schaal experimenteren. Ze hoeven niet 'het hele bedrijf om te gooien'. Dat lijkt me ook een tamelijk hachelijke zaak met een enorm risico.
Zoals Pieter in #1 zegt: een bank en innovatie gaat niet goed samen is best logisch. Net zoals supermarkten in veel gevallen terughoudend zijn. Beide (vanuit hun standpunt) redelijk logisch.
Eigenlijk moeten we dus een beetje af van:
* NGO's die voor ons actie voeren,
* banken die boeren financieren,
* supermarkten die voor ons bedenken wat we moeten/mogen eten.
(een beetje gechargeerd, maar ja.. dat is wel zo ongeveer wat ik bedoel)