Bill Gates stelde onlangs dat een kilo rundvlees geen duizenden, maar slechts 44 liter water kost. Er ontstond op Foodlog discussie over het getal. Professor Arjen Hoekstra van de Technische Universiteit van Twente geldt wereldwijd als een van de meest gezaghebbende wetenschappers op het gebied van watergebruik en voedselproductie. Wij vroegen hem om zijn reactie op Gates' suggestie dat het waterverbruik van vlees wel mee zou vallen.
Naar aanleiding van Gates opmerkingen, schreef Arjen Hoekstra ons het volgende:
Ons onderzoek over de afgelopen jaren naar het waterverbruik van verschillende producten en dieten heeft geleid tot een aantal conclusies, die breed worden gedeeld binnen de wetenschappelijke wereld:
1. Landbouw is verreweg de grootste watergebruiker in de wereld; 92% van de watervoetafdruk van de mensheid zit in de landbouw.
2. Wereldwijd gaat 25-30% van al het waterverbruik naar dierlijke producten, vooral indirect (veevoer).
3. 25-30% van de watervoetafdruk van de gemiddelde wereldburger heeft dus te maken met de consumptie van vlees en zuivel. In veel landen is dat percentage veel hoger; bijv. 40% van de watervoetafdruk van de gemiddelde Nederlander komt door vlees en zuivelconsumptie.
4. Voor ieder dierlijk product bestaat een voedingskundig gelijkwaardig gewasproduct met kleinere watervoetafdruk.
6. En tot slot, de urgentie van het waterprobleem: ongeveer 4 miljard mensen leven in gebieden die een deel van het jaar of meer kampen met ernstige waterschaarste. Daarom moet de waterafdruk van de mensheid omlaag. En om de Nederlander uit de droom te helpen: 95 procent van onze waterafdruk ligt buiten onze landsgrenzen (door import), voor een aanzienlijk deel ook vanuit waterschaarse gebieden.
Je kunt beargumenteren dat er in het menselijk consumptiepatroon een kleine niche is voor dierlijke producten - met historische en culturele argumenten voor en ethische argumenten tegen - maar één ding staat vast: we zijn heel ver doorgeschoten - simpelweg de enorme schaal van de huidige wereldwijde vlees en zuivelconsumptie is onhoudbaar.
Zoveel staat dus vast: Gates onderschat de waterafdruk van vlees zoals we dat nu produceren. Of innovatie daar veel verandering in kan brengen is de vraag omdat het lokale kringlopen vereist die technologische vernieuwing niet kan zomaar kan afdwingen van de natuur.
Fotocredits: Flesh of my flesh, kadluba
Dit artikel afdrukken
Ons onderzoek over de afgelopen jaren naar het waterverbruik van verschillende producten en dieten heeft geleid tot een aantal conclusies, die breed worden gedeeld binnen de wetenschappelijke wereld:
1. Landbouw is verreweg de grootste watergebruiker in de wereld; 92% van de watervoetafdruk van de mensheid zit in de landbouw.
2. Wereldwijd gaat 25-30% van al het waterverbruik naar dierlijke producten, vooral indirect (veevoer).
3. 25-30% van de watervoetafdruk van de gemiddelde wereldburger heeft dus te maken met de consumptie van vlees en zuivel. In veel landen is dat percentage veel hoger; bijv. 40% van de watervoetafdruk van de gemiddelde Nederlander komt door vlees en zuivelconsumptie.
4. Voor ieder dierlijk product bestaat een voedingskundig gelijkwaardig gewasproduct met kleinere watervoetafdruk.
40% van de watervoetafdruk van de gemiddelde Nederlander komt door vlees en zuivelconsumptie5. Het volgen van richtlijnen voor "gezonde voeding" leidt tot een lagere watervoetafdruk, vooral doordat die richtlijnen minder vlees bevatten dan men daadwerkelijk eet. Een vegetarisch dieet heeft een aanzienlijk lagere watervoetafdruk dan een niet-vegetarisch dieet. De besparing is over het algemeen ergens tussen 20 en 40%. Daarmee is minder vlees en zuivel consumeren de makkelijkste manier om relatief veel water te besparen, vele malen meer effectiever dan minder douchen, om eens wat anders te noemen.
6. En tot slot, de urgentie van het waterprobleem: ongeveer 4 miljard mensen leven in gebieden die een deel van het jaar of meer kampen met ernstige waterschaarste. Daarom moet de waterafdruk van de mensheid omlaag. En om de Nederlander uit de droom te helpen: 95 procent van onze waterafdruk ligt buiten onze landsgrenzen (door import), voor een aanzienlijk deel ook vanuit waterschaarse gebieden.
Je kunt beargumenteren dat er in het menselijk consumptiepatroon een kleine niche is voor dierlijke producten - met historische en culturele argumenten voor en ethische argumenten tegen - maar één ding staat vast: we zijn heel ver doorgeschoten - simpelweg de enorme schaal van de huidige wereldwijde vlees en zuivelconsumptie is onhoudbaar.
Zoveel staat dus vast: Gates onderschat de waterafdruk van vlees zoals we dat nu produceren. Of innovatie daar veel verandering in kan brengen is de vraag omdat het lokale kringlopen vereist die technologische vernieuwing niet kan zomaar kan afdwingen van de natuur.
Fotocredits: Flesh of my flesh, kadluba
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Waarom gaat hij niet in op de kleur van het water (groen)?
Jan Peter, kleur groen? dan wordt het model steeds complexer. Hoekstra: "Voor ieder dierlijk product bestaat een voedingskundig gelijkwaardig gewasproduct met kleinere watervoetafdruk." Dat is natuurlijk zo, alhoewel gelijkwaardig ook weer gemakkelijk voorbij gaat aan zijn eigen complexiteit. Maar wat ik vreemd vind aan zijn beweringen is dat hij vooral niet de agro context in ogenschouw neemt. Laatst werd hij uitgenodigd door een politieke club (boekpresentatie PvdD) die meent evenzoveel voer (ook plantaardig) te kunnen produceren zonder kunstmest, zich niet realiserende dat je dan NOCH VEEL MEER vee voor alleen al mest nodig hebt om de benodigde opbrengsten in de been te kunnen houden. Ben nieuwsgierig hoe Hoekstra dat probleem gaat oplossen. Van het groene water zijn we vermoed ik voorlopig nog niet af.
Ik bedoel Hendrik dat Gates een punt maakt van groen water en Hoekstra daar niet op ingaat.
Maar misschien mis ik iets.
Jan Peter, groen water en alles wat daar achter steekt is een uiting van een reeks complexe problemen en is niet onderdeel van Hoekstra's expertise.
Voor mij als (zee)kajakker heeft groen water een dramatische betekenis.
Het is duideijk, er zijn 2 Hoekstra's, de wetenschapper, en de activist die waarschuwt, het vingertje heft en profeteert, allebei in die ene persoon verenigd. Het zelfde heb je soms ook in Wageningen, de wetenschapper die aan FCR's van insecten als potentieel voedsel zit te rekenen en te experimenteren, en diezelfde die ons allemaal zo snel mogelijk aan tafel wil zien met een bord meelwormen (zie ingezonden brief hierover van prof van Loon, dit weekend NRC Wetenschap). Het is vandaag Moederdag, geen dag voor feiten, meer een voor emoties. Maar toch wat feitjes hier over de roos, die vandaag in miljoenen van hand tot hand gaat, in liefde en genegenheid. In de VK een artikel over die roos, en hoeveel afrikaans water het kost om eentje ervan te produceren: 10 liter! Daarnaast nog het water om de troep veroorzaakt door chemische middelen om hem te produceren op te ruimen/te verdunnen. Om hoeveel dat gaat staat er niet bij, even googlen bij Hoekstra/roses, en jawel, Hoekstra is met collegae naar Naivasha getogen en heeft daar de water footprint (blue, green en grey) van de roos gemeten en uitgerekend: 7-13 liter water (groen, blauw en grijs samen dus) per roos. Ik had al niet anders verwacht van Hoekstra, hij heeft ook ooit eens van een hamburger al het water bij de productie ervan berekend en opgeteld: voor het broodje, de sesam, het blaadje sla, tomaat en de olie. Ja Hendrik, je hebt gelijk, eigenlijk is die groene component niet zijn expertise, meer die van Wageningen met zijn irrigatie- en produktie-ecologen, helaas, die hebben de footprint niet bedacht, en zagen dit lucratieve en populistische stokpaardje gekaapt door Twente (de footprint: zoveel voetbalvelden voor dit, zoveel voor dat, leuk voor al die mensen die niet weten wat een ha is). Het is te hopen dat de rozen zonder al teveel nare achtergrondinformatie overhandigd gaan worden aan die lieve moeders, want het Naivasha meer slinkt alsmaar sneller, ondanks de sustainability premium door Hoekstra als remedie bedacht en aan Kenia en de keten voorgesteld. Trouwens heel goed van hem!