Herman Wijffels was onlangs te horen op Foodlog in de Rode Hoed over circulaire landbouw. Vanuit de boerensector komt een hard tegengeluid. Pluimveehouder Bert Vogel stoort zich aan wat hij niet schroomt beledigend te noemen en wereldvreemd vindt.
Econoom Herman Wijffels sprak onlangs over de impact van geld op ons voedselsysteem in de Rode Hoed-debatserie It’s the Food, my Friend.
De nieuwe waarheid van Herman Wijffels
In zijn lezing opende econoom Herman Wijffels frontaal de aanval op alles waarvoor hij voorheen stond als bestuurder van Rabobank. Onder zijn bezielende leiding moesten boeren ondernemers worden, rendement maken en vooral groeien. De bank groeide mee en werd van een facilitair bedrijf een louche zakenbank van fraude en bedrog.
Huidige landbouw is 'georganiseerd onverantwoordelijk'
Nu moet de landbouw van Wijffels in cirkels gaan denken, ofwel: circulair gaan produceren. Mijn grootvader zaliger produceerde al in kringlopen, zonder dat hij zich daarvan bewust was. Circulair produceren bleef de norm totdat de Rabobank voorbij kwam en volgens Wijffels 'de rooflandbouw' presenteerde. De landbouw van nu is volgens de econoom 'georganiseerd onverantwoordelijk geworden'. De nadruk op specialisatie, efficiëntie en kwantiteit heeft de sector doen ontsporen. Opa's kinderen en kleinkinderen moeten nu gaan samenwerken, kringlopen sluiten en verantwoordelijk boeren net als vroeger.
Natuurlijk, je kon er op wachten, de pluimveesector krijgt weer onder uit de zak. Volgens Wijffels zijn er te veel schakels in de pluimveeketen, niemand is meer verantwoordelijk voor het eindproduct. Onverantwoordelijk, heer Wijffels? Nog nooit zijn er zo veel uitstekende pluimveevleesproducten beschikbaar geweest, geproduceerd met de laagste CO2-footprint ooit. Nog nooit was de controle op ons vlees zo goed en was het zo traceerbaar als vandaag de dag. Wie tegenwoordig fraudeert in de vleessector ligt eruit, ging dat in de bankwereld ook maar zo. Noem dat maar onverantwoordelijk.
Tenenkrommende arrogantie van voormalig Rabobank-bestuurder
De arrogantie waarmee Wijffels zijn eigen bankverleden bagatelliseert en met een nieuwe waarheid op de proppen komt, is tenenkrommend en ronduit beledigend voor zijn vroegere Rabobank-klanten. Het is alsof Lance Armstrong de nieuwe generatie wielrenners gaat vertellen zich van doping te onthouden.
Wijffels noemt ook Unilever en DSM als voorbeeldbedrijven van circulaire waardecreatie. De multinationals gaan- God verhoede - ons geweten vormen en kneden. Voor een mooie marge natuurlijk. Vergeven en vergeten zijn de verfschandalen (DSM) en de voedselschandalen (Unilever) op de weg naar nieuwe megawinsten en bonussen.
Een miljard mensen heeft honger, en dan toch circulair produceren?
Wij moeten, zegt Wijffels, naar een fundamenteel nieuwe houding die ons gezamenlijk verantwoordelijk maakt.
Voedsel wordt duurder, ook voor mensen in Afrika
Wijffels zou eens in de slums van een grote Afrikaanse stad als Lusaka of Lagos moeten gaan kijken. Gewoon wat rondneuzen, eens zien wat die kinderen daar dagelijks te eten krijgen. Laat Wijffels en co de mensen daar eens uitleggen dat wij hier in Europa zo veel goedkoop voedsel hebben dat we met onze overschotten geen raad weten. En dat wij daarom minder gaan produceren, maar wel verantwoordelijk in kringlopen. Anders gezegd: het wordt wel duurder, ook voor jullie in Afrika, maar dat maakt ons niet uit.
Deze opinie verscheen oorspronkelijk op Boerderij onder de titel De nieuwe waarheid van Herman Wijffels. Bert Vogel prefereert de titel die boven deze versie staat. We hebben zijn voorkeur gehonoreerd. We nemen zijn tekst hier over omdat de toegang voor niet-abonnees tot Boerderij beperkt is.
Fotocredits: Hoofdkantoor Rabobank, gezien vanaf Utrecht CS, Foodlog Media
Dit artikel afdrukken
De nieuwe waarheid van Herman Wijffels
In zijn lezing opende econoom Herman Wijffels frontaal de aanval op alles waarvoor hij voorheen stond als bestuurder van Rabobank. Onder zijn bezielende leiding moesten boeren ondernemers worden, rendement maken en vooral groeien. De bank groeide mee en werd van een facilitair bedrijf een louche zakenbank van fraude en bedrog.
Huidige landbouw is 'georganiseerd onverantwoordelijk'
Nu moet de landbouw van Wijffels in cirkels gaan denken, ofwel: circulair gaan produceren. Mijn grootvader zaliger produceerde al in kringlopen, zonder dat hij zich daarvan bewust was. Circulair produceren bleef de norm totdat de Rabobank voorbij kwam en volgens Wijffels 'de rooflandbouw' presenteerde. De landbouw van nu is volgens de econoom 'georganiseerd onverantwoordelijk geworden'. De nadruk op specialisatie, efficiëntie en kwantiteit heeft de sector doen ontsporen. Opa's kinderen en kleinkinderen moeten nu gaan samenwerken, kringlopen sluiten en verantwoordelijk boeren net als vroeger.
De arrogantie waarmee Wijffels zijn eigen bankverleden bagatelliseert en met een nieuwe waarheid op de proppen komt, is tenenkrommend. Het is alsof Lance Armstrong de nieuwe generatie wielrenners gaat vertellen zich van doping te onthouden'Te veel schakels in de keten, niemand voelt zich verantwoordelijk'
Natuurlijk, je kon er op wachten, de pluimveesector krijgt weer onder uit de zak. Volgens Wijffels zijn er te veel schakels in de pluimveeketen, niemand is meer verantwoordelijk voor het eindproduct. Onverantwoordelijk, heer Wijffels? Nog nooit zijn er zo veel uitstekende pluimveevleesproducten beschikbaar geweest, geproduceerd met de laagste CO2-footprint ooit. Nog nooit was de controle op ons vlees zo goed en was het zo traceerbaar als vandaag de dag. Wie tegenwoordig fraudeert in de vleessector ligt eruit, ging dat in de bankwereld ook maar zo. Noem dat maar onverantwoordelijk.
Tenenkrommende arrogantie van voormalig Rabobank-bestuurder
De arrogantie waarmee Wijffels zijn eigen bankverleden bagatelliseert en met een nieuwe waarheid op de proppen komt, is tenenkrommend en ronduit beledigend voor zijn vroegere Rabobank-klanten. Het is alsof Lance Armstrong de nieuwe generatie wielrenners gaat vertellen zich van doping te onthouden.
Wijffels noemt ook Unilever en DSM als voorbeeldbedrijven van circulaire waardecreatie. De multinationals gaan- God verhoede - ons geweten vormen en kneden. Voor een mooie marge natuurlijk. Vergeven en vergeten zijn de verfschandalen (DSM) en de voedselschandalen (Unilever) op de weg naar nieuwe megawinsten en bonussen.
Een miljard mensen heeft honger, en dan toch circulair produceren?
Wij moeten, zegt Wijffels, naar een fundamenteel nieuwe houding die ons gezamenlijk verantwoordelijk maakt.
En die miljard mensen die honger hebben, mogen die ook meedoen in de kringlopen?Wijffels denkt dat inmiddels een kwart tot een derde van onze samenleving bereid is om zo te leven en te consumeren. Ik vraag me dan gelijk af waar hij die wijsheid vandaan heeft. In welke kringen heeft hij rondgevraagd om tot die conclusie te komen, bij zijn bonusjagende vrinden uit de bankierswereld? Toch zeker niet bij die 75 procent van de Nederlandse bevolking die eerst in de portemonnee moet kijken voordat er boodschappen worden gedaan? En die miljard mensen die honger hebben, mogen die ook meedoen in de kringlopen?
Voedsel wordt duurder, ook voor mensen in Afrika
Wijffels zou eens in de slums van een grote Afrikaanse stad als Lusaka of Lagos moeten gaan kijken. Gewoon wat rondneuzen, eens zien wat die kinderen daar dagelijks te eten krijgen. Laat Wijffels en co de mensen daar eens uitleggen dat wij hier in Europa zo veel goedkoop voedsel hebben dat we met onze overschotten geen raad weten. En dat wij daarom minder gaan produceren, maar wel verantwoordelijk in kringlopen. Anders gezegd: het wordt wel duurder, ook voor jullie in Afrika, maar dat maakt ons niet uit.
Deze opinie verscheen oorspronkelijk op Boerderij onder de titel De nieuwe waarheid van Herman Wijffels. Bert Vogel prefereert de titel die boven deze versie staat. We hebben zijn voorkeur gehonoreerd. We nemen zijn tekst hier over omdat de toegang voor niet-abonnees tot Boerderij beperkt is.
Fotocredits: Hoofdkantoor Rabobank, gezien vanaf Utrecht CS, Foodlog Media
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Alle landbouw is op den duur "centripetal concentration", vroeger lokaal, nu op wereldschaal. Circulaire landbouw heeft alleen in de hoofden van de dromers bestaan. In die zin is ook Wijffels zwevende, met dromerij bezig. Vanuit dat perspectief is zijn aanklacht dan ook merkwaardig.
De consequenties van de moderne landbouw zijn verstrekkend, het Nederlandse boerenland bijvoorbeeld is ecologisch stervende. (Olff en Piersma)
De hamvraag is, valt daar iets aan te doen?
In mijn optiek zeker niets in een efficiënte, gespecialiseerde, grootschalige landbouw die ook nog eens vooral op export is gericht. Dan maar landbouw zonder export? Kleinschaliger, minder gespecialiseerd, minder efficiënt, veel koolstof armer? En de andere sectoren dan?!
Hebben we het nog niet eens over de impact van de Haber/Bosch. Teloorgang biodiversiteit, klimaatprobleem (echt niet alleen landbouw) met stijgende temperaturen en een koolstof injectie in de bestaande koolstofcyclus die zijn weerga niet kent. Nu voegen we al jaarlijks zo'n 22 miljard ton uit allerlei bronnen er aan toe, wat al desastreus is, wanneer de permafrost verdwijnt wordt dat aan het eind van deze eeuw van uit die bron alleen al 160 miljard ton per jaar is de schatting.
Wijffels benoemt zaken die gevoelig liggen. Dus ik kan dit begrijpen "Pluimveehouder Bert Vogel stoort zich aan wat hij niet schroomt beledigend te noemen en wereldvreemd vindt."
Maar hoe kan het dat je 4 zinnen later dan zelf zegt: "De bank groeide mee en werd van een facilitair bedrijf een louche zakenbank van fraude en bedrog."
Is belediging dan wel of niet toegestaan?
Bert, ik ben benieuwd, ben je zelf ook in de Rode Hoed geweest? Ik vond Wijffels helemaal niet beledigend. Of frontaal de aanval inzettend. Wel vond ik dat hij zijn woorden hier en daar exacter had kunnen kiezen.
Je zegt verder: "Nog nooit zijn er zo veel uitstekende pluimveevleesproducten beschikbaar geweest, geproduceerd met de laagste CO2-footprint ooit. Nog nooit was de controle op ons vlees zo goed en was het zo traceerbaar als vandaag de dag. Wie tegenwoordig fraudeert in de vleessector ligt eruit, ging dat in de bankwereld ook maar zo. Noem dat maar onverantwoordelijk."
Is dat in tegenspraak met wat Wijffels beweert? Welnee.
Wijffels analyseerde dat delen van een productieketen zich alleen bezighouden met hun eigen schakel. Daarbinnen doet ieder zijn best. "Ongeorganiseerde verantwoordelijkheid" [ dwz positief ondanks dat er geen sprake is van een externe organisatie]
Daarnaast is er allerlei regelgeving die ondernemers dwingen tot verantwoord produceren: "georganiseerde verantwoordelijkheid"
Allemaal mooi natuurlijk. Alleen blijven er dan allerlei problemen over die niet opgelost worden. Op het vlak van energie, klimaat, mineralen (fosfaat), biodiversiteit, ongeremde bevolkingsgroei, etc (plus de samenhangen daarvan).
Wijffels heeft daar over nagedacht en komt tot de conclusie dat de fundamentele oorzaak ligt in juist die "georganiseerde onverantwoordelijkheid". Anders gezegd: we kiezen er als mensheid (en dus niet als boeren) voor om allerlei problemen niet aan te pakken.
Bert, "Mijn grootvader zaliger produceerde al in kringlopen, zonder dat hij zich daarvan bewust was."
In Amsterdam was ook een boer die stelde dat hij een gesloten kringloop had. Vast een aardige goedbedoelende boer, maar ik geloof er geen fluit van. Gesloten bedrijfsvoering: de term komt o.a. uit de varkenshouderij waarbij geen levende dieren naar het bedrijf komen en ook bij pootaardappelen. Maar de term is fout. Het gaat om halfgesloten. Geen aanvoer, uiteraard wel afvoer. En dus per definitie geen gesloten kringloop.
Ongeorganiseerde verantwoordelijkheid of georganiseerde onverantwoordelijkheid. Als je het zo uit de context haalt kun je daar inderdaad een goede dialoog over voeren. Wijffels zei het echter zo: “De keuze voor specialisatie, efficiëntie en kwantiteit heeft onverantwoordelijkheid in het handelssysteem ingebakken. De voedselketen gaat gebukt onder een vleesgeworden georganiseerde onverantwoordelijkheid". Historisch onjuist en suggestief en nog wel uit zijn mond. Los van de kwaliteit van zijn analyse maakt hij zich daarmee tot een contraproductieve conflictdeelgenoot. Want daarmee is de toon van het debat gezet. Jammer, allemaal hakken in het zand, ook Bert Vogel, gemiste kans op strategiedenken waarin óók de sector participeert. Ook veehouders willen best in het land van Ooit wonen en daarover meefantaseren.
#1 sprak eergisteren in het veld een natuurminnende boer en gewetensvol jager - ja die zijn er tot mijn verbazing blijkbaar ook - die met eigen ogen de afgelopen 30-40 jaar het Zeeuwse akkerland qua biodiversiteit gedecimeerd heeft zien worden. Met name het injecteren met drijfmest veroorzaakt een kleverige vette ecologisch dode bodem waar geen wurmpje zich meer thuis voelt.
Ongeorganiseerde verantwoordelijkheid of georganiseerde onverantwoordelijkheid maakt niet uit, beide kunnen worden toegepast op de overgang van systeem veilingen en veemarkten naar een stelsel van contracten/contractteelt.