Of misschien wel niet.

Het volgens hogere dan wettelijke eisen gehouden varken had er dit jaar al moeten zijn. Afgelopen augustus bleek dat het er dit jaar niet meer zou komen. Nu blijkt dat het er zelfs op 1 juli van het komend jaar nog niet kan zijn. Om van een pas geboren big een slachtrijp vleesvarken te maken, zijn minimaal 6 maanden nodig. Maar dan moeten er wel bedrijven zijn die erin willen stappen. Dat blijkt niet het geval.

Verbond van Den Bosch
Het Varken van Morgen is een resultaat van het inmiddels als een nachtkaars uitgedoofde Verbond van Den Bosch, waarin supermarkten, Dierenbescherming, vleesverwerkers, boeren en de Stichting Natuur & Milieu vrijwillig afspraken allemaal dezelfde ondergrens voor welzijn en duurzaamheid te zullen hanteren voor kippen- en varkensvlees. Wie de hogere eisen zou moeten gaan betalen, is nooit duidelijk geworden.

Varken: iedereen legt het probleem bij de ander
Precies daarom blijkt het Varken van Morgen te stranden. Financiële afspraken tussen de betrokken partijen willen maar niet rondkomen. Boeren willen niet investeren in aanpassingen van hun stallen, zolang ze niet weten of ze daar voor vergoed zullen gaan worden. Onderwijl wijzen slachters, handelaren en retail naar elkaar als oorzaak van het uitblijven van afspraken. Dat blijkt uit een rondje dat Boerderij maakte langs de betrokkenen.

Volgens Marc Jansen, die namens de supermarkten spreekt, ligt het probleem bij de slachterijen en boeren. Die zouden het varken ontwikkelen. Volgens Dé van Riet, die namens de slachters spreekt, ligt het probleem bij de supers. Die zouden consumenten zo gek moeten krijgen om iets meer te betalen voor vlees dat niet anders smaakt dan wat ze nu goedkoper kunnen krijgen. Volgens slachter Van Rooi ligt het probleem inderdaad bij de supers. Voor hem en zijn afnemer Jumbo is dat reden om maar in te zetten op het 1-ster varken. Volgens handelaar Aalt Posthouwer doen boeren alleen mee als ze garanties krijgen. Dat wordt bevestigd door boerenvoorman Eric Douma. Hij hoopt dat de Dierenbescherming druk zal uitoefenen op de supermarkten om alsnog tot financiële afspraken te komen. Maar waarom zouden ze, als ze alleen maar collectief hun inkoopkosten verhogen en consumenten met hogere prijzen moeten confronteren zonder dat ze daarmee hun klanten iets kunnen voorzetten dat hun concurrent niet heeft?

Kip: Wakker Dier en Jumbo maakten het onderscheid
Albert Heijn poogde zich met zijn versie van De Kip van Morgen te onderscheiden door de eerste te zijn met een betere, maar betaalbare kip. Dat liep mis door kritiek van Wakker Dier. Na die kritiek overtroefde Jumbo met zijn Nieuwe Standaard Kip Albert Heijn door boven de eisen van de Kip van Morgen te gaan zitten om zich te kunnen onderscheiden. Wakker Dier steunde de nieuwe Jumbo kip en beschouwt die als de nieuwe ondergrens. Daarmee werd Jumbo de vooroploper. Wakker Dier is van plan alle supers tot dat niveau op te jagen.

Jumbo ging AH voorbij om zich te kunnen onderscheiden in plaats van hetzelfde te doen als iedereen. Zo werkt de commerciële economie. Wie zich dat realiseert, concludeert dat daarmee de facto het laatste restant van het Verbond van Den Bosch als een marketingmisser terzijde kan worden geschoven.
Slachter Van Rooi lijkt daarop te hinten. Hij zegt tegen Boerderij dat de supermarkten uit het project zijn gestapt en dat hij daarom maar met Jumbo alleen verder gaat. Marc Jansen spreekt dat tegen; de toon is echter gezet.

Geen markt
"Vooralsnog is duidelijk dat de maatschappelijke- en marktwensen niet synchroon lopen", schrijft Boerderij.

In het geval van de Kip van Morgen brachten Jumbo en Wakker Dier weer schwung in de winkel. Misschien is het tijd voor een beter 1-ster varken dat ook nog eens lekkerder smaakt en waar één super de andere de loef mee afsteekt. Als het pakt, komt de rest vanzelf mee. Zo werken markten.

Wie de markt in één keer wil veranderen heeft daarvoor de overheid nodig die voorschrijft hoe het moet. Dan gebeurt het en moet de consument het - net als belasting - slikken. Als je iets echt wilt, is dat een effectieve aanpak. Het is in ieder geval veel beter dan marktpartijen elkaar schaapachtig laten verwijten dat de ander het heeft gedaan, terwijl ze met z'n allen in een hopeloos traject zijn beland. Voor duurdere producten die geen enkel onderscheid hebben, is in de geschiedenis nog nooit markt geweest of vanzelf gekomen.

Fotocredits: Über pig, Boudewijn Berends
Dit artikel afdrukken