Afvallen doe je met je hoofd. Dat zegt Dr. Frank, het alter ego van internist Frank van Berkum. Hij presenteert zijn nieuwe boek in Wageningen, de bakermat van de Nederlandse voedingsleer. Zijn boodschap: je helpt iemand niet met afvallen door hem te zeggen dat hij moet afvallen.
"Terwijl de natuurkundige wetten van Newton duidelijk maken dat minder eten en meer bewegen ontegenzeggelijk de oplossing voor obesitas zijn, blijkt de sociale, psychologische en biologische context een veel hardere realiteit te vormen. Afvallen door meer bewegen en minder eten is het doel, niet het middel. De Newtonianen van de voedingsleer die denken dat minder calorieën eten en er meer verbranden het middel zijn, moeten nog leren begrijpen dat ze het doel zijn dat vanzelf resulteert uit de juiste keuze van middelen."
Afvallen onder leiding van een voetbalcoach
Die woorden schreef Frank van Berkum in de jongste kwartaalklassieker op Foodlog.
Ze blijken de essentie van zijn nieuwe Het Hongerige brein, een boek waarin hij voor een breed publiek probeert uit te leggen dat het moet leren spelen tegen de FC Obesitas. Dat is een verraderlijk sterke ploeg, waar je natuurlijk alleen van kunt winnen door een doelpunt te scoren. Zo simpel is de spelregel immers.
Toch is er geen voetbalcoach te vinden die zijn team vertelt dat ze moeten scoren. Zo is het ook met de opdracht 'u moet afvallen'. En zelfs met de opdracht 'u moet zich aan dieet zus-en-zo houden'. Het gaat erom hoe je dat realiseert. De voedingswetenschap verliest zich volgens Frank te vaak in de focus op het doel, terwijl het moet gaan om het organiseren van de middelen.
Een voetbalcoach vertelt zijn team niet dat het een bal in het doel moet schoppen. Dat is nogal wiedes. Louis van Gaal organiseert zijn mannen en leert hen welke tactieken dat doel helpen realiseren terwijl onderweg het veelkoppige team van FC Obesitas, bovendien aangevoerd door louter topspelers, dat probeert te verijdelen.
In zijn boek stelt Frank alle spelers aan de lezer voor. Tevens laat hij zien hoe het veel zwakkere lekenteam dat te dik is geworden, letterlijk lijdt.
In Wageningen zal hij laten zien welke schrijnende gevallen hij in zijn spreekkamer ziet. Hoe obesitas echte levens en carrières verwoest en dat het dáárom van belang is dat voedingswetenschappers zich realiseren dat ze vooral ook een praktische taak hebben: mensen helpen in plaats van zich te verliezen in discussies over de werking van dat ene vetzuur, terwijl duidelijk is dat de grootste winst bij de bestrijding van obesitas ligt op het veel te weinig ontgonnen terrein van de sociale wetenschappen. Dat wil niet zeggen dat zulk onderzoek gestaakt kan worden, maar wel dat het voor de praktijk minder relevant is dan de wetenschappelijke agenda en besteding van budgetten doen vermoeden.
Uitnodiging aan zijn 'slijpsteen'
Bestuursvoorzitter Louise Fresco van de WUR geeft Frank de ruimte dat geluid in Wageningen, de bakermat van de Nederlandse voedingsleer, te laten horen en zal het eerste exemplaar van zijn boek in ontvangst nemen.
Frank nodigt Foodloglezers uit om bij zijn openbare lezing voor de Wageningse wetenschap aanwezig te zijn. 'Foodlog is mijn slijpsteen', zegt hij. 'Veel van de kerngedachten waarop het boek is gebaseerd heb ik getest op en kunnen ontwikkelen dankzij Foodlog."
Wie komt kan rekenen op een persoonlijke opdracht in zijn exemplaar van Het hongerige brein, beloofde Frank me. Hier kun je je inschrijven voor het openbare college op 17 november om 17.30h in het Oriongebouw van de Wageningen UR. Aanmelden is vereist.
Fotocredits: Frank van Berkum
Dit artikel afdrukken
Afvallen onder leiding van een voetbalcoach
Die woorden schreef Frank van Berkum in de jongste kwartaalklassieker op Foodlog.
Ze blijken de essentie van zijn nieuwe Het Hongerige brein, een boek waarin hij voor een breed publiek probeert uit te leggen dat het moet leren spelen tegen de FC Obesitas. Dat is een verraderlijk sterke ploeg, waar je natuurlijk alleen van kunt winnen door een doelpunt te scoren. Zo simpel is de spelregel immers.
Toch is er geen voetbalcoach te vinden die zijn team vertelt dat ze moeten scoren. Zo is het ook met de opdracht 'u moet afvallen'. En zelfs met de opdracht 'u moet zich aan dieet zus-en-zo houden'. Het gaat erom hoe je dat realiseert. De voedingswetenschap verliest zich volgens Frank te vaak in de focus op het doel, terwijl het moet gaan om het organiseren van de middelen.
Een voetbalcoach vertelt zijn team niet dat het een bal in het doel moet schoppen. Dat is nogal wiedes. Louis van Gaal organiseert zijn mannen en leert hen welke tactieken dat doel helpen realiseren terwijl onderweg het veelkoppige team van FC Obesitas, bovendien aangevoerd door louter topspelers, dat probeert te verijdelen.
In zijn boek stelt Frank alle spelers aan de lezer voor. Tevens laat hij zien hoe het veel zwakkere lekenteam dat te dik is geworden, letterlijk lijdt.
In Wageningen zal hij laten zien welke schrijnende gevallen hij in zijn spreekkamer ziet. Hoe obesitas echte levens en carrières verwoest en dat het dáárom van belang is dat voedingswetenschappers zich realiseren dat ze vooral ook een praktische taak hebben: mensen helpen in plaats van zich te verliezen in discussies over de werking van dat ene vetzuur, terwijl duidelijk is dat de grootste winst bij de bestrijding van obesitas ligt op het veel te weinig ontgonnen terrein van de sociale wetenschappen. Dat wil niet zeggen dat zulk onderzoek gestaakt kan worden, maar wel dat het voor de praktijk minder relevant is dan de wetenschappelijke agenda en besteding van budgetten doen vermoeden.
Uitnodiging aan zijn 'slijpsteen'
Bestuursvoorzitter Louise Fresco van de WUR geeft Frank de ruimte dat geluid in Wageningen, de bakermat van de Nederlandse voedingsleer, te laten horen en zal het eerste exemplaar van zijn boek in ontvangst nemen.
Frank nodigt Foodloglezers uit om bij zijn openbare lezing voor de Wageningse wetenschap aanwezig te zijn. 'Foodlog is mijn slijpsteen', zegt hij. 'Veel van de kerngedachten waarop het boek is gebaseerd heb ik getest op en kunnen ontwikkelen dankzij Foodlog."
Wie komt kan rekenen op een persoonlijke opdracht in zijn exemplaar van Het hongerige brein, beloofde Frank me. Hier kun je je inschrijven voor het openbare college op 17 november om 17.30h in het Oriongebouw van de Wageningen UR. Aanmelden is vereist.
Fotocredits: Frank van Berkum
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Aparte switch na de vorige boeken, maar klinkt heel goed dit! Ben benieuwd...
Ik heb meegelezen. Wat mij betreft het meest bruikbare boek voor de consument van dit jaar.
Sonja Bakker(en) laat maar zitten, maar ik dacht al waar zijn de inzichten van Dr. Frank gebleven. Gefeliciteerd Dr. Frank met de nieuwe bundel en de kruistocht
"Afvallen, dat doe je met je hoofd". Niemand dan alleen ikzelf (en in navolging daarvan mijn dokter) heeft mij gezegd dat ik moet afvallen. Dat moet gewoon omdat er te veel vet zit daar waar het niet hoort (op maag- en navelhoogte) en dat is ongezond. Ik behoor niet tot de onwijzen die beweren dat (te) dik zijn op de verkeerde plaatsen niet je levenskwaliteit en levensduur beinvloedt. Wat die dokter van mij betreft, die heb ik pas sinds kort; ik ben ook pas sinds kort woonachtig, daar waar ik nu woon (in Pattaya, Thailand). In Nederland is het zo -las ik op Foodlohg- dat (huis)dokters er zich niet mee bemoeien of je te dik bent of niet (ik neem aan, in geval van monsterlijke dikte toch wel).
Volg ik nu de stelling van Dr. Frank van Berkum, dan help ik mezelf, noch mijn dokter helpt mij door te zeggen dat ik moet afvallen. Dat zou dan betekenen dat ik niet mag zeggen wat ik denk, terwijl de juistheid van wat ik denk (en wat mijn dokter denkt) toch moeilijk zelfs maar 'omstreden' genoemd kan worden. (Ervan afgedzien dat je mensen hebt die altijd alles omstrijden). Gewoon de realiteit die er is, is er nou eenmaal (in casu mijn te dik zijn) en de wenselijkheid daar wat aan te doen is ook gewoon een stukje realiteit.
De natuurkundige wet dat geen energie vernietigbaar is of zo maar uit het niets kan ontstaan, ik zal wel de laatste zijn die dat ontkent. (Die wet wordt in voedselland meestal geformuleerd als: een calorie is een calorie). Nou is het maar net waar die inteek-calorieen blijven en dat is niet alleen maar in het afgeven van uitwendige energie (flink doorstappen, zwemmen, om maar eens -voorbeeldgewijs- wat te noemen). Lichaamsfuncties, het vervangen van lichaamscellen en natuurlijk wat ik maar noem "de achterdeur uit" (de defecatie) maken het wat gecompliceerder.
En dan is er nog de sturing van het brein. Honger te voelen, als je toch genoeg calorieen hebt ingenomen, maar misschien niet alle benodigde (micro)nutridienten. Je hebt dan, zoals dat in voedselland heet "lege" calorieen ingenomen. Nou, dat moet je niet doen, dat lijkt me nogal duidelijk. Minder duidelijk is welke nutridienten mijn lichaam nou precies om verlegen zit.
Iemand die vet opslaat -vooral waar het niet hoort opgeslagen te worden- zou wel eens (in wat ik ervan meen te begrijpen) organen kunnen hebben die hunkeren naar voedsel en die iemand zou te dik en toch ondervoed kunnen zijn. En natuurlijk giftige inteek (zoals alcohol) kan je brein, en niet alleen je brein, doen disfunctioneren. De materie is -weten we allemaal- zeer gecompliceerd. Zo is bijvoorbeeld een matig gif (ui, knoflook) juist goed (goed namelijk om je afweer wakker te houden).
Waar het nu op aankomt is toch het juiste dieet te (zoeken en te)vinden, en dat te volgen, zou ik zo zeggen. In de terminologie van Dr. Frank de juiste spelers aan te rukken en die te laten scoren. Hoe anders?
Gezien de reactie van willem is het misschien goed om het stukje dat ik op mijn website zette over het waarom van dit boek hier te plaatsen:
Het boek gaat over de psychologie van eten en hoe je de juiste mindsetting bereikt om af te kunnen vallen. Afvallen doe je namelijk met je hoofd. Natuurlijk is je dieet van belang, maar je houdt geen enkel dieet lang genoeg vol als je je mentaal niet goed hebt voorbereid. Hoe je valkuilen omzeilt en je eigen zwakheden omvormt tot krachtige instrumenten om af te vallen is in feite de kern van het boek. Omdat ik veel patiënten zie die kampioen jojo-er zijn, heb ik in de praktijk geleerd daar extra aandacht aan te besteden. Daarom schreef ik een paragraaf over terugvalpreventie, met andere woorden hoe voorkom je jojo-gedrag.
Het boek concentreert zich dus op je brein. Want pas als je zelf begrijpt waarom je teveel eet en te weinig beweegt, kan je er wat aan doen. Daarom bespreek ik eerst hoe je brein werkt. Ik verdeel het brein in twee delen: het oerbrein (dat lijkt een beetje op je onbewuste deel van je brein) en het mensenbrein (dat is die slimme computer). In dat mensenbrein worden beslissingen genomen. Daar worden oerdriften zoals honger vertaald naar eetmomenten. Je zult zien hoe boeiend het is om iets meer van die hersenfuncties af te weten.
Dan maak ik de stap naar de psychologie van succesvol zijn of blijven hangen in je eigen fouten. Daarvoor is het belangrijk om te herkennen dat ook jij foutieve automatische gedachten hebt, die het afvallen in de weg staan. Ieder mens heeft dergelijke automatische gedachten, vaak zonder het zelf te weten. Toch kan je met enkele simpele trucjes en tips er achter komen of die gedachten bij jou ook jouw gedrag bepalen. Hoe je die ondermijnende gedachten kan ombuigen in ondersteunende gedachten leg ik uit aan de hand van meerdere voorbeelden uit mijn praktijk.
Voor veel mensen is de paragraaf over eetgedrag herkenbaar. Ik bedoel dan zowel de psychologie van eten, zoals het emo-eten of comfort eating, als typische eetgedragingen als snel eten, feest-eten en ga zo maar door. Om meer inzicht te krijgen in je eigen eetgedrag heb ik vragenlijsten en scoringstabelletjes ontwikkeld. Als je weet wat voor type eter je bent, ben je beter voorbereid op de vele valkuilen die je op je weg tegen komt. Iedereen die ik sprak na het lezen van dat hoofdstuk, herkende zich in die eettypen. En wat ik zo bijzonder vond, is dat mensen het leuk vinden om een eigen eetgedrag te herkennen en daar mee aan de slag te gaan.
Misschien het belangrijkste hoofdstuk is de strategie van afvallen. Net zo als een voetbalcoach zijn spelers begeleidt, begeleid ik mijn afvallers in het maken van een betere tactiek om af te vallen. Omdat een goed begin, het halve werk is, heb ik vragenlijsten gemaakt om te checken of je voldoende gemotiveerd en voorbereid bent voor jouw afvalpoging.
De voorbeelden die je leest, zijn allemaal situaties van patiënten uit mijn praktijk of het betreft verhalen van kennissen en vrienden. Het zijn echte mensen met herkenbare problemen. Mensen zijn weliswaar uniek, maar hun problemen niet. Daarom kan jij leren van hun fouten en oplossingen.
De laatste hoofdstukken gaan over voeding en de verwarring daarover. Moet je nu roomboter eten of margarine? Is frisdrank met of zonder kunstmatige zoetstof veilig? En superfoods, zijn die hun hoge prijs wel waard? Wel of geen suikers? En hoe zit het met fruit of melk?
Op internet en in de boekwinkels vind je honderden diëten, wat zijn de verschillen en wat is een gezond en goed dieet voor jou? Ik zet ze op een rijtje en vertel je welke wetenschappelijke bewijzen er aan ten grondslag liggen.
Als dokter kon ik het niet laten om toch even stil te staan bij alle ziekten en aandoeningen die worden veroorzaakt door overgewicht. Misschien niet het vrolijkste hoofdstuk uit mijn boek, maar wel een finale waarschuwing, want door een paar kilo’s af te vallen kan je een hoop medische ellende voorkomen! Ik heb geprobeerd zonder moeilijke medische termen de ziektebeelden te beschrijven die ik dagelijks behandel bij mensen met overgewicht.
Eten is een genot. Ik heb samen met een topkok, bijzondere en soms wat exotische gerechten samengesteld. In feite zijn die gerechten een vertrekpunt, want als je die kunt maken (en als ik het kan, kan jij het ook) dan zie je ook hoe je er verder mee kan experimenten. Als je er maar niet te veel van eet, passen ze in ieder afvaldieet. Het zijn gerechten voor een vrije middag, want je moet er wel iets meer voor doen dan een kant-en-klaar gerechten op te warmen. Daarom is zelf lekker koken dan ook zo leuk!