Goed, ik beken, ik ben fan. Van het oeridee van de supermarkt, een one-stop-shop waar je snel en overzichtelijk je boodschappen kunt doen. Handig voor haastige huisvrouwen, mensen die de pest hebben aan boodschappen doen, of geen idee hebben wat ze willen en kunnen eten, of blij zijn met een gratis pretpark voor vaders met peuters op pappadagen of hangouderen bij de gratis koffie. Om nog maar te zwijgen van de werkende mens, die na een dag ploeteren ook nog een smakelijke en voedzame maaltijd op tafel dient te zetten tussen de vioolles van de jongste en de disco-avond van de oudste door. Kortom: de supermarkt is er voor iedereen. Voor iedereen? Nee, in een klein hoekje van het land blijft één man moedig weerstand bieden aan de overweldigers van ons dagelijks eten en hij maakt het leven van de Grootgrutters bepaald niet gemakkelijk....

Niet afhankelijk zijn
Natuurlijk heb ik het over eetschrijver Gerrit Jan Groothedde. Resoluut gooide hij het roer om en nam zich voor een half jaar lang geen supermarkt te betreden. Want hij houdt van lekker eten, dat op een fatsoenlijke manier geproduceerd en bereid is, dat smaakt naar waarvoor het bedoeld is en waaraan de boer, visser, of jager ook nog een eerlijke boterham overhoudt. Hij wil voor dat lekkere eten ook best moeite doen. Van zijn zes maanden durende odyssee heeft hij nu verslag gedaan in zijn uiterst verteerbare boek ‘Weg van de Supermarkt’.

Het gaat natuurlijk niet alleen om zijn zoektocht naar echt eten. Het boek biedt achtergrondverhalen waarom dat hard nodig is: van aardbeien met smaak uit het seizoen tot brood dat zich gedraagt als brood, daar naar ruikt en smaakt. Alles wat de supermarkt nou juist niét biedt. Maar wat wel erg lekker en gezond is. Geen winteraardbeien uit een ver land die naar niets smaken, of kunstmatig ‘verbeterd’ brood dat eerder geschikt is voor een cursus servetten vouwen. Daarom is het boek doorspekt van adviezen hoe je weg van de supermarkt kunt blijven. Van boerderijwinkel tot thuisbezorgkrat of –doos, van gespecialiseerde winkel tot markt. Eén ding blijft overeind: wil je niet afhankelijk zijn van de supermarkt, dan moet je slim met je tijd en je kilometers omgaan. Je moet plannen, plannen en nog eens plannen. En dat gaat wel eens mis. Hilarisch zijn de momenten waarop na alle stoere praat de Eetschrijver alsnog in de supermarkt belandt. Omdat het weer eens na zessen is. Of omdat, nou ja, lees de collectie vermakelijke smoezen maar.

Plannen
Er spreekt uit Weg van de Supermarkt af en toe een nostalgisch terugverlangen naar de kleine zelfstandige winkelier van vroeger. Maar of dat helemaal een realistisch beeld is? De keus was vaak klein, je kreeg lang niet altijd waar je om vroeg, en zoveel vakkennis was er vaak bij het bedienend personeel nou ook weer niet. Het mocht graag een onsje meer zijn en daar betaalde je ook gewoon voor. De nieuwe kleine ambachtelijke zelfstandige ondernemer pakt dat heel anders aan. Dat kost wat meer, maar dan krijg je ook waar voor je geld.

De presentatie van het boek vond plaats in de Fenix Food Factory in Rotterdam, waar boeren uit de buurt, een echte slager en patémaker, een ambachtelijke bakker, een uitstekende kaasspecialist en een meer dan goede koffiebrander de handen ineen sloegen. Ja, er is ook nog bier, cider, wijn, kruidenthee. Eigenlijk is alles er wel. Alleen: niet iedere dag van acht tot acht. Zoals in de supermarkt. Maar dat is helemaal niet erg. Het is een kwestie van plannen, plannen en nog eens plannen.

Avontuur
Mogen we dan helemaal niet meer naar de supermarkt? Nou, van mij wel hoor. Het is ook daar een kwestie van slim inkopen. Want eigenlijk is het supermarktconcept een beetje te ver doorontwikkeld. Uitgemolken, zoals dat met zoveel succesformules gebeurt. Niet alle consumenten zijn daar blij mee, maar de aandeelhouder (voorlopig nog) wel. Gelukkig gaan sommige supermarkten al strategische verbanden aan met lokale helden, waardoor je bijvoorbeeld Willem & Drees producten (van de boer dichtbij, bijzondere groente- en fruitrassen) ook daar kunt krijgen. Want zeg nou zelf: het draait er gewoon om dat je als consument de keus wilt hebben. Een winkellandschap met louter supermarkten is gewoon saai en weinig avontuurlijk. Het is een beetje vreemd wanneer je dat avontuur bewaart voor de vakantie en opeens de boerenmarktjes in Frankrijk of Griekenland roemt, om dan te jammeren dat we die hier niet meer hebben. Blijf dan een beetje weg bij de supermarkt en zoek het avontuur hier ook. Het kan. Die winkeltjes, specialisten, ambachtelijke producenten zijn er nog. Je moet ze weten te vinden en koesteren. Hoe je dat doet lees je in Weg van de Supermarkt, dat hier en daar ook een beetje een schelmenroman is.

Gerrit Jan Groothedde, Weg van de Supermarkt, 2014, ISBN 978 90 00 34093 4

Fotocredits: Spectrum
Dit artikel afdrukken