In de afgelopen 40 jaar is het aantal wilde dieren op onze aarde met de helft afgenomen. Dat concluderen het wetenschappers van het Wereldnatuurfonds (WWF) en de Zoological Society of London (ZSL) in het zojuist verschenen Living Planet Report 2014. Niet alleen worden dieren zeldzaam of sterven ze uit doordat mensen ze voor hun eten bejagen, ook wordt hun leefgebied verwoest of vervuild, schrijft The Guardian.

Buiten ons zicht
'Als volgende week de helft van alle dieren in de London Zoo doodging, zou dat de voorpagina's halen", zegt professor Ken Norris van de ZSL. "Maar dit vindt in de 'vrije natuur' plaats. Deze schade is niet onvermijdelijk maar een gevolg van de manier waarop wij verkiezen te leven." Mike Barratt van het WWF voegt daar aan toe: "We zijn de helft van de dieren kwijt en nu we weten dat dit het directe gevolg is van menselijke consumptie, moeten we nu actie ondernemen." Volgens hem moeten grotere delen van de Aarde beschermd worden tegen verdere ontwikkeling en ontbossing, en moeten voedsel en energie duurzaam geproduceerd worden.

Living Planet Index
De onderzoekers stelden de scherpe daling in de aantallen dieren, vissen en vogels vast door 10.000 verschillende populaties van in totaal 3.000 diersoorten te bestuderen. Met de data stelden ze de eerste representatieve 'Living Planet Index' (LPI) op, die de stand van zaken van alle 45.000 bekende gewervelde dieren op aarde laat zien.

"Iedereen kent de FTSE 100 index, maar we hebben allemaal de ultieme indicator over het hoofd gezien, de dalende trend van soorten en ecosystemen in de wereld", zegt professor Jonathan Baillie van ZSL. Volgens hem is de LPI een 'extreem robuuste indicator' voor biodiversiteit.

'Rivieren zijn de 'bodem' van het systeem
De meest acute afname vond plaats in zoetwateromgevingen, waar aantallen dieren sinds 1970 met 75% achteruit zijn gegaan. "Rivieren zijn de 'bodem' van het systeem. Wat er ook op land gebeurt, het komt uiteindelijk allemaal in de rivieren terecht", zegt Dave Tickner van het WWF. Zoetwatersystemen hebben bovendien te lijden van vervuiling, dammen en de toenemende onttrekking van water. Water stroomt niet meer ongehinderd, maar wordt opgeknipt in duizenden kleine stukjes. Er zijn meer dan 45.000 dammen in de wereld. Terwijl de wereldbevolking de afgelopen jaren verviervoudigd is, is het watergebruik zeven keer over de kop gegaan.

Dieren die op het land leven zijn met 40% achteruitgegaan. In veel gevallen komt dat doordat hun habitat verwoest wordt. Dat gebeurt bijvoorbeeld omdat de grond nodig is voor landbouw of menselijke bewoning, of doordat ze zo intensief bejaagd worden dat ze zich niet meer in voldoende mate kunnen voortplanten om hun soort in stand te houden. In zeeën en oceanen is de daling ook vastgesteld op 40%.

1,5 Aarde nodig voor huidig consumptiepeil
Een tweede index in het nieuwe Living Planet report laat de 'ecologische footprint' van de mens zien. Op dit moment hakken wij met z'n allen sneller bomen om dan ze kunnen groeien, vangen we meer vis dan de oceanen kunnen aanvullen, gebruiken we meer water van rivieren en ondergrondse lagen dan regenval kan compenseren en stoten we meer broeikasgassen uit dan oceanen en bossen kunnen absorberen. Met het huidige gemiddelde mondiale verbruik van bronnen zouden we feitelijk 1,5 aarde nodig hebben. Met de lifestyle van de VS hebben we wel 4 aardes nodig om onze consumptie bij te kunnen benen, met die van Groot-Brittannië 2,5.

'Outsourcen' van het probleem
De afnames in aantallen dieren blijken het grootst in lage-inkomenslanden. Rijke landen boeken succes(jes) met beheer- en beschermingsmaatregelen. Maar diezelfde rijke landen importeren voedsel en andere goederen uit landen waar het produceren ervan leidt tot de vernietiging van dierlijke habitats. Zo 'outsourcen' ze feitelijk de afname van dieren naar die landen.

Fotocredits: 'Living Planet Index', WWF
Dit artikel afdrukken