Nestlé wil het kruid nigella sativa patenteren. Het plantje komt uit de oude natuurdokterstas waar het al ver voor de farmaceutische revolutie in terecht was gekomen. De farmarevolutie zorgde in de 20e eeuw voor dat medicijnen de oude kruidenwijsheden - waar zelfs ons aspirientje (gemaakt van wilgenbast) nog op berust - vervingen met niet in de natuur te vinden stofjes met soortgelijke werkzaamheden. De commerciële reden daarvoor is heel prozaïsch: kruiden kan iedereen telen en verkopen, gepatenteerde medicijnen niet.

Natuurlijk
Meer en meer zijn er pleidooien te horen voor natuurlijker medicijnen die minder bijwerkingen hebben dan 'die nieuwerwetse farmameuk' zoals voorstanders van die benadering het uitdrukken.

Daar zit één probleem aan: natuurlijke producten zijn vrij verkrijgbaar en dus niet interessant voor voedingsmiddelenconcerns of farmaceuten. Als ze die echter mogen patenteren gaan ze om. Ze weten dat het publiek meer en meer valt voor de claim dat producten 'natuurlijk' zijn én dat ze ook op voedingsgebied moeten opschuiven naar een rijkere variatie aan inhoudsstoffen. Hoe kun je daar als rechtgeaarde natuurlijkheidsactivist tegen zijn?

In het geval van nigella sativa, die in het Nederlands abusievelijk zwarte komijn of nootmuskaatbloem wordt genoemd, gaat het Nestlé om patentering van het gebruik in babyvoeding. Daarin moet het voedselallergieën voorkomen. Als Nestlé het patent krijgt, kan het anderen verbieden de heilzame werking van nigella sativa te claimen. Volgens de Zwitserse voedingsgigant is het immers zijn uitvinding en daar moet het bedrijf wel aan kunnen verdienen.

Niet waar, zegt Edward Hammond. De natuurlijke krachten van nigella sativa zijn al minstens duizend jaar bekend en worden al minstens zolang toegepast. De toepassingen moeten daarom voor iedereen beschikbaar blijven, temeer omdat niemand ze bedacht heeft. Ze horen bij wat de natuur en onze collectieve intelligentie door de geschiedenis heen heeft weten te bereiken. Dat bezit is van iedereen en mag niet als winst in de kas van één bedrijf vloeien. Daarom is er een petitie tegen het patent van Nestlé opgezet die inmiddels door bijna 700.000 mensen is getekend.

Dat is de ene kant van de zaak.

Trend
Wie even zoekt, ontdekt dat er op nigella sativa al 5 patenten rusten. Het blijkt inderdaad een krachtig kruidje en het feest is dus allang begonnen.

Daarom zou je ook anders tegen deze trend naar natuurlijke, maar om begrijpelijke redenen toch patenteerbaar gemaakte commerciële belangen kunnen kijken. Zonder patenten beginnen bedrijven er niet aan. Met patenten krijgen we wat we willen. Zo is de wereld nu eenmaal georganiseerd geraakt. De andere kant moet gewoon slimmer zijn en kan dat best. Een Chinese wonderdokter maakt helemaal op maat zijn kruidenmengsel speciaal voor jou. Geen patent kan dat verbieden, want het is een mengsel voor jouw unieke situatie. En wie producten van nigella sativa wil kopen in de wetenschap dat je die moet nemen als je ergens last van hebt, kan weer naar de drogist die je gewoon kruiden in plaats van claims verkoopt. Net als natuurmensen mag je nemen wat je vroeger ook al moest nemen als je ergens last van had. De claim waarom je het moet nemen laat je gewoon voor wat'ie is. Natuurmensen wisten ook niet waarom maar wel dat het hielp. Je koopt voortaan niet meer het waarom maar het product. En dat heet gewoon nigella sativa. En voor wie stiekem toch bewijzen wil: die komen vanzelf. Kijk maar naar de patenten.

Kruiden in plaats van claims
De tegenstanders zouden de nieuwe trend dus ook kunnen toejuichen. Eindelijk krijgen we dan algemeen geaccepteerd bewijs voor 'kruiden- en toverdokterswijsheid' terwijl daar nu nog over geschamperd wordt door farmaceutische hardliners. De oude kruidenwereld kan zich hervormen door zich te richten op het maken, verkopen en kopen van kruiden in plaats van claims is een nieuwe organisatie- en marketingvorm voor het kopen van middelen die je gebruikt als je ergens last van hebt. Zo krijg je het beste van twee werelden. Trouwens: ik zie grote kansen voor tuinders en boeren, want al die plantjes moeten natuurlijk niet uit de natuur worden geroofd.
Dat is de andere kant van de zaak. Zie ik het fout?

NB: Nestlé spreekt tegen dat het nigella sativa helemaal wil bezitten. "U kunt het gewoon blijven gebruiken zoals u dat altijd al deed", schrijft het bedrijf.

Fotocredits: Nigella sativa, Black Cumin, uitsnede, Arthur Chapman
Dit artikel afdrukken