Omdat het Voedingscentrum zich uitsprak tegen Superfoods, werd er in Trouw, het Parool en de Volkskrant gereageerd. Vandaag reageert Stephan Peters van het Voedingscentrum hier en in de Volkskrant.
In de Volkskrant van afgelopen donderdag schrijft Grieto Zeeman een opiniestuk getiteld: ‘Voedingscentrum, laat uw behoudendheid varen’. Het Voedingscentrum gaat dat niet doen, want onze behoudendheid is onze kracht.
Het Voedingscentrum is een onafhankelijke stichting die voor 100 procent gefinancierd wordt door de overheid. De organisatie heeft als taak de consument objectieve en betrouwbare informatie te geven over gezond, veilig en duurzaam eten.
Wij baseren ons daarbij op wetenschappelijke consensus. Dat we nieuwe ontwikkelingen ontkennen of negeren en alleen maar geduldig wachten op de nieuwe consensus, is écht onzin. We zorgen continu voor actuele voedingsadviezen.
Richtlijnen Goede Voeding
Eén van de belangrijkste wetenschappelijke bronnen is de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad. De richtlijnen zijn samengesteld door wetenschappers met overzicht over de hele breedte van het voedingswetenschappelijke spectrum. Door uitgebreide literatuurstudies wordt wetenschap gewogen op relevantie, zwaarte van onderbouwing en effecten op het voorkomen van ziekte en sterfte. Er wordt bovendien uitgegaan van wat duidelijk is bewezen.
Er is geen ander document over voeding dat zo grondig wordt opgebouwd. De Gezondheidsraad doet over dit hele proces één tot twee jaar. De resultaten vormen de basis van de Richtlijnen van het Voedingscentrum. We baseren ons ook op nieuwe rapporten van de Gezondheidsraad, EFSA, WHO en het RIVM. Als de nieuwe inzichten zwaarwegend genoeg zijn, door een duidelijk effect op de gezondheid, dan passen we het direct aan. Zo hebben we in 2012 het vitamine D-advies aangepast op basis van nieuwe inzichten van de Gezondheidsraad.
Schijf van Vijf
De Schijf van Vijf is een doorvertaling van de Richtlijnen Goede Voeding. Dit model is op honderden manieren in te vullen. Ook met een koolhydraatarm, vegetarisch of eiwitrijk eetpatroon. Dit wordt nog wel eens over het hoofd gezien. Als je koolhydraatarm eet, kun je met het online eetdagboek Mijn Eetmeter precies zien of je voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt en krijg je persoonlijk advies.
Degelijk advies
Noem ons behoudend of conservatief. Erg degelijk en grondig is onze manier van werken in ieder geval. De voedingsadviezen die hier uit voortkomen, maken hun gezondheidsbeloftes dan ook waar.
Fotocredits:Learn, unlearn, relearn, uitsnede, Purplechalk
Dit artikel afdrukken
Het Voedingscentrum is een onafhankelijke stichting die voor 100 procent gefinancierd wordt door de overheid. De organisatie heeft als taak de consument objectieve en betrouwbare informatie te geven over gezond, veilig en duurzaam eten.
Wij baseren ons daarbij op wetenschappelijke consensus. Dat we nieuwe ontwikkelingen ontkennen of negeren en alleen maar geduldig wachten op de nieuwe consensus, is écht onzin. We zorgen continu voor actuele voedingsadviezen.
Richtlijnen Goede Voeding
Eén van de belangrijkste wetenschappelijke bronnen is de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad. De richtlijnen zijn samengesteld door wetenschappers met overzicht over de hele breedte van het voedingswetenschappelijke spectrum. Door uitgebreide literatuurstudies wordt wetenschap gewogen op relevantie, zwaarte van onderbouwing en effecten op het voorkomen van ziekte en sterfte. Er wordt bovendien uitgegaan van wat duidelijk is bewezen.
Er is geen ander document over voeding dat zo grondig wordt opgebouwd. De Gezondheidsraad doet over dit hele proces één tot twee jaar. De resultaten vormen de basis van de Richtlijnen van het Voedingscentrum. We baseren ons ook op nieuwe rapporten van de Gezondheidsraad, EFSA, WHO en het RIVM. Als de nieuwe inzichten zwaarwegend genoeg zijn, door een duidelijk effect op de gezondheid, dan passen we het direct aan. Zo hebben we in 2012 het vitamine D-advies aangepast op basis van nieuwe inzichten van de Gezondheidsraad.
Schijf van Vijf
De Schijf van Vijf is een doorvertaling van de Richtlijnen Goede Voeding. Dit model is op honderden manieren in te vullen. Ook met een koolhydraatarm, vegetarisch of eiwitrijk eetpatroon. Dit wordt nog wel eens over het hoofd gezien. Als je koolhydraatarm eet, kun je met het online eetdagboek Mijn Eetmeter precies zien of je voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt en krijg je persoonlijk advies.
Degelijk advies
Noem ons behoudend of conservatief. Erg degelijk en grondig is onze manier van werken in ieder geval. De voedingsadviezen die hier uit voortkomen, maken hun gezondheidsbeloftes dan ook waar.
Fotocredits:Learn, unlearn, relearn, uitsnede, Purplechalk
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Prima dat het VC zich heeft uitgesproken tegen superfoods. De wetenschappelijke onderbouwing daarvoor is er gewoonweg niet.
Stephan, je geeft aan dat het VC continu zorgt voor actuele voedingsadviezen. Vervolgens begin je over de Richtlijnen Goede Voeding (RGV) die uit 2006 stammen. Dit wordt nog altijd gezien als de voornaamste wetenschappelijke bron.
Tijdens mijn opleiding als diëtist hebben mijn leraren me verteld dat betrouwbare wetenschappelijke informatie maximaal 5 jaar oud mag zijn. Als wij ons zouden houden aan wat we tijdens de opleiding hebben geleerd, zou de diëtist niet meer moeten luisteren naar wat het VC te melden heeft vanaf 2011/2012.
Ik schat dat ongeveer 1/3 van het epidemiologische onderzoek is gepubliceerd na 2006. Voor gerandomiseerd onderzoek zal die hoeveelheid op een aantal vlakken nog hoger liggen.
De RGV zijn dan ook een hopeloos achterhaalde bron. Over ieder onderdeel dat wordt beschreven, zal inmiddels een nieuw literatuuroverzicht gepubliceerd zijn. Vaak zullen de conclusies uit deze recentere overzichten niet in lijn zijn met wat in 2006 werd gedacht.
Dat geen document bestaat over voeding dat zo grondig is opgebouwd, is onjuist. Neem eens een voorbeeld aan het onderzoeksrapport van het WCRF oftewel het "World Cancer Research Fund" (equivalent van het KWF) uit 2007.
Het WCRF rapport is een transparant rapport gebaseerd op een uitgeschreven methodiek. Voor de relatie tussen ieder voedingsmiddel en het risico op kanker staat beschreven hoeveel onderzoeken er naar gedaan zijn en wat de resultaten uit deze onderzoeken zijn.
Het WCRF rapport is gebaseerd op de kennis die destijds beschikbaar was. In de literatuurlijst van de RGV 2006 staan enkele honderden verwijzingen naar de bestaande literatuur. Maar hoeveel relevante onderzoeken waren destijds beschikbaar? In ieder geval meerdere duizenden. De hoeveelheid ontbrekende kennis in de Richtlijnen Goede Voeding 2006 is daarmee enorm.
Ik geef hiermee geen oordeel over de schrijvers van de richtlijnen. Want voor een goed onderbouwd rapport zou je een flinke groep onderzoekers nodig hebben die hier fulltime mee bezig is.
Vervolgens heeft het WCRF voor alle gevonden resultaten beschreven wat de bewijskracht is voor een potentieel causaal effect, volgens de eerder beschreven methodiek. Daarmee is de mening van de onderzoekers zoveel mogelijk buiten beschouwing gelaten. Wat een veel objectievere, transparante werkwijze is dan de wijze van "consensus" die door de Gezondheidsraad en het VC wordt gebruikt.
Consensus is natuurlijk nodig. Want de manier waarop naar de wetenschappelijke literatuur wordt gekeken, dient uitgeschreven te worden in de methodiek. Maar consensus dient het resultaat en de conclusie van een rapport te dienen en geen storende factor te zijn.
De Eetmeter werkt niet. Ik heb vaak genoeg een dagvoeding ingevuld. Zelfs als je precies eet wat het VC aanraadt, geeft het programma aan dat je deficiënt bent in het een en ander.
Mensen die ongezond eten, zullen nooit met de Eetmeter werken. Mensen die wel gezond eten, worden er alleen maar onzeker van. Want zelfs als je 5 sneetjes volkoren brood, 2 stuks fruit, 2 ons groenten, een paar porties melkproduct, olijfolie en noten eet, zou je het nog niet goed doen.
" Erg degelijk en grondig is onze manier van werken in ieder geval. De voedingsadviezen die hier uit voortkomen, maken hun gezondheidsbeloftes dan ook waar."
Is dit ooit onderzocht dan?
naast de illiterates heb je nog de inecolates (die niks van eco weten) en de afoodolates, hoe vonden jullie de liefdesverklaring van Janneke aan de Braziliaanse schijf van tien in de NRC trouwens ? ze sloeg de spijker op zijn kop, volgens mij dan! niet teveel betuttelen! maar wel de grote lijnen, en een flinke scheut psychologie; als je in je eentje gaat zitten eten,( en dan vooral als je man bent, d.z.) gaat het meestal fout, helemaal mee eens!
Als mijn moeder zich gehouden had aan het advies van het vc was ik nu op zoek naar een verzorgingstehuis. Eten volgens het vc, pilletjes van de arts tegen hoge bloeddruk ze volgde het braaf op. Ze werd vergeetachtig, sneller vermoeid, geheugen liet haar in de steek, had moeite om zichzelf te verzorgen kreeg thuishulp na een week ziekenhuis met uitdrogingsverschijnselen.
Na thuiskomst heb ik haar supplementen gegeven, in overleg met de huisarts gestopt met zijn pilletjes en nu vier weken later is de bloeddruk verlaagd, geen thuishulp meer en pas over twee maanden weer op controle bij de huisarts.
Ze werkt weer volop in de tuin, ze doet weer boodschappen op de fiets en ze lost weer cryptogrammen op. Haar geheugen is weer prima ze is 86 jaar en weer gezond. Ik denk niet dat dit gelukt was met de richtlijnen van het vc.
Een duim voor Robert!
Iedere dag worden er verbazingwekkende nieuwe ontdekkingen gedaan. Bijvoorbeeld epigenetica: de omgeving en voedsel bepaalt de werking van onze genetische blauwdruk (DNA). Ondertussen blijft het VC bewust conservatief?
Juist het vasthouden van verouderde denkbeelden maakt het VC kwetsbaar. Ben trouwens benieuwd hoe het VC denkt over gentech?
Citaat artikel Stephan Peters: „Noem ons (=voedingscentrum) behoudend of conservatief. Erg degelijk en grondig is onze manier van werken in ieder geval. ”
Eerst een filosofische kanttekening bij die opmerking van Stephan Peters:
(past wel bij het plaatje van Alvin Toffler)
Conservatieve denkers veronderstellen dat in het verleden veel kennis en wijsheid is opgebouwd. Een conservatief laat die niet zomaar los, totdat is bewezen dat nieuwe ideeën aantoonbaar beter zijn. De conservatief denker ervaart dit als degelijk en consistent.
De valkuil van dit conservatief denken is dat men nieuwe problemen te lijf gaat met de oplossingen van "gisteren" (die hebben zich immers bewezen) en onvoldoende oog heeft voor de noodzaak van het opnieuw doordenken van het probleem, als het niet gaat zoals het zou moeten gaan, en wat daarom wellicht om nieuwe (nog niet eerder bedachte) oplossingen vraagt.
Progressieve denkers zien het verleden als een proces van „trail and error” op weg naar een betere toekomst. Dat levert altijd een werkelijkheid vol onvolkomenheden op. Het moet dus anders en kan altijd beter. De toekomst brengt voortdurend nieuwe kennis en ervaringen. Dat zal in het denken van een progressief mens zeker leiden tot verbetering en een stapje hoger op de ladder van kennis en ontwikkeling.
De valkuil van dit denken is dat men de nieuwe problemen te lijf gaat met nieuwe veelbelovende, maar toch wellicht wat ondoordachte maatregelen, die uiteindelijk toch geen echte oplossingen blijken te zijn.
Terug naar voedingsrichtlijnen: Wereldwijd en ook in Nederland worden we op enorme schaal geconfronteerd met gezondheidsproblemen, die voedsel- en leefstijl gerelateerd zijn, en niemand had voorzien 30 jaar geleden. De zoektocht naar wetenschap over gezonde voeding is tot nu toe een pad vol onvolkomenheden.
Het voedingscentrum stapt echter met volle overtuiging in de valkuil van het conservatief denken. Men blijft volhouden dat dit nieuwe probleem kan worden opgelost met het aloude denken „eet gevarieerd, niet teveel caloriën en niet te vet”. Men is zo overtuigd van zichzelf dat Stephan Peters zijn artikel afsluit met de zin „De voedingsadviezen die hieruit voortkomen, maken hun gezondheidsbeloftes dan ook waar” (en Robert Hoenselaar #1 zet hier terecht het vraagteken bij "is dit dan onderzocht?").
Als de adviezen van het VC hun beloftes zouden waarmaken, dan had het artikel in de volkskrant van Grieto Zeeman , waar Peters op reageert, kant nog wal geraakt. Ik denk dat Zeeman echter een algemeen gevoel verwoordt. Dat gevoel - vaak goed onderbouwd - zien we hier op foodlog.nl ook met regelmaat opduiken.
Het voedingscentrum blijft echter stoïcijns communiceren op een manier, die daar lijnrecht tegenin gaat. Het lijkt erop dat ze oprecht denken dat ze daarmee op het goede pad zitten. Een „reality-distortion-field” noemen de Amerikanen dat.
Stephan Peters zei in de pers onlangs dat de richtlijnen door de gezondheidsraad het komende jaar worden geactualiseerd, maar dat hij niet weet of de schijf van vijf inhoudelijk ook inhoudelijk wordt aangepast. Het VC is volgend en of er aanknopingspunten zijn voor de inhoudelijke aanpassing van de schijf-van-vijf, hangt af van de nieuwe richtlijnen van de gezondheidsraad. Dat snap ik.
Het lijkt me op zijn minst verstandig dat de gezondheidsraad in Nederland nadenkt over de koerswijziging die er in Scandinavië aan lijkt te komen, waar men zou koersen op een Low-Carb-High-Fat aanpak.
Een andere invalshoek is de weg die Brazilë lijkt in te slaan met de nieuwe richtlijnen die vooral op gedrag zijn gericht, niet betuttelend welke dingen je moet eten en hoeveel calorietjes dat vertegenwoordigd, maar gericht op vers, zelf koken en sociale verbanden, omdat dit aantoonbaar gezonder eetgedrag bevordert. Ik heb Peters gevraagd hier te reageren, op het draadje over die Braziliaanse richtlijnen, maar hij koos er (zoals gewoonlijk) voor om zich afzijdig te houden.
Maar worden dit soort ontwikkelingen in de nieuwe richtlijnen - en de daarop aansluitende aanpak van het voedingscentrum- genegeerd onder de vlaggetjes „wetenschappelijke consensus, conservatief, degelijk en grondig”, dan vrees ik dat het VC de boot de komende jaren volledig gaat missen.
Laatst noemde hier iemand een toepasselijke uitspraak van de econoom Keynes:
„It’s better to be roughly right than precisely wrong”
We zitten met een probleem waar de oude mantra's niet meer werken. Op het moment dat stappen nodig zijn om een nieuw probleem met nieuwe oplossingen te lijf te gaan, is het conservatisme van het voedingscentrum helemaal geen kracht, zoals Stephan Peters beweert, maar een zware handicap, die haar rol in het voedingsdebat steeds meer zal marginaliseren.
Ik hoop echter van harte dat de gezondheidsraad en het VC ons het komende jaar aangenaam gaan verrassen.
(Verdorie: ik zie dat Stephan me heeft geïnspireerd om een langer commentaar te schrijven, dan het oorspronkelijke artikel :-))