Bij ons thuis was het Sinterklaasfeest een van de familie-hoogtepunten van het jaar. Naast surprises en gedichten kwam daar natuurlijk het zalige zoete gebeuren bij als extra traktatie. Mijn Oma woonde in Friesland en had een gulle hand van geven als de decembermaand naderde.

Absoluut feest – nu haast niet meer voor te stellen zo memorabel – was het moment wanneer de enorme wagen van nationale koerier Van Gent&Loos, getrokken door twee zware Zeeuwse paarden, de straat in reed en voor ons huis halt hield. Twee stoere mannen tilden een kist van de wagen op onze stoep vanuit het verre Wolvega, met daarin de cadeautjes van Oma en – o zaligheid – ook de lekkerste, fijnste zoetwaar die Sinterklaas maar te koop aanbood... Verpakt in mooie spanen doosjes waren daar geconfijte citroen- en sinasappelschijfjes, roomborstborstplaat in drie smaken, chocoladeletters en een banketletter van mythische afmetingen.

Dit alles ging onder het strenge beleid van mijn moeder achter slot en grendel, om over de maand in prorties te worden uitgedeeld. Those were the days!

Wat mijn moeder echter altijd zelf maakte en ik al heel jong zelf ook leerde bakken was gevulde speculaas. Vanaf het moment dat op mijzelf ben gaan wonen, op de prille leeftijd van 19 jaar, maak ik bijna elk jaar voor 5 december een gevulde speculaas voor mijn dierbaren. Graag wil ik mijn recept doorgeven aan wie maar wil meegenieten van deze zelfgemaakte versie.

Ik maak mijn eigen mengsel van koekkruiden. De ingrediënten van 'koekkruiden' zijn gemengde specerijen die al sinds de Middeleeuwen in West-Europa worden geïmporteerd. 'Koekspecerijen' zou een beter woord zijn. Geurige specerijen werden in die verre tijden niet alleen aan zoetigheid toegevoegd, maar ook aan diverse vleespasteien om de smaak te versterken en zeker ook om soms de bederfsmaak van het vlees te maskeren. Het uitbundig gebruik was ook een statussymbool, want specerijen waren – what's in a name – peperduur, komende uit India en de Indische archipel via de Kaap of overslaghavens als Damascus. Het mengsel is een Hollandse variant op de Franse quatre épices en de Chinese five spices. Ook wordt weleens piment gebruikt in plaats van peper.

De belangrijkste onderdelen van het mengsel zijn kaneel, zwarte en/of witte peper en nootmuskaat. Daarbij komen dan gember en kruidnagel en voor wie er van houdt, kardemom. Gember en kardemom zijn min of meer vrijblijvend toe te voegen, maar ik vind ze beide erg lekker en ze gaan er dan ook bij.
Amandelspijs wordt gemaakt van pure gemalen amandelen en niet door er een deel witte bonenpasta aan toe te voegen zoals nogal eens gebeurt om de prijs te drukken.

Gevulde speculaas (voor een kleine springvorm (diam 20/22 cm). Voor een grote springvorm (diam. 26 cm) maak je twee deegbollen en neem je een dubbele portie amandelspijs.)
- 300 gr witte bloem
- 150 gr zachte boter
- 100 gr suiker
- 1 theel. bakpoeder
- 1 snuf zout
- 1 volle eetl. koekkruiden
- 2 eetl. water
- Vulling:
- 300 gr amandelspijs
- 1 eidooier, 2 eetl. water
- ca. 75 gr. hele gepelde amandelen voor de versiering
- 1 ei voor het bestrijken
- Koekkruidenmengsel (maak wat meer, het is ook heerlijk in appeltaart of wanneer je zelf mince-meat maakt)
- 1 theel. witte peper
- 2 theel. kaneel
- ½ theel. nootmuskaat
- 1 theel. gemberpoeder
- 1 theel. kardemom
- ½ theel. kruidnagel

Meng de ingrediënten van het deeg tot een stevige bal met de hand of keukenmachine.

Verwarm de oven voor op 160 graden. Verdeel de bol in twee helften, laat ze in huishoudfolie een half uurtje rusten in de koeling. Pel in de tussentijd de amandelen en prak de amandelspijs. Vet de springvorm in met boter. Rol de koele bollen op een bebloemd oppervlak uit tot cirkels ter grootte van de springvorm (ongeveer 1 cm dik), leg er eentje op de bodem. Spreid voorzichtig de amandelspijs hierover uit met een vork. Leg de tweede cirkel hierop en druk de randen aan om de spijs heen. Maak een mooie versiering bovenop met de amandelen en bestrijk het oppervlak met geklopt ei. Bak de gevulde speculaas ca. 50 min. in de oven: steek een satéstokje erin, komt dat er warm en droog uit, dan is hij van binnen gaar.

Laat de speculaas even afkoelen in de vorm, verwijder dan de rand. Warm erg lekker, maar ook nog dagen erna wanneer bewaard in een koektrommel. En vergeet niet een beker warme chocolademelk erbij voor het perfecte Sinterklaasgevoel.

Fotocredits: Lucette M. Faber
Dit artikel afdrukken