Verpakken heeft de toekomst. Niet alleen maken verpakkingen voedsel langer houdbaar en beter vervoerbaar, er zijn intelligente verpakkingen in ontwikkeling die met ons kunnen communiceren over de kwaliteit van hun inhoud. Hoe vers die vis is, bijvoorbeeld.
De Wageningse promovenda Jenneke Heising (Foor Quality & Design Group) hoopt volgend voorjaar op zo'n intelligente verpakking te promoveren. Zij ging op zoek naar een intelligente verpakking die de kwaliteit en/of veiligheid van zijn inhoud kan bewaken en voorspellen. Daarvoor wil ze een sensor gebruiken die, in combinatie met wiskundige modellen, kan voorspellen hoe de kwaliteit van het verpakte voedsel zich ontwikkelt onder de verschillende omstandigheden die zich in de keten kunnen voordoen.
Vluchtige stoffen
Ze viel voor vis omdat het al snel duidelijk werd dat de voedingsmiddelen die het meest van een intelligente verpakking profiteren relatief dure en snel bedervende voedingsmiddelen zijn. Voor voedingsmiddelen waarvan de startkwaliteit bekend of vrijwel altijd hetzelfde is kan een sensor die de condities meet die de kwaliteit van het verpakte voedsel beïnvloeden (opslagtijd en temperatuur) nuttig zijn. Maar bij voedsel waarbij de startkwaliteit wisselt of onbekend is, moet een sensor verbindingen of eigenschappen meten die direct verband houden met de kwaliteitskenmerken ervan. Vis dus.
Heising probeerde verschillende sensoren uit, waaronder een ammonium electrode, die daadwerkelijk de ammoniak 'ruikt' naarmate die vrijkomt uit de vis. Op basis van de meetgegevens en de mathematische modellen kan dan een versheidsindicatie afgelezen worden. Heising vertelde ons: "Het concept zou ook voor andere producten gebruikt kunnen worden. Belangrijk hiervoor is dat er vluchtige stoffen gevormd worden die een goede indicatie zijn voor de versheid (of kwaliteit) van een product tijdens het bewaren onder verschillende condities. De wiskundige modellen om het sensor signaal te vertalen naar een kwaliteit of versheid status moeten ook per voedsel product aangepast worden."
Nog geen werkend prototype
Het onderzoek van Heising beperkt zich tot de werking en toepasbaarheid van een sensor en de mathematische modellen die de versheidsindicator werkbaar moeten maken. De volgende stap, het daadwerkelijk ontwerpen van de sensor, is aan de electronische ingenieurs. Ze geeft wel een aantal aanbevelingen: "een miniatuur-sensor die geïntegreerd is een voedselverpakking, goedkoop en op grote schaal te produceren (in verhouding tot de verpakkingsinhoud), accuraat en betrouwbaar, gemakkelijk uit te lezen en te begrijpen door de gebruiker, bij voorkeur duurzaam en uiteraard voedselveilig." Er is dus nog geen werkend prototype. Het zal nog wel even duren voor een sensor daadwerkelijk op de markt komt.
Hoe verser, hoe duurder
Maar wie gaan nu uiteindelijk profiteren van zo'n sensor? De consument natuurlijk, die (met zijn smartphone) de 'verste vis' kan uitzoeken. Maar ook de supermarkten, verwerkers, verpakkers en distributeurs, kortom alle partijen in de keten, profiteren. Tegenover de extra verpakkingskosten staan kostenbesparingen door geoptimaliseerde logistieke beslissingen en minder voedselverspilling.
Heising schetst in FoodProduction de ultieme consequentie: een dynamisch prijssysteem.
Daarbij varieert de prijs op basis van de voorspelde versheid van de sensor. Welke consument kijkt nu niet welk pak melk het langst houdbaar is? Zo zou je, met je smartphone, ook kunnen kiezen voor de verste vis. Of, als je portemonnee dat niet toelaat, voor een iets minder verse, daardoor lager geprijsde, maar nog altijd kwalitatief verantwoorde vis. Dat kan straks allemaal met zo'n sensor.
Zou'ie er echt komen?
Fotocredits: Jenneke Heising (N.B.: voor de foto is AH-vis gebruikt, AH is niet bij onderzoek betrokken).
Dit artikel afdrukken
Vluchtige stoffen
Ze viel voor vis omdat het al snel duidelijk werd dat de voedingsmiddelen die het meest van een intelligente verpakking profiteren relatief dure en snel bedervende voedingsmiddelen zijn. Voor voedingsmiddelen waarvan de startkwaliteit bekend of vrijwel altijd hetzelfde is kan een sensor die de condities meet die de kwaliteit van het verpakte voedsel beïnvloeden (opslagtijd en temperatuur) nuttig zijn. Maar bij voedsel waarbij de startkwaliteit wisselt of onbekend is, moet een sensor verbindingen of eigenschappen meten die direct verband houden met de kwaliteitskenmerken ervan. Vis dus.
Heising probeerde verschillende sensoren uit, waaronder een ammonium electrode, die daadwerkelijk de ammoniak 'ruikt' naarmate die vrijkomt uit de vis. Op basis van de meetgegevens en de mathematische modellen kan dan een versheidsindicatie afgelezen worden. Heising vertelde ons: "Het concept zou ook voor andere producten gebruikt kunnen worden. Belangrijk hiervoor is dat er vluchtige stoffen gevormd worden die een goede indicatie zijn voor de versheid (of kwaliteit) van een product tijdens het bewaren onder verschillende condities. De wiskundige modellen om het sensor signaal te vertalen naar een kwaliteit of versheid status moeten ook per voedsel product aangepast worden."
Nog geen werkend prototype
Het onderzoek van Heising beperkt zich tot de werking en toepasbaarheid van een sensor en de mathematische modellen die de versheidsindicator werkbaar moeten maken. De volgende stap, het daadwerkelijk ontwerpen van de sensor, is aan de electronische ingenieurs. Ze geeft wel een aantal aanbevelingen: "een miniatuur-sensor die geïntegreerd is een voedselverpakking, goedkoop en op grote schaal te produceren (in verhouding tot de verpakkingsinhoud), accuraat en betrouwbaar, gemakkelijk uit te lezen en te begrijpen door de gebruiker, bij voorkeur duurzaam en uiteraard voedselveilig." Er is dus nog geen werkend prototype. Het zal nog wel even duren voor een sensor daadwerkelijk op de markt komt.
Hoe verser, hoe duurder
Maar wie gaan nu uiteindelijk profiteren van zo'n sensor? De consument natuurlijk, die (met zijn smartphone) de 'verste vis' kan uitzoeken. Maar ook de supermarkten, verwerkers, verpakkers en distributeurs, kortom alle partijen in de keten, profiteren. Tegenover de extra verpakkingskosten staan kostenbesparingen door geoptimaliseerde logistieke beslissingen en minder voedselverspilling.
Heising schetst in FoodProduction de ultieme consequentie: een dynamisch prijssysteem.
Daarbij varieert de prijs op basis van de voorspelde versheid van de sensor. Welke consument kijkt nu niet welk pak melk het langst houdbaar is? Zo zou je, met je smartphone, ook kunnen kiezen voor de verste vis. Of, als je portemonnee dat niet toelaat, voor een iets minder verse, daardoor lager geprijsde, maar nog altijd kwalitatief verantwoorde vis. Dat kan straks allemaal met zo'n sensor.
Zou'ie er echt komen?
Fotocredits: Jenneke Heising (N.B.: voor de foto is AH-vis gebruikt, AH is niet bij onderzoek betrokken).
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Ik hoop dan toch echt dat ze wel de houdbaarheidsdatums op de verpakkingen blijven zetten voor de 'normale' mensen, want ik wil GEEN smartphone. Er is al genoeg straling om me heen, dan ga ik ook niet zelf nog eens met zo'n ding lopen.
Op zich natuurlijk goed, maar gaan sommigen onder ons nu kilometers rijden voor de meest verse vis?
Mevrouw Ria, veel mensen reizen einden weg van huis voor vis. In Frankrijk vinden visliefhebbers 100 kilometer niks om goede vis te bemachtigen. Ik ga er voor naar Den Oever, visafslag, zaterdagochtend.
De kop boven dit stukje is begrijpelijk maar onjuist en ook in het stukje zelf worden 'vers' en kwaliteit door elkaar gehaald. Vis komt nog maar zelden vers op de markt, dat wil zeggen, heel kort na de vangst. Verwerking, transport en verpakking bepalen hoe lang vis goed blijft. Zelfs de methode van vissen. Ruw gevangen vis blijft boven water minder lang goed dan vis die niet wist dat er iets mis was. Kabeljauw die minder stress ervoer bij de vangst, blijft tot wel drie keer langer op topkwaliteit dan kabeljauw uit het net van een snelle trawler.
De meetmethode waarover hier gesproken, geeft niet versheid weer van vis maar de kwaliteit.
Ik zie ook gouden mogelijkheden voor mensen die geld willen besparen en last minute vis kopen ! Helpt weer tegen voedselafval. Nu nog hopen dat de sensor uit puur koolstof kan worden gemaakt.
Wouter, het verhaal gaat dat alles vis die wij eten even bevroren is geweest. Om wormen te doden. Is dat waar? In dat geval is er immers alleen verse vis voor waaghalzen.