5 min
Wat gebeurt er als je een jager-verzamelaar uit de Kalahari midden in Londen neerzet? Daar zal hij van genieten.
Hij zal zich wentelen in de luxe van ons luie leven en het lekkere en vele eten. Dat zegt Daniel Lieberman, hoogleraar in de evolutionaire biologie aan Harvard University.
Lieberman is eigenlijk een skull guy die de ontwikkeling van ons brein bestudeert. Toen hij ontdekte dat mensen van top tot teen zijn ingericht op het afleggen van lange afstanden, raakte hij geïnteresseerd in lopen. In het bijzonder in het lopen op blote voeten en de manier waarop dat eigenlijk zou moeten. Hij werd dan ook bekend als de blote-voeten-professor door een artikel in Nature uit 2004 waarin hij betoogde dat we bedoeld zijn als een rennende diersoort. Daarmee werd hij een van de grondleggers van het rennen-op-blote-voeten. Mocht je dat na deze paar woorden overwegen, raadpleeg dan eerst Melchior Meijers beginnende passen op blote poten.
Waarom we er een bende van maken
De interesse van de beroemde loopprofessor heeft zich inmiddels verder ontwikkeld. Hij bracht onlangs The Story of The Human Body uit waarin hij zich afvraagt hoe het verder moet met de mens in een omgeving vol gemak, zoveel mogelijke reductie van lichamelijke inspanning, genoeg te eten en bergen suikerrijk en vezelarm eten, terwijl we gemaakt zijn voor een runners menu dat eiwit- en vezelrijk is.
We worden dik en ontwikkelen Type 2 diabetes omdat we er alles aan gedaan hebben om niet meer te hoeven te doen waarvoor de natuur ons heeft uitgerust. Dat hebben we bovendien sinds de Industriële Revolutie zó snel voor elkaar gekregen dat we ons lichaam er niet op kunnen aanpassen. Daarom worden we ziek, vervuilen we de aarde en kunnen we op deze manier niet verder. Nu we zoveel welvaart en gemak hebben bereikt dat we er ziek van worden en ook nog heel erg lang met die ziektes moeten leren leven, is het tijd - zegt Lieberman - om eens na te denken over een radicale redesign van de plekken waar we onze dagen doorbrengen. Vernieuw het werken, het wonen en het reizen. Vernieuw ook de manier waarop we eten.
Zowel GRIST als The Guardian interviewden Lieberman over zijn nieuwe boek. In GRIST legt hij uit dat we van de wereld een bende hebben gemaakt omdat we alle mogelijke gemak hebben gezocht en daar een wereld bij hebben gemaakt die op fossiele brandstof draait. En niemand die dat eenmaal heeft bereikt, wil ooit nog terug. Sterker nog, de laatste jager-verzamelaars - bijvoorbeeld in de Afrikaanse Kalahari - zouden genieten als we ze midden in Londen neer zouden zetten. Volgens Lieberman zouden ze zich ondanks hun runners vaardigheden graag met de tube laten vervoeren en zich tonnetje rond eten aan fastfood. De hele dag door. En dat ondanks hun gezonde paleomenu, hun dagelijkse halve marathon en meer van dat soort gezonde leven. Ze leven niet gezond omdat ze daarvoor kiezen, maar omdat ze niet anders kunnen. Net als wij leiden ze veel liever een ongezond leven. We zijn nog altijd jager-verzamelaars, maar dan in een omgeving waarin alles ons in de mond vliegt zonder dat we nog hoeven te bewegen.
Lieberman zegt het in GRIST zo: De Paleolitische jager deed niet aan sport omdat hij daar zin in had, hij moest wel. Wij vinden luiheid een van onze hoofdzonden, maar alleen een boer kan zoiets verzinnen, niet? Een jager-verzamelaar zou zeggen dat luiheid juist goed is. Het zorgt ervoor dat je energie uitspaart. Daarom neem je de roltrap in plaats van de trap als je die ernaast ziet. Dat is een paleolithisch instinct. Op dezelfde manier worden we aangetrokken tot zoet, zout en vet eten en laten we liever ons menu van joggende dieren en planten staan. We worden er moddervet van. Precies zoals ons lichaam dat bedoeld heeft, want in de natuur moeten we reserves aanleggen. Maar in ons luilekkerland maken wij ons lichaam ermee stuk. We kunnen niet anders, maakt Lieberman duidelijk in zijn interview met The Guardian. Mensen houden zich niet aan diëten omdat ze er niet voor gemaakt zijn. We zijn gemaakt voor wisselende omstandigheden waarin na perioden van genoeg, perioden van tekort optreden. Daarom maken we er een bende van nu die perioden van tekorten en ontbering uit ons leven zijn verdwenen.
'It's depressing'
Onze hang naar gemak en eten heeft niet alleen een impact op ons eigen lijf, maar ook op de natuur. Dat laat onze invloed op het klimaat zien. We zijn gewend aan machines die ons het leven makkelijk maken. Al die machines - van auto's tot tractoren en van vliegtuigen tot roltrappen en de machines die die dingen maken - draaien uiteindelijk op fossiele brandstoffen. Omdat we liever lui dan moe zijn hebben we een wereld geschapen die daar zodanig van afhankelijk is geworden dat we niet meer terug kunnen. Net zoals dat geldt voor de effecten van ons menu. Van één ijsje, koekje of glaasje fris krijg je niets. Maar na jaren ga je het merken. Zekers als je het er niet aftraint omdat je - niets menselijks is ons immers vreemd - liever lui dan moe bent. Daarom neem je zelfs de auto als je een kilometer verderop een afspraakje hebt. En om precies die reden hebben we in de loop van de geschiedenis alleen maar meer van dat soort handigheidjes ontwikkeld, zodanig veel dat we er onmogelijk meer vanaf kunnen zonder de economie totaal te ontwrichten. We leven er inmiddels van. Ze bepalen onze welvaart.
Wat Lieberman betreft zijn type 2 Diabetes en ons klimaatprobleem beide het effect van onze luie aard die liever niet werkt als het niet hoeft.
The Guardian vraagt Lieberman hoe de toekomst eruit zal zien. Hij antwoordt: Mijn glazen bol maakt me geen optimist. Ken je de film Wall-E? Ik denk dat we daarop afstevenen. Tenzij we een list verzinnen om toch iets te doen, zie ik de boel niet echt veranderen. De problemen toppen inderdaad een beetje af. In de VS is bijvoorbeeld de obesitas onder kinderen niet verder toegenomen. Daar is iedereen heel blij mee. In werkelijkheid zijn ze nu stationair op een onacceptabel hoog niveau en hebben de te dikke en obese kinderen een veel grotere kans om een hele range aan ziektes te krijgen. China laat een tienvoudige toename in type 2 diabetes zien. India is een tijdbom voor diabetes en obesitas. Mexico is nog dikker dan Amerika. Ik denk dan ook dat onze planeet een toekomst met veel meer dikke mensen met een boel erg dure en niet makkelijk te behandelen ziekten tegemoet gaat. Als we dus niet echt aan de slag gaan om mensen te helpen bij het veranderen van hun manier van eten en ze weer fit te laten worden, dan rijzen die problemen de pan uit en zullen ze een economische ramp en een nog meer leed veroorzaken. It's depressing, daarom schreef ik dit boek!
Is er toch een oplossing?
Dat vraagt GRIST aan Lieberman. Ach, zegt hij, mijn mening doet er niet toe want ik ben maar een eenvoudige evolutionair-bioloog. Maar als je iets wilt proberen dan zul je rekening moeten houden met hoe mensen in elkaar steken. Lieberman: Mensen hebben niet het instinct om niet van van suiker te houden. Netzomin zit het in hun instinct om te trainen voor een marathon. Al evenmin zit het in hun instinct om te stoppen met fossiele brandstoffen. Daarom zullen we als maatschappij mensen op de een of andere manier ertoe moeten zetten om zich gewenst te gedragen. Dat betekent dat we the default setting - de normaal-waarden - moeten veranderen. Dat houdt in dat we openbaar vervoer zowel goedkoper als aantrekkelijker moeten maken voor woon-werkverkeer. Het betekent dat we steden opnieuw moeten inrichten. Dat lukt alleen als er collectieve actie op gang komt en daar heb je politici voor nodig. De obesitas-epidemie is in belangrijke mate het gevolg van politieke beslissingen of juist het gebrek daaraan. Met de klimaatcrisis is het niet anders gesteld.
Desgevraagd zegt Lieberman tegen The Guardian dat hij toch maar probeert een optimist te zijn. Omdat we ook hebben leren stoppen met roken. Met succes werd het iets 'slechts'. Of dat genoeg hoop biedt? Daar kunnen we het hieronder over hebben.
The Story of the Human Body is te bestellen bij Bol.com.
Fotocredits: Daniel Lieberman, still uit interview over barefoot running
Dit artikel afdrukken
Lieberman is eigenlijk een skull guy die de ontwikkeling van ons brein bestudeert. Toen hij ontdekte dat mensen van top tot teen zijn ingericht op het afleggen van lange afstanden, raakte hij geïnteresseerd in lopen. In het bijzonder in het lopen op blote voeten en de manier waarop dat eigenlijk zou moeten. Hij werd dan ook bekend als de blote-voeten-professor door een artikel in Nature uit 2004 waarin hij betoogde dat we bedoeld zijn als een rennende diersoort. Daarmee werd hij een van de grondleggers van het rennen-op-blote-voeten. Mocht je dat na deze paar woorden overwegen, raadpleeg dan eerst Melchior Meijers beginnende passen op blote poten.
Waarom we er een bende van maken
De interesse van de beroemde loopprofessor heeft zich inmiddels verder ontwikkeld. Hij bracht onlangs The Story of The Human Body uit waarin hij zich afvraagt hoe het verder moet met de mens in een omgeving vol gemak, zoveel mogelijke reductie van lichamelijke inspanning, genoeg te eten en bergen suikerrijk en vezelarm eten, terwijl we gemaakt zijn voor een runners menu dat eiwit- en vezelrijk is.
We worden dik en ontwikkelen Type 2 diabetes omdat we er alles aan gedaan hebben om niet meer te hoeven te doen waarvoor de natuur ons heeft uitgerust. Dat hebben we bovendien sinds de Industriële Revolutie zó snel voor elkaar gekregen dat we ons lichaam er niet op kunnen aanpassen. Daarom worden we ziek, vervuilen we de aarde en kunnen we op deze manier niet verder. Nu we zoveel welvaart en gemak hebben bereikt dat we er ziek van worden en ook nog heel erg lang met die ziektes moeten leren leven, is het tijd - zegt Lieberman - om eens na te denken over een radicale redesign van de plekken waar we onze dagen doorbrengen. Vernieuw het werken, het wonen en het reizen. Vernieuw ook de manier waarop we eten.
Zowel GRIST als The Guardian interviewden Lieberman over zijn nieuwe boek. In GRIST legt hij uit dat we van de wereld een bende hebben gemaakt omdat we alle mogelijke gemak hebben gezocht en daar een wereld bij hebben gemaakt die op fossiele brandstof draait. En niemand die dat eenmaal heeft bereikt, wil ooit nog terug. Sterker nog, de laatste jager-verzamelaars - bijvoorbeeld in de Afrikaanse Kalahari - zouden genieten als we ze midden in Londen neer zouden zetten. Volgens Lieberman zouden ze zich ondanks hun runners vaardigheden graag met de tube laten vervoeren en zich tonnetje rond eten aan fastfood. De hele dag door. En dat ondanks hun gezonde paleomenu, hun dagelijkse halve marathon en meer van dat soort gezonde leven. Ze leven niet gezond omdat ze daarvoor kiezen, maar omdat ze niet anders kunnen. Net als wij leiden ze veel liever een ongezond leven. We zijn nog altijd jager-verzamelaars, maar dan in een omgeving waarin alles ons in de mond vliegt zonder dat we nog hoeven te bewegen.
Lieberman zegt het in GRIST zo: De Paleolitische jager deed niet aan sport omdat hij daar zin in had, hij moest wel. Wij vinden luiheid een van onze hoofdzonden, maar alleen een boer kan zoiets verzinnen, niet? Een jager-verzamelaar zou zeggen dat luiheid juist goed is. Het zorgt ervoor dat je energie uitspaart. Daarom neem je de roltrap in plaats van de trap als je die ernaast ziet. Dat is een paleolithisch instinct. Op dezelfde manier worden we aangetrokken tot zoet, zout en vet eten en laten we liever ons menu van joggende dieren en planten staan. We worden er moddervet van. Precies zoals ons lichaam dat bedoeld heeft, want in de natuur moeten we reserves aanleggen. Maar in ons luilekkerland maken wij ons lichaam ermee stuk. We kunnen niet anders, maakt Lieberman duidelijk in zijn interview met The Guardian. Mensen houden zich niet aan diëten omdat ze er niet voor gemaakt zijn. We zijn gemaakt voor wisselende omstandigheden waarin na perioden van genoeg, perioden van tekort optreden. Daarom maken we er een bende van nu die perioden van tekorten en ontbering uit ons leven zijn verdwenen.
'It's depressing'
Onze hang naar gemak en eten heeft niet alleen een impact op ons eigen lijf, maar ook op de natuur. Dat laat onze invloed op het klimaat zien. We zijn gewend aan machines die ons het leven makkelijk maken. Al die machines - van auto's tot tractoren en van vliegtuigen tot roltrappen en de machines die die dingen maken - draaien uiteindelijk op fossiele brandstoffen. Omdat we liever lui dan moe zijn hebben we een wereld geschapen die daar zodanig van afhankelijk is geworden dat we niet meer terug kunnen. Net zoals dat geldt voor de effecten van ons menu. Van één ijsje, koekje of glaasje fris krijg je niets. Maar na jaren ga je het merken. Zekers als je het er niet aftraint omdat je - niets menselijks is ons immers vreemd - liever lui dan moe bent. Daarom neem je zelfs de auto als je een kilometer verderop een afspraakje hebt. En om precies die reden hebben we in de loop van de geschiedenis alleen maar meer van dat soort handigheidjes ontwikkeld, zodanig veel dat we er onmogelijk meer vanaf kunnen zonder de economie totaal te ontwrichten. We leven er inmiddels van. Ze bepalen onze welvaart.
Wat Lieberman betreft zijn type 2 Diabetes en ons klimaatprobleem beide het effect van onze luie aard die liever niet werkt als het niet hoeft.
The Guardian vraagt Lieberman hoe de toekomst eruit zal zien. Hij antwoordt: Mijn glazen bol maakt me geen optimist. Ken je de film Wall-E? Ik denk dat we daarop afstevenen. Tenzij we een list verzinnen om toch iets te doen, zie ik de boel niet echt veranderen. De problemen toppen inderdaad een beetje af. In de VS is bijvoorbeeld de obesitas onder kinderen niet verder toegenomen. Daar is iedereen heel blij mee. In werkelijkheid zijn ze nu stationair op een onacceptabel hoog niveau en hebben de te dikke en obese kinderen een veel grotere kans om een hele range aan ziektes te krijgen. China laat een tienvoudige toename in type 2 diabetes zien. India is een tijdbom voor diabetes en obesitas. Mexico is nog dikker dan Amerika. Ik denk dan ook dat onze planeet een toekomst met veel meer dikke mensen met een boel erg dure en niet makkelijk te behandelen ziekten tegemoet gaat. Als we dus niet echt aan de slag gaan om mensen te helpen bij het veranderen van hun manier van eten en ze weer fit te laten worden, dan rijzen die problemen de pan uit en zullen ze een economische ramp en een nog meer leed veroorzaken. It's depressing, daarom schreef ik dit boek!
Is er toch een oplossing?
Dat vraagt GRIST aan Lieberman. Ach, zegt hij, mijn mening doet er niet toe want ik ben maar een eenvoudige evolutionair-bioloog. Maar als je iets wilt proberen dan zul je rekening moeten houden met hoe mensen in elkaar steken. Lieberman: Mensen hebben niet het instinct om niet van van suiker te houden. Netzomin zit het in hun instinct om te trainen voor een marathon. Al evenmin zit het in hun instinct om te stoppen met fossiele brandstoffen. Daarom zullen we als maatschappij mensen op de een of andere manier ertoe moeten zetten om zich gewenst te gedragen. Dat betekent dat we the default setting - de normaal-waarden - moeten veranderen. Dat houdt in dat we openbaar vervoer zowel goedkoper als aantrekkelijker moeten maken voor woon-werkverkeer. Het betekent dat we steden opnieuw moeten inrichten. Dat lukt alleen als er collectieve actie op gang komt en daar heb je politici voor nodig. De obesitas-epidemie is in belangrijke mate het gevolg van politieke beslissingen of juist het gebrek daaraan. Met de klimaatcrisis is het niet anders gesteld.
Desgevraagd zegt Lieberman tegen The Guardian dat hij toch maar probeert een optimist te zijn. Omdat we ook hebben leren stoppen met roken. Met succes werd het iets 'slechts'. Of dat genoeg hoop biedt? Daar kunnen we het hieronder over hebben.
The Story of the Human Body is te bestellen bij Bol.com.
Fotocredits: Daniel Lieberman, still uit interview over barefoot running
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
in de nrc las ik een onwaarschijnlijk verhaal van een yanamamoe indiaanse, getrouwd met een antropoloog, die na zijn verblijf in de bush terug met haar naar NwYork ging, waar zij het niet uithield en terug naar haar bush ging. waarom? ruzie met haar man? niet kunnen wennen aan het stadsleven, het lawaai, autos, lift, straatleven, taalverschillen, cultuur? neen, allemaal mis, wat haar het meest stoorde en haar deed besluiten terug te gaan: dat je bij ons zomaar ten allen tijde naar een super kon gaan en alles kon kopen wat je maar eten wilde, en daar niet eerst, zoals in de bush, moeite voor moest doen op het veld of met verzamelen of jagen in het bos, dat kan ik me nu zo goed voorstellen, die supers zijn toch een schande ook eigenlijk! gelukkig is er weer stadslandbouw!
Ik begrijp het nu ook ! In plaats van era terug genoeglijk in een grot samen te hurken rondom de uitvinding van het vuur hadden we het moeten doven, en hadden ons buiten de grot warm moeten lopen… Veel gezonder !
Duizenden jaren terug toen er ook voor humanoïden nog een paartijd bestond liepen de mannetjes achter de vrouwtjes aan om er een te vangen.
Die vaardigheid zijn we verloren en zitten nu vadsig met diabetes 2 achter de tablet op een datingsite..
Hartstikke fout !
Heren, mag ik u erop wijzen dat zojuist de heer Geoffrey Mutai, afkomstig uit Kenya, de 2013 marathon van New York heeft gewonnen.
@hans: 1000en jaren terug? je bedoelt miljoenen jaren natuurlijk, otzi leefde 3500 jr geleden, en is met pijl en boog gewapend ergens in de alpen verrast en gedood, hij was in ieder geval niet obese!
@ dick: Kenianen of Ethiopiers uit de Hooglanden winnen altijd, het is niet eerlijk, terecht dat ze bij de halve marathon in Utrecht hebben overwogen om ze niet meer mee te laten lopen, wij zijn een Laaglandvolk, verdorie!