De (aard)appelkwestie

Amerikaanse appelaars vrezen dat de Arctic Apple hun appels gaat besmetten. De Arctic Apple heeft vlees dat niet meer bruin wordt. Omdat appelbomen bezocht worden door bijen en insecten die geen onderscheid maken tussen wel en niet bruin wordende rassen, vrezen de telers dat die beestjes de genen van de Arctic Apple naar alle appels in de VS zullen uitventen.

De telers, met name de biologische, laten zich luidkeels horen omdat de Amerikaanse regering binnenkort moet besluiten of die appel in de VS geteeld mag worden.

'Gene silencing'
De Arctic Apple is ontwikkeld door Okanagan, een Canadees bedrijf dat gespecialiseerd is in het ontwikkelen van bijzonder fruit. Appels worden bruin door stoten en snijden. Als je ze mee naar huis neemt van de super kan het al gebeuren. En thuis snijd je ze en worden ze bruin als je ze niet snel genoeg opeet.

Okanagan vond er iets op. Ze zetten bepaalde genen 'uit' - gene silencing in technische taal - die voor de chemische verbruiningsreactie zorgen. Er komt geen gen uit een andere soort planten of wezens dan appels aan te pas. Er worden uitsluitend genen van andere appels voor gebruikt. Zo beperk je 'afval' en nodeloos weggooien.

Frankenfood
Maar daar denken Amerikaanse appeltelers dus anders over. Volgens The Washington Post zijn Amerikaanse appeltelers met afschuw vervuld van deze appel die mogelijk in de VS geteeld mag gaan worden. Ze zijn er fel op tegen omdat bomen buiten staan en worden bevrucht door de bijtjes en andere insecten die pollen van de ene naar de andere boom brengen. 'Een ramp', zeggen ze in de krant, want veel mensen zullen onze appels niet meer vertrouwen.

Eén ding is zeker: de genen van de Arctic Apple kunnen zo op alle bomen terecht komen en daar hun tegen food waste gezegende werk doen.

Maar het zou Frankenfood zijn. Genetisch gemodificeerd gevaar, waarvan de Franse onderzoeker Séralini in een omstreden onderzoek aantoonde dat ratten er kanker van krijgen. Dat is niet het geval, want het gaat niet over soja. Het is om nog een andere reden onzin. De techniek gaat niet om de zogenaamde transgenese, die genen van de ene plantsoort in de andere brengt. Dat, vinden sommigen, is échte FrankenGMO-techniek. Dit gaat om slimme cisgenese. Vrij vertaald betekent dat het stoppen van wat handige genen die de ene appelsoort wel heeft, in een andere die ze (nog) niet heeft. In de natuur gebeurt dat immers ook. Jazeker, via diezelfde bijtjes en insecten òf via de veredeling die mensen zelf al gedurende vele eeuwen toepassen.
En inderdaad: er zijn appels die van nature snel bruin worden, en er zijn er die dat niet doen.

Cisgenese: natuurlijk of het werk van de Duivel?
In de VS dreigt een halszaak van deze Apple War te worden gemaakt. Namens de Nederlandse regering pleitte deze week staatssecretaris Mansveld voor toelating van cisgenese binnen Europa. Het moet onder meer helpen de aardappel ziektevrij te houden. Dat is voor Nederland niet onbelangrijk want we hebben een marktaandeel van 60% wereldwijd in pootaardappelen. Dat betekent dat 6 op de 10 aardappelen die ergens in de wereld gegeten worden van Nederlandse komaf zijn. Ook aardappelen groeien in het open veld en worden via de bijtjes en andere beestjes bevrucht. Tijd voor een heuse Dutch Potato War, of vinden we cisgenese inderdaad 'natuurlijk-maar-dan-in-de-snelkookpan'?
Nederland staat niet voor een appel- maar een aardappelvraag: is cisgenese 'puur natuur' met een handje versnelling van slimme lui of is het Frankenfood van de Duivel?

Fotocredits: Arctic Apple, CBC

-- POLL --