Chinese varkensstop tegen Europese automuur - what's next?

Al in maart van dit jaar meldde de Financial Times dat China te veel varkens op eigen bodem dreigt te produceren. Na de Afrikaanse varkenspest die het land vanaf 2018 trof omdat het vele kleinschalige, ziektegevoelige backyard farms telde, heeft de productie zich hersteld en groeide het aantal zeugen in professionele houderijsystemen sterk.

De wederopbouw van de varkensstapel ging zo voorspoedig dat de overheid de productie wil remmen door het aantal zeugen - waaruit mestvarkens worden geboren - te beperken om de prijzen op de markt niet onder druk te zetten. Het aantal zeugen zou volgens ratingbureau Fitch moeten dalen met 2 miljoen, van 41 naar 39 miljoen dieren. Gebeurt dat niet, dan zouden Chinese varkenshouders onder kostprijs moeten verkopen. Dat wilde de regering door regulering van het aanbod voorkomen.

'Vergeldingsmaatregel'
In de Westerse pers wordt het nieuws dat China de Spaanse vleesverwerker Litera Meat, het Deense Danish Crown en het Nederlandse Vion aan een anti-dumpingonderzoek onderwerpt, gezien als een vergeldingsmaatregel. De Europese Unie heeft forse extra importtarieven opgelegd aan de import van in China gemaakte elektrische auto's. Bovenop de bestaande importheffing van 10% voor EV's geldt ook nog eens een voorwaardelijk tarief van 17,4% tot 37,6% voor uit China afkomstige elektrische auto's.

Het gaat om een voorlopige extra heffing die geldt sinds 4 juli en de komende 4 maanden van toepassing is. En dat laat zijn sporen na in de verkoop. Het gaat om voorlopige tarieven; later dit jaar zal de Unie besluiten of de heffingen definitief worden.

De EU ziet de import van Chinese auto's als een bedreiging voor de Europese auto-industrie; met name de Duitse economie dreigt daar ernstig door geraakt te worden. De Duitse auto-industrie was traditioneel de grootste van Europa. Automakers in de EU domineerden met Japan, Zuid-Korea en de VS de wereldmarkt. Het zwaartepunt van de auto-industrie dreigt naar China te verschuiven. De EU vreest dat China gesubsidieerd EV's massaal op onze markt brengt om de gebruikers te veroveren en onze industrie de nek om te draaien.

Afrikaanse varkenspest
De extra heffing is niet verplicht. Nederland, Denemarken en Spanje behoren tot de landen die de voorlopige extra heffingen wel toepassen. Anders dan het grote autoland Duitsland, zijn deze landen niet getroffen door de Afrikaanse varkenspest die ook in de EU heerste. Nadat in september 2020 de eerste gevallen van Afrikaanse varkenspest in Duitsland werden geconstateerd, heeft China een importverbod ingesteld op Duits varkensvlees. Dat verbod is nog steeds van kracht. Het is onlangs verlengd na nieuwe uitbraken van de ziekte in Duitse varkenshouderijen

Als China de tijd flink rekt en onderwijl een importstop afkondigt, kan het onderzoek de Europese varkensvleesexporteurs hard raken omdat ze niet snel alternatieve markten zullen vinden voor oren, neuzen, pootjes en organen, die immers zelden door Europeanen worden geconsumeerd

Dumping
China stelt een onderzoek in naar dumping door de drie Europese bedrijven, dat zich richt op varkensvlees bestemd voor menselijke consumptie, zoals verse, gekoelde en bevroren stukken vlees maar ook varkensdarmen, blazen, magen, ander orgaanvlees en poten. Vooral organen (met name hart en nieren) en pootjes zijn de krenten in de pap voor het inkomen van slachterijen.

Dumping wordt gedefinieerd als de praktijk van het verkopen van goederen in een importland tegen een aanzienlijk lagere prijs dan in het producerende land om daar de prijzen hoog te houden ten koste van die in een andere markt. Vooral de organen, pootjes en darmen leveren in China echter een veelvoud op van wat ze in de EU opbrengen. Daar is geen onderzoek voor nodig.

China zal naast de drie Europese exporteurs ook 24 binnenlandse bedrijven in het onderzoek betrekken. Volgens het ministerie van Handel van China is een volledig onderzoek een te grote belasting voor de autoriteiten. Daarom volstaat het ministerie met vragenlijsten die de bedrijven moeten invullen. Volgens China's officiële staatspersbureau Xinhua zal Beijing het onderzoek uitvoeren met monsters van de genoemde drie bedrijven. Naar verwachting zal het onderzoek afgerond zijn op 17 juni 2025, maar indien nodig kan het met zes maanden worden verlengd.

Tijd rekken
Als China de tijd flink rekt en onderwijl een importstop afkondigt, kan het onderzoek de Europese varkensvleesexporteurs hard raken omdat ze niet snel alternatieve markten zullen vinden voor oren, neuzen, pootjes en organen die immers zelden door Europeanen worden geconsumeerd. Hoewel de prijzen voor boeren goed zijn, werken slachters op dit moment tegen marginale marges omdat de krimp van de varkenssector in de EU behalve overcapaciteit een strijd om de varkens tussen de slachterijen veroorzaakt. Ze zitten met een dure inkoop en onderdekking van hun kosten, terwijl nou precies de krenten uit de pap wegvallen.

Volgens Chinese douanegegevens importeerde China in 2023 voor $6 miljard aan varkensvlees, inclusief slachtafval, waarvan meer dan de helft uit de EU kwam.

Eén troost: armere mensen leven duurzamer omdat ze minder kunnen consumeren

What's next?
Danish Crown, een grote Deense baconproducent, liet direct weten mee te zullen werken aan de onderzoeken van de Chinezen naar vermeende dumpingpraktijken. Vion uit Boxtel in Nederland en Litera Meat uit Spanje houden zich vooralsnog stil en lijken de kat uit de boom te kijken. De vraag is vooral wat de EU nu gaat doen: zijn belangrijkste varkensverwerkers in de waagschaal stellen tegen de belangen van de auto-industrie? En, denken de slachters vermoedelijk, welke Europese industrie volgt daarna?

Het Chinese leiderschap laat zijn bevolking zien dat het voor Chinezen het goede doet. Het Europese publiek heeft nog nauwelijks door wat het wapengekletter in deze handelsoorlog betekent. Bindt de EU niet in, dan is denkbaar dat China overgaat tot een boycot van Europees varkensvlees en daarmee een versnelde sanering van de slachthuizen afdwingt.

Uiteindelijk zal zich een nieuw marktevenwicht vormen. Voor ons, Europeanen, zal het resulteren in zowel onnodig dure auto's uit China als duurder varkensvlees, terwijl het (overbodig geworden) varkensvoer mogelijk de vergister of zelfs verbrandingsoven in gaat. Mogelijk krijgen we bovendien nog meer voor onze kiezen omdat we te laat zagen aankomen dat we China de fabriek van de wereld hebben gemaakt, daarom onze industrie chantabel hebben gemaakt en alleen kunnen antwoorden met maatregelen die de EU verarmen. Er is één troost: armere mensen leven duurzamer omdat ze minder kunnen consumeren.