Deze week kwam een Chatham House-rapport uit dat zich nadrukkelijk richt tot de wereldleiders die tijdens COP21 tot maatregelen moeten komen om verdere klimaatverandering te voorkomen. De verwachtingen zijn hooggespannen omdat alom verwacht wordt dat de bereidheid om tot resultaten te komen hoog is.

Onvoldoende
Volgens Chatham House staat vlees echter onvoldoende op de agenda. Overheden zouden zich te weinig inspannen om de groei van de consumptie terug te dringen. Terwijl we in hogelonen landen spreken van de noodzaak tot reductie van de consumptie, zal de welvaartsstijging in landen met middeninkomens zorgen voor een groei van de vleesconsumptie in de wereld van 76% volgens de statistieken waarop het rapport zich baseert. Het huidige consumptieniveau is volgens die statistieken reeds verantwoordelijk voor jaarlijkse 7.1 Gigaton CO2 equivalents aan broeikasgassen, bijna 15% van de totale uitstoot in de wereld. Daarnaast vergt de productie van vlees veel water en een substantieel landbeslag voor de productie van veevoer.

We moeten leren delen en onze welvaart beter over iedereen op aarde spreiden, in plaats van al die nieuwe rijke midden- en hogeloners hun eigen deel te laten bemachtigen. Het lijkt erop dat op die eenvoudig te begrijpen boodschap zelfs voor Chatham House taboe is
Het rapport bevat een marktonderzoek in een 12 landen en de resultaten van gesprekken met stakeholders in Brazilië, China, Engeland en de VS. Daaruit zou blijken dat de als gegeven beschouwde wetmatigheid dat rijker wordende mensen automatisch meer vlees willen eten, doorbroken kan worden door een 'positieve dynamiek van overheids - en maatschappelijke actie'.
Overheden hoeven niet bang te zijn voor verzet vanuit de bevolking tegen 'het afpakken van vlees', zegt het rapport.

Acceptatie door leiderschap overheid
Leiderschap vanuit de overheid is nodig om het publiek zich bewust te maken dat de klimaatcrisis mede wordt veroorzaakt door ons eetpatroon, zeggen de opstellers. Als die betrouwbare informatie laat geven door vertrouwde experts met een eenvoudige boodschap, zal het publiek accepteren dat het vlees moet minderen, menen zij. Voorbeelden zien zij in aanpakken tegen roken, de consumptie van producten met veel suiker en het gebruik van alcohol.

De wereldleiders moeten wat de denktank betreft naar huis met een simpele boodschap: laat professoren en experts vertellen dat je van het eten vlees een verhoogde kans op diabetes, hart- en vaatziekten en darmkanker krijgt. Het zou tegen ons eigenbelang zijn. Daarnaast zou het goed zijn voor ons algemeen belang.

Onwaar
Het argument voor het eigenbelang is weliswaar eenvoudig en doeltreffend geformuleerd, maar onwaar. De verhoogde kans op diabetes en hart- en vaatziekten geldt op basis van epidemiologisch onderzoek binnen een ongezonde eet- en leefstijl. De verhoogde kans op darmkanker leidt bijvoorbeeld tot 6 in plaats van 5 kankergevallen op iedere groep van 100 mensen. Dat is geen indrukwekkend ziekterisico. Daarbij komt dat vlees door voedingskundigen essentieel wordt geacht in een menu dat niet wordt gesuppleerd met aanvullende voedingsstoffen.

Geheel anders dan roken, geraffineerde suiker of alcohol is vlees een natuurlijk onderdeel van het menu van de diersoort mens
Vertrouwen verder verspelen
Er is maar één echt argument om minder vlees te eten en dat is dat het domweg niet voor iedereen geproduceerd kan worden. Geheel anders dan roken, geraffineerde suiker of alcohol is vlees een natuurlijk onderdeel van het menu van de diersoort mens. Als beleidsmakers het toch al niet grote vertrouwen van het publiek in overheden niet verder willen verspelen, is het onverstandig om die aan te zetten tot volksverlakkerij. Het is niet correct en onverstandig om te doen alsof vlees een onnatuurlijk en ziekmakend voedingsmiddel is. Wél zullen we moeten leren ons luxe te ontzeggen vanuit ons algemeen belang. Laten we alleen niet vergeten dat ons eigenbelang daar haaks op staat.

Chatham House lijkt te kiezen voor een trooststrategie - 'het is beter voor je' - teneinde eigenbelang te kunnen manipuleren tot gedrag in het algemeen belang. De werkelijke boodschap zou moeten luiden dat de consumptie van alle luxe goederen en diensten - waaronder vlees, vliegreizen en nog heel veel meer - die niet nodig is dringend moet worden teruggedrongen nu lagelonen landen zich transformeren tot landen met middeninkomens en landen met middeninkomens zich ontwikkelen tot landen met substantiële hoge inkomensgroepen.
Het is immers niet eenvoudig om mensen welvaart op te laten geven
We moeten leren delen en onze welvaart beter over iedereen op aarde spreiden, in plaats van al die nieuwe rijke midden- en hogeloners - in aantal vermoedelijk zo'n driemaal de huidige welvarende middengroep op aarde - hun eigen deel te laten bemachtigen.

Het Chattam House rapport lijkt dan ook vooral te getuigen van het feit dat die eenvoudig te begrijpen boodschap zelfs voor deze onbeschaamde onderzoekers taboe is. Het is immers niet eenvoudig om mensen welvaart op te laten geven.

De samenvatting en het rapport van het Chatham House zijn via de voorgaande links te downloaden.

Fotocredits: cover rapport Changing Climate, Changing Diets, Chatham House
Dit artikel afdrukken