2 min
Geïnspireerd door Ahimsa, een reusachtig metalen sculptuur van een rustende koe, maakt Stichting Demeter de podcastserie Koe-Dialogen. In de tweede aflevering hoor je boerin en Caring Farmer Annette Harberink, Wageningen-hoogleraar Imke de Boer en Warmonderhof-docent bodemkunde Ruud Hendriks. Zij praten met elkaar over de koe en kringlopen.
De gasten in deze podcast hebben gemengde gevoelens bij de menselijke omgang met het dier. Mogen wij beschikken over hun lot, vragen zij zich af. “Ik moet denken aan de tam gemaakte vos in het beroemde sprookje van de kleine prins”, vertelt Harberink. “Zo hebben wij de koeien tam gemaakt. We kunnen ze niet zomaar het bos in sturen. We moeten voor ze zorgen.” Alle drie de gasten in deze podcast hopen dat in Nederland een kleinschaliger veehouderij zal blijven bestaan. Zij vinden het mooi om dieren te verzorgen en Nederland beschikt over veel grasland.
Volgens Harberink zijn gebiedsgerichte en zelfs per boer passende individuele maatregelen effectiever om te komen tot een toekomstbestendig landbouwsysteem. “Er zijn genoeg boeren die willen veranderen, maar generieke maatregelen roepen weerstand op”, vertelt Harberink. Er zijn inmiddels bijna drie keer meer ambtenaren die zich met landbouw bezig houden dan boeren, die moeten dat met elkaar kunnen regelen, meent ze.
Ruud Hendriks vindt dat we voor de toekomst vooral vanuit het begrip 'kwaliteit' naar de koe moeten kijken; kwaliteit van de mest, van de zuivel en van het landschap. Verder laat hij zijn gedachten gaan over de aard van de rustgevende koe. Hij gaat in op hoe voedsel van een gemengd landbouwsysteem, waarbij het meer gaat over kwaliteit dan kwantiteit, mensen mogelijk kan helpen hun angsten en driften beter te beheersen.
Koe-Dialogen kwam tot stand door Stichting Demeter in samenwerking met Foodlog en met steun van Triodos Foundation, het Willy Schilthuis Fonds van de Vereniging Biologisch Dynamische Landbouw, de Iona Stichting en de Bylandt Stichting.
Het kunstwerk Ahimsa (de rustende koe) van Jantien Mook reist momenteel langs steden, parken en boerderijen in Nederland. Je kunt Ahimsa volgen via de website van Jantien Mook (Ode to the Wilderness).
In de volgende Koe-Dialoog gaat Bert van Ruitenbeek in gesprek met o.a. Marijke de Jong van de Dierenbescherming en Gerjo Koskamp van boerderij Ruimzicht over de koe en dierenwelzijn. Ze spreken over de dilemma’s rondom kalveren bij de koe en het lot van de stierkalveren die niet worden aangehouden op melkveebedrijven.
Dit artikel afdrukken
Stop met het verbouwen van veevoer op grond die ook geschikt is voor het telen van voedsel voor mensenDe Boer legt glashelder uit dat we naar veel kortere kringlopen van mest en voer moeten. Stop met het verbouwen van veevoer op grond die ook geschikt is voor de productie voor mensen, vindt ze. Om deze kringlopen te sluiten, moeten ook de menselijke uitwerpselen terug naar het land. Volgens De Boer kraakt en piept het huidige systeem van aanvoer van krachtvoer vanuit verre oorden en het gebruik van kunstmest nu al door de oplopende energieprijzen. Het is onhoudbaar. Ze voegt als hartenkreet toe: “We moeten ons van jongs af aan weer verbinden met de natuur.”
Volgens Harberink zijn gebiedsgerichte en zelfs per boer passende individuele maatregelen effectiever om te komen tot een toekomstbestendig landbouwsysteem. “Er zijn genoeg boeren die willen veranderen, maar generieke maatregelen roepen weerstand op”, vertelt Harberink. Er zijn inmiddels bijna drie keer meer ambtenaren die zich met landbouw bezig houden dan boeren, die moeten dat met elkaar kunnen regelen, meent ze.
Ruud Hendriks vindt dat we voor de toekomst vooral vanuit het begrip 'kwaliteit' naar de koe moeten kijken; kwaliteit van de mest, van de zuivel en van het landschap. Verder laat hij zijn gedachten gaan over de aard van de rustgevende koe. Hij gaat in op hoe voedsel van een gemengd landbouwsysteem, waarbij het meer gaat over kwaliteit dan kwantiteit, mensen mogelijk kan helpen hun angsten en driften beter te beheersen.
De podcast is hieronder te beluisteren of via SoundCloud, Spotify en de website van Stichting Demeter.
Koe-Dialogen kwam tot stand door Stichting Demeter in samenwerking met Foodlog en met steun van Triodos Foundation, het Willy Schilthuis Fonds van de Vereniging Biologisch Dynamische Landbouw, de Iona Stichting en de Bylandt Stichting.
Het kunstwerk Ahimsa (de rustende koe) van Jantien Mook reist momenteel langs steden, parken en boerderijen in Nederland. Je kunt Ahimsa volgen via de website van Jantien Mook (Ode to the Wilderness).
In de volgende Koe-Dialoog gaat Bert van Ruitenbeek in gesprek met o.a. Marijke de Jong van de Dierenbescherming en Gerjo Koskamp van boerderij Ruimzicht over de koe en dierenwelzijn. Ze spreken over de dilemma’s rondom kalveren bij de koe en het lot van de stierkalveren die niet worden aangehouden op melkveebedrijven.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 januari krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 januari krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Frits, dank voor je reactie!
Dick Veerman een podcast in twee delen wat mij betreft. Een eerste deel dat meer technisch, inhoudelijk van aard was. Eerlijk is eerlijk dat deel klonk me bekend in de oren.
De roep om een gebiedsgerichte aanpak (van stikstof) is de werkwijze die commissie Remke als oplossing naar voren bracht. Ministerie LNV omarmde die aanpak in dankbaarheid, niet in de laatste plaats omdat zij daarvoor dan niet verantwoordelijk is. De provincies kregen de verantwoordelijkheid voor de gebiedsgerichte aanpak aangereikt en toonden zich zeer verguld. Maar nu de uitvoering van die aanpak concreter wordt, blijkt de gebiedsgerichte aanpak niet zo gemakkelijk. Sterker nog, enorm complex.
De roep om meer doelvoorschriften in plaats van middelvoorschriften, zijn voor de sector als Gods woorden voor een ouderling. Maar niemand weet hoe je het beleid doelgericht kunt invullen. Dat bleek ook uit het recent naar buiten gekomen voorstel van de sector ten aanzien van stikstof. Twee belangrijke aspecten daarbinnen: gemiddeld 180 uur extra weidegang voor de melkkoeien en op 1/3 deel van de bedrijven op zandgrond de mest met water verdund aanwenden. Dit lijken me typische middelvoorschriften die weinig doelgericht zijn. Want echt doelgericht beleid is heel erg moeilijk uitvoerbaar.
Het tweede deel van de podcast ging, door een paar gerichte vragen, heel erg de kant op van een ethische gesprek over het houden van dieren voor de voedselproductie. Je merkt dan dat iedereen worstelt met een antwoord op de vraag of je dieren mag doden voor je eigen voedsel. Die worsteling is logisch, als je in de minuten daarvoor uitgebreid bent bevraagd over jouw relatie met de koe.
Wat mij betreft mogen we wat rationeler spreken over de voedselketen. We vinden het normaal als een ooievaar kuikens van de grutto eet, een vos jonge konijnen opeet of een wolf een reekalf verorbert. Dat is natuur en dan is dat dus 'goed'. Maar als mens zijn we ons bewust dat we niet net zoveel kunnen oogsten in de natuur als ooievaars, vossen en wolven. Wij hebben daarom dieren gedomesticeerd en oogsten (aan) deze dieren. En zonder veehouderij hebben we veel meer ruimte nodig voor onze voedselproductie. Let wel, daardoor is er minder ruimte voor dieren in de natuur. Tegenover het mogen houden van dieren, staat de dure plicht om onze dieren een (meer dan) fatsoenlijk leven te geven.
De worsteling die ik met name merkte in de woorden die Imke zocht, herken ik. Voor mij mag iedereen zelf weten of hij/zij de worsteling of je (aan) dieren mag oogsten uit de weg gaat, dan wel aan gaat. Persoonlijk kan ik goed verantwoorden dat ik flexetariër ben cq als vegetariër regelmatig vlees eet.
Sjoerd, economisch zie ik dat ook. Maar ik heb een andere vraag: hoe vind je het voelen?
Een tweede vraag zou kunnen zijn: kun je gevoel toelaten?
Voor lezers die het niet weten: Sjoerd is melkveehouder in het noorden van Nederland.
Wishfull thinking en niche is geen blauwdruk voor de gehele toekomstige sector. Ik zie juist om mij heen het tegenovergestelde gebeuren.
Mag ik reacties op deze podcast van Jos Verstraten, Frits van der Schans, Welmoed Deinum en Johan Vollenbroek.