Sinds kort gaan het oude brood en gebak van bakker Paul Berntsen uit Didam niet meer naar de varkens. Berntsen maakt er compost van. Zijn 'bakkerscompost' blijkt supergeconcentreerd. Dat levert een besparing op van 60% vergeleken met compost zoals we die tot nu toe kenden.
Ruim 25 jaar lang kwam iedere dag een mannetje al het overtollige brood en banket ophalen bij ambachtelijke bakker Paul Berntsen uit Didam. Hij nam alle restjes mee en verdeelde deze over varkensboeren, de manege en ook nog wat particuliere klanten. Tot hij in december overleed. Van de een op de andere dag zat Berntsen met een stroom oud brood en gebak waar hij voorheen geen omkijken naar had.
Geen veevoer, paneermeel of voedselbank
Berntsen benaderde de varkensboeren en veevoerbedrijven. Die bleken echter niet gediend van zijn overschotten die uit verschillende producten bestaan - niet alleen brood, maar ook saucijzenbroodjes, gebak en fruit bijvoorbeeld. Wil het als veevoer dienen, dan moeten alle ingrediënten apart geregistreerd worden.
Een andere oplossing was zelf paneermeel maken. Maar het dagelijks sorteren, drogen (in de oven), malen en verpakken van kratten vol oud brood bleek te veel werk naast de normale werkzaamheden en leverde bovendien maar een grijpstuiver op. Wat dan te doen met dat oude brood? Naar de voedselbanken? Die bleken al een deal gesloten te hebben met industriële bakkers. Berntsen bleef met zijn brood zitten.
'Eureka!'
Totdat hij op de Horecava Peter Teunis van Ecocreation tegen het lijf liep. Ecocreation is een bedrijf dat in composteerbare disposables doet en daarnaast composteermachines importeerde uit China. Na jaren van import was Ecocreation toe aan het ontwikkelen van een eigen composteermachine. Eureka!
Supergeconcentreerd
Er speelt iets bijzonders. De broodcompost blijkt veel 'geconcentreerder' te zijn dan normale compost. Dat merkte Berntsen omdat hij zelf 3 hectare baktarwe laat verbouwen. Waar de boer normaal 20.000 kilo compost per hectare inzet, blijkt hij aan 7.500 kilo bakkerscompost al genoeg te hebben. Dat is een besparing van van ruim 60%. Ook andere telers, van mais en snijbloemen, hebben minder compost nodig dan normaal, vertelt Berntsen bovendien.
Hij noch Teunis hebben een antwoord op de vraag waarom de bakkerscompost het zoveel beter lijkt te doen. De hoge kwaliteit voedingswaarde (brood!) is één van de verklaringen; ook zou de toepassing van juist baktarwe een 'match made in heaven' zijn.
Het is onbekend. Antwoorden die het raadsel verklaren zijn welkom.
Dit artikel afdrukken
Geen veevoer, paneermeel of voedselbank
Berntsen benaderde de varkensboeren en veevoerbedrijven. Die bleken echter niet gediend van zijn overschotten die uit verschillende producten bestaan - niet alleen brood, maar ook saucijzenbroodjes, gebak en fruit bijvoorbeeld. Wil het als veevoer dienen, dan moeten alle ingrediënten apart geregistreerd worden.
Een andere oplossing was zelf paneermeel maken. Maar het dagelijks sorteren, drogen (in de oven), malen en verpakken van kratten vol oud brood bleek te veel werk naast de normale werkzaamheden en leverde bovendien maar een grijpstuiver op. Wat dan te doen met dat oude brood? Naar de voedselbanken? Die bleken al een deal gesloten te hebben met industriële bakkers. Berntsen bleef met zijn brood zitten.
'Eureka!'
Totdat hij op de Horecava Peter Teunis van Ecocreation tegen het lijf liep. Ecocreation is een bedrijf dat in composteerbare disposables doet en daarnaast composteermachines importeerde uit China. Na jaren van import was Ecocreation toe aan het ontwikkelen van een eigen composteermachine. Eureka!
Dat merkte Berntsen omdat hij zelf 3 hectare baktarwe laat verbouwenDe eerste eigen composteermachine van EcoCreation staat sinds januari in de bakkerij van Berntsen. De machine draait op de restwarmte van de ovens in de bakkerij. In de machine zit namelijk een speciale bacteriecultuur die in staat is bij hoge temperaturen (50-100 graden Celsius) organisch afval tot compost te verwerken. Dat gaat ook nog eens razendsnel: per dag kunnen 2 cycli draaien die 130 kilo afval omzetten in ongeveer 10 kilo compost.
Supergeconcentreerd
Er speelt iets bijzonders. De broodcompost blijkt veel 'geconcentreerder' te zijn dan normale compost. Dat merkte Berntsen omdat hij zelf 3 hectare baktarwe laat verbouwen. Waar de boer normaal 20.000 kilo compost per hectare inzet, blijkt hij aan 7.500 kilo bakkerscompost al genoeg te hebben. Dat is een besparing van van ruim 60%. Ook andere telers, van mais en snijbloemen, hebben minder compost nodig dan normaal, vertelt Berntsen bovendien.
Hij noch Teunis hebben een antwoord op de vraag waarom de bakkerscompost het zoveel beter lijkt te doen. De hoge kwaliteit voedingswaarde (brood!) is één van de verklaringen; ook zou de toepassing van juist baktarwe een 'match made in heaven' zijn.
Het is onbekend. Antwoorden die het raadsel verklaren zijn welkom.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Brood is al 80 tot 90% droge stof. Daar gaat nauwelijks massa meer verloren. Normaal als je compost maakt breng je product met 30% droge stof bij elkaar en komt het er met 70% droge stof uit. Die concentratiestap komt dan niet meer.. die bacterien hoeven alleen naar de structuur kapot te maken.
Maar zou die 10 geen 100 horen te zijn?
John van Kessel , tot zover niets geks. Dat klopt, dat komt pas in de volgende stap. Dan wordt 130 kg brood omgezet in 10 kg compost. Zoals ik in #4 al schreef, moet er in die stap iets bijzonders gebeuren. Of je verliest zeg maar 75 - 90 % van de stikstof, of je hebt een restproduct met 13 x 16 kg N = 208 kg N per ton. Dat is een percentage wat in kunstmest zit, dus ik vermoed dat er bij dit waanzinnige concept waanzinnig veel N verloren gaat.
En in #4 verwijs ik ook in de link naar de nitrogen to protein conversion factor, die voor tarwe op 5,8 geschat wordt. De 80 kg eiwit per ton brood, komt dan overeen met 80/5.8 = 13 kg N/ton.
@ jopie,
je bent nog vergeten om te rekenen van eiwit naar N, 16% van het eiwit is N. Die 1000 kg is dan maar 160 kg N.
In de voedingstabellen voor mensen wordt al geteld met de voedingswaarde. 64% is opneembaar. Om 8 gram eiwit uit brood op te nemen moet de mens 12,4 gram eiwit eten. In 100 gram brood zit dan ook ongeveer 12,4 gram ruw eiwit.
Een vegetariër loost ook meer N in het riool dan een omnivoor. Voor vlees en melk is er een werking coëfficiënt van 90% of meer. Vervang je dat door plantaardig dan zal hiervoor gecorrigeerd moeten worden. Om dezelfde voedingswaarde te halen heeft een vegetariër dus meer ruw eiwit nodig. Daarna kost het weer land, of energie om deze hoeveelheden weer terug in het voedselsysteem te krijgen.
20 ton compost a 6 kg N wordt vervangen door 7,5 ton bropost, Dan zou er 16 kg N per ton in moeten zitten..
bij 1000 kg droge stof bevat broodmeel 19,8 kg N. Doorgaans is broodmeel 80% ds, wat een gehalte van ongeveer 16 kg N per 1000 kg bropost oplevert. Zover niets geks..
Dat deel wat voor mensen prima verteerbaar is (70%) lijkt me ook prima verteerbaar door het bodemleven waardoor een betere werking coëfficiënt optreedt dan bij standaard compost wat de beschikbaarheid van de stikstof en overige mineralen voor het gewas verbeterd.
Bij een te zware mestgift, zeg maar boven de 250 kg N per hectare ontwikkelt het gewas zich zo zwaar, dat het bij een beetje wind, regen of een combinatie daarvan omvalt. Dat omvallen wordt legeren genoemd. De gevolgen zijn dat het graan moeilijk of niet te oogsten is, dat het schimmelt of dat de korrel in de aar kiemt.
Maar nogmaals, er moet ergens een fout zitten, een mestgift van meer dan 1000 kg N zou absurd zijn. De bakker noemt het zelf "een waanzinnig concept" en daar kan ik het alleen maar mee eens zijn.
Om even de andere kant op te rekenen: de hoeveelheid brood en banket nodig om 3 ha met 7,5 ton bakkerscompost te bemesten is 22,5 x 13 = 292,5 ton brood per jaar, ofwel 5,6 ton per week. Of hij bemest maar een heel klein deel van zijn grond of er gaat iets helemaal fout in Didam.