Exoten belagen Britse wateren vanuit ons land

Groot-Brittannië vreest de komende jaren een invasie van schadelijke plaagdieren. Het gaat om zoetwater-bewoners die oorspronkelijk in het zogenoemde Ponto-Kaspische gebied - dat wil zeggen rond Turkije en Oekraïne - leven. De quagga-mossel is een van de bekendere voorbeelden van deze dieren.

Wetenschappers onderzochten de verspreiding van 23 Ponto-Kaspische soorten die de Britse kusten en wateren bedreigen. Volgens hen staat Engeland aan de vooravond van een 'invasional meltdown'. Vijf van de meest bedreigende invallers zijn al gevonden in de Britse wateren. Verwacht wordt dat tien soorten die zich al genesteld hebben in de Nederlandse havens eraan komen. Die bevinden zich immers letterlijk op een steenworp afstand. Als ook die nieuwkomers de Britse wateren bereiken, dan kunnen ze inlandse soorten in korte tijd uit hun habitat verjagen. Daarom wil Groot-Brittannië zich wapenen tegen deze nieuwkomers.

Ballastwater
Een van de problemen van de invasieve soorten is dat ze vaak met elkaar samenwerken. Eenmaal gevestigd, opent een plaagdier de weg voor een nieuwe soort. Zebramosselen zijn al sinds 1824 in het VK bekend, en samen met de nu gevonden quagga-mossel vormen zij het ideale voedselaanbod voor de goby fish. Die hebben de Franse westkust weten te bereiken en tieren ook al welig in de Nederlandse wateren. "Het is vandaag de dag bijna onmogelijk in de Nederlandse wateren een niet-'Ponto-Kaspische' soort te vinden", zegt David Aldridge (Cambridge) op Eurekalert. Vanaf de Nederlandse kust reizen de ongevraagde gasten mee met het ballastwater van boten en in ladingen met sierplanten.

Versnelling invasie
Het tempo waarmee Ponto-Kaspische soorten het Kanaal weten over te steken is aanzienlijk versneld. Aan het begin van de 20e eeuw duurde het nog wel 30 jaar voor een soort vanuit Nederland in Engeland gesignaleerd werd. Inmiddels kost dat nog maar 5 jaar. "Dankzij globalisering en toegenomen reis- en vrachtverkeer gaat de kolonisatie van Groot-Brittannië door invasieve soorten vanuit Nederland steeds sneller - en dat is een serieuze bedreiging voor de Britse zoetwaterecosystemen", zegt mede-auteur van het rapport Belinda Gallardo. De auteurs doen een stringente aanbeveling voor informatie-uitwisseling tussen landen over de status en de impact van de invasieve soorten. "We moeten een continu proces van evaluaties en opsporing opzetten, want dit probleem neemt dramatisch in omvang toe", voegt ze toe.

In het kader van het rapport berekenen de wetenschappers dat invasieve soorten verantwoordelijk zijn voor meer dan £1,8 miljard jaarlijkse schade aan de Britse economie.

In Nederland maakt kok Arjan Smit van restaurant De Pronckheer zich sterk voor het oogsten en opeten van plaagdieren die hij zo toch nuttig maakt. Zijn devies: kijk eerst wat je kunt eten uit de natuur om je heen, de rest koop je in de winkel. Te oordelen naar het genoemde schadebedrag zit daar wat in.

Fotocredits: oorspronkelijk Britse vissoorten, BioDivLibrary