Verandering in kinderarmoede, 2012-2014 tot 2019-2021
Change in child poverty
UNICEF Innocenti—Global Office of Research and Foresight (2023) ‘Innocenti Report Card 18: Child poverty in the midst of wealth’, CC BY-NC-ND

Bovenstaande grafiek laat hoopvolle cijfers zien. In grote delen van Oost-Europa is kinderarmoede in 7 jaar tijd met een kwart tot een derde gedaald. Maar de grafiek laat ook zien dat kinderarmoede in het VK juist is toegenomen. Het armste vijfde deel van de huishoudens in het VK is armer dan het armste vijfde deel in de meeste Oost-Europese landen. Dit zal voor velen in het VK nog moeilijk te bevatten zijn.

De daling in lengte van vijfjarigen sinds 2010 onderstreept dit.

Gemiddelde lengte van vijfjarige jongens, 1985-2020
Gemiddelde lengte van vijfjarige jongens, 1985-2020
Gemiddelde lengte van 5-jarige jongens, 1985-2020. Door de auteur hertekend op basis van gegevens in Press Association (2023) 'Britse kinderen korter dan andere vijfjarigen in Europa', ITV News, 21 juni., CC BY-NC-ND

De jaren '80 waren moeilijk voor het Verenigd Koninkrijk: er was massale armoede omdat er 3 miljoen werklozen waren. Maar zoals te zien in bovenstaand lijndiagram bleef de lengte van vijfjarigen vanaf 1990 - dus van kinderen geboren in 1985 - toenemen. Pas na 2010, toen bezuinigingen hun intrede deden, begon de gemiddelde lengte te stagneren en uiteindelijk te dalen.



In mijn aankomende boek probeer ik uit te leggen wat er aan de hand is: waarom is het VK in 2024 niet alleen één van de landen in Europa met het hoogste percentage kinderarmoede, maar ook het land dat door de VN is aangewezen als het land met de grootste stijging in kinderarmoede van alle landen die zijn onderzocht?

Zeven kinderen
Om het leven van kinderen in het VK beter te begrijpen, verdeelde ik alle 14 miljoen Britse kinderen in 7 groepen van 2 miljoen. Dat deed ik op basis van het gezinsinkomen in 2018 en 2019. Voor elke groep koos ik een ‘middelste’ kind en volgde hun gezinnen tot 2024.

Onderstaande grafiek toont het jaarlijkse inkomen van deze 7 gezinnen.

Jaarlijks huishoudinkomen na belastingen, uitkeringen en huisvestingskosten in het VK, gezinnen met kinderen 2019/20
Jaarlijks huishoudinkomen na belastingen, uitkeringen en huisvestingskosten in het VK, gezinnen met kinderen 2019/20
Jaarlijks huishoudinkomen na belastingen, uitkeringen en huisvestingskosten in het VK, gezinnen met kinderen 2019/20: zeven typische kinderen gemarkeerd in kleur. Danny Dorling, CC BY-NC-ND

Het eerste dat opvalt, is hoe ongelooflijk rijk de kinderen zijn die het beter hebben dan de 7 ‘middelste’ kinderen. Zo'n 6% van alle kinderen in het Verenigd Koninkrijk leeft in huishoudens die rijker zijn dan het rijkste ‘middelste’ kind uit mijn analyse. Deze 6% leeft in gezinnen die elk jaar in totaal een derde van al het inkomen in het Verenigd Koninkrijk ontvangen en uitgeven.

Die 6% is niet representatief, net zoals de armste 6% dat niet is: degenen die het meest behoeftig zijn, degenen van wie de gezinnen het vaakst een beroep doen op voedselbanken. Als je 7 ‘middelste’ kinderen kiest, gelijkmatig verdeeld over de inkomensschaal, vallen deze extremen buiten beeld.

Maar van de 7 ‘middelste’ kinderen leven er 4 nu in omstandigheden die de meeste mensen als armoede zouden beschouwen. De overige 3 zijn beter af, maar zeker niet rijk.

De minst welvarende gezinnen worstelen met het betalen van rekeningen en moeten keuzes maken die anderen niet hoeven te overwegen. Bijvoorbeeld of ze £10 per maand moeten sparen of een verzekering moeten afsluiten tegen overstroming, brand of diefstal. Vaak kunnen ze zich niet beide veroorloven. Zelfs het rijkste kind van de 7 komt uit een gezin dat zich zorgen maakt over het betalen van een jaarlijkse vakantie. Dat komt zelden voor bij de rijkste gezinnen, maar het kan.

In 2024 toont het VK de wereld wat het betekent om in een land met grote ongelijkheid te leven. Een kleine groep verbruikt veel meer middelen dan de meerderheid: meer leraren - per kind -, beter eten, betere huisvesting, meer warmte, meer speelgoed en betere spullen in het algemeen; vaak meer dan nodig is.

In de toekomst zullen bijna al onze kinderen vertellen over het opgroeien in het VK in de jaren 2020, en - hopelijk - over hoe het beter werd. Het is haast onvoorstelbaar dat het nóg slechter kan worden.

Dit artikel is vertaald door Foodlog. Het Engelstalige origineel verscheen op The Conversation.

Op woensdagavond 11 december van 20.00-21.30 uur geeft Danny Dorling een lezing in Groningen over dit onderwerp. Sociaal geograaf Sander van Lanen gaat in gesprek met Danny Dorling over het Verenigd Koninkrijk en Nederland. Wat betekent het om in armoede op te groeien in deze landen, en wat wordt er gedaan om ongelijkheid tussen generaties te verkleinen? Wat kan Nederland leren van het VK, en andersom?

Tickets voor de lezing vind je hier.
Dit artikel afdrukken