Wij, ondertekenaars van deze brief willen u, samen met ruim 22.000 Nederlanders1, laten weten dat voor u, met de begrotingsbehandeling EZK op 4 en 5 november a.s., het moment is gekomen om zich duidelijk uit te spreken in het kader van de SDE+ subsidies voor de inzet van laagwaardige toepassing van biomassa (hout) voor het opwekken van warmte. In de afgelopen 2,5 jaar is duidelijk geworden dat er in binnen- en vooral ook buitenland2 structurele misstanden plaatsvinden, ontstaan door het groeiend gebruik van houtige biomassa voor warmte en de financiering daarvan. De verwoesting van biodiversiteit en ecosystemen en de schadelijke effecten van de uitstoot door verbranding op de luchtkwaliteit, aangejaagd door de SDE subsidies, zijn onacceptabel.
Overheidssubsidies spelen hierbij een bepalende en kwalijke rol. In uw kamerbrief van 16 oktober jl. geeft u aan zich hiervan bewust te zijn. Tegelijkertijd doet u met betrekking tot de afbouw van reeds vergunde en nieuwe subsidiebeschikkingen geen uitspraak. Dit omdat u opnieuw aangeeft hierover eerst geïnformeerd te willen worden door een nieuw onderzoek van het PBL. Om deze reden en om de redenen zoals hierboven genoemd, willen wij u nadrukkelijk verzoeken om u komende week, tijdens de aanstaande begrotingsbehandeling EZK, wél expliciet uit te spreken en te reageren op het SER advies met betrekking tot de afbouw van zowel ‘bestaande en nieuwe’ subsidies voor de inzet van houtige biomassa voor elektriciteit en warmte. Tevens willen wij u verzoeken om de, door de SER geadviseerde, afbouw van subsidies te concretiseren en deze SDE+ subsidie voor verbranding van houtige biomassa per onmiddellijk stop te zetten. Hierbij vragen wij u tevens nadrukkelijk rekenschap te geven van het specifieke advies met betrekking tot ‘reeds vergunde subsidies’: ‘als het afbouwen van subsidies sneller gaat dan bedrijven hebben voorzien, dient de overheid werkgevers te compenseren’3.
Deze subsidiegelden zouden volgens ons moeten worden geïnvesteerd in het isoleren van huizen en echte duurzame energie en niet in een boekhoudkundige truc, die op papier een probleem oplost maar in werkelijkheid de situatie oneindig veel slechter maakt. Het is daarom belangrijk dat het kabinet onmiddellijk handelt met betrekking tot initiatieven voor duurzame alternatieven, zoals geothermie, aquathermie en warmtepompen en deze zo snel mogelijk beschikbaar maakt. Klimaatdoelen komen anders in de knel.
Hieronder lichten wij ons verzoek nader toe binnen de context van de volgende vier deelonderwerpen:
1. Toename CO2 uitstoot op korte en middellange termijn;
2. Opwarming aarde;
3. Misstanden;
4. Publieke opinie: geen draagvlak
1. Toename CO2 uitstoot op korte en middellange termijn
In de huidige situatie worden in Nederland en het buitenland jaarlijks met miljarden aan overheidssubsidie miljoenen bomen gekapt en verbrand in biomassacentrales om zogenaamd duurzame energie op te wekken. Inmiddels is echter alom bekend dat biomassa geenszins CO2-neutraal is en de klimaatverandering juist versnelt. De verbranding van hout geeft zelfs meer uitstoot dan bij verbranding van gas (2 keer zoveel) en steenkool (minstens 15% meer).
Dit feit wordt door voor- en tegenstanders erkend. Inderdaad kan deze extra uitstoot op termijn weer opgenomen worden door nieuwe aanwas, maar deze termijn is te lang om de opwarming van de aarde te stoppen. Hiervoor is nu een reductie van de CO2 uitstoot nodig.
2. Opwarming aarde
Naast de vernietiging van natuur en biodiversiteit door kaalkap en de toename in uitstoot van CO2, zijn ook fijnstof en andere schadelijke stoffen die vrijkomen bij de verbranding van biomassa een bedreiging voor ons, de natuur, de toekomst van onze kinderen en de volksgezondheid. Het RIVM, de GGD’s, het Longfonds, Milieudefensie, en vele nationale en internationale wetenschappers op het gebied van ecologie, energie, klimaat, gezondheid en luchtkwaliteit waarschuwen al geruime tijd voor de gevolgen. Om deze redenen is het cruciaal dat we in de komende 10 jaar alles doen om de uitstoot sterk te verminderen.
Door in deze periode in te zetten op biomassa als transitiebrandstof in plaats van op gas, wordt het tegenovergestelde bereikt; de uitstoot zal toenemen in plaats van afnemen. In het zeer optimistische geval dat alle gekapte en verbrande bomen weer duurzaam geplant zouden worden, duurt het nog 40 tot 100 jaar voordat diezelfde uitstoot weer is opgenomen. Deze situatie is onhoudbaar geworden en volstrekt onacceptabel.
3. Misstanden
Daarnaast wordt het steeds duidelijker dat de Nederlandse stimuleringssubsidie grote misstanden in het buitenland (o.a. in de VS en de Baltische Staten) veroorzaakt. De mate waarin internationale regels worden nagevolgd en gecontroleerd verschilt van land tot land en werkt illegale kap, kaalkap, corruptie in de keten en veronachtzaming van nationale en Europese natuurbeschermingsregels in de hand.
4. Publieke opinie: geen draagvlak
Doordat bovenstaande aspecten van biomassa inmiddels bij het grote publiek bekend zijn is het draagvlak voor biomassa als brandstof in de energietransitie sterk aan het afnemen. En dat terwijl draagvlak een zeer belangrijke vereiste in de energietransitie hoort te zijn, volgens ons en volgens de overheid zelf.
Verzoek
Om deze redenen verzoeken wij u, met klem om de overheidssubsidie voor biomassaverbranding in kolen- en biomassacentrales onmiddellijk stop te zetten. Wij realiseren ons dat dit grote gevolgen zal hebben voor de klimaatdoelstellingen omdat het ons dwingt de afspraak dat biomassa geen CO2-uitstoot heeft, te heroverwegen en aan te passen in het klimaatakkoord in het licht van de urgentie van de klimaatverandering, de zorg voor de wereldwijde biodiversiteit en de gezondheid van onze bevolking.
Met vriendelijke groet,
Dr. Fenna Swart, voorzitter Comité Schone Lucht
Drs. Maarten Visschers, Leefmilieu
Drs. Johan Vollenbroek, voorzitter Mobilisation for the Environment
I Nederlandse Natuurorganisaties
1. Greenpeace
2. Comité Schone Lucht
3. Leefmilieu
4. Mobilisation for the Environment
5. Landelijke Werkgroep Houtstook-vrij
6. Landelijke meldpunt bomenkap
7. Fridays For Future Nederland
8. Federatie tegen Biomassacentrales
9. Extinction Rebellion NL
10. Fossielvrij NL
II Regionale Natuurorganisaties
11. ANO-Fundatie voor Welzijn en Wetenschap
12. Arnhems Peil
13. Bloei in Arnhem
14. Boomfocus
15. Bomenbrigade Boxtel
16. Bomen Achterhoek
17. Campagne De Grote Transitie
18. Comité Matiging Kapbeleid Slangenburg
19. Duurzaam Dorp Diemen
20. EDSP
21. Fossielvrij Amsterdam
22. Het Groene Hart Brabant.
23. Organisatie EcoVrede. Netwerk
24. Grenzeloos Groen
25. Geen biomassacentrales in Waddinxveen
26. Heerlijkheid de Hare
27. Platform Duurzame en Solidaire Economie:
28. Partij voor de bomen Texel
29. Redactie Bomen en Bos in Arnhem en Omgeving
30. Stichting Groen in Amersfoort
31. Stichting Kritisch Bosbeheer
32. Stichting Ecoplan Natuurontwikkeling
33. Stichting Groen Weert e.o.
34. Stichting Vrijwillig Bosbeheer Noord
35. Stichting Natuurvolgend Bosbeheer
36. Stichting HoutrookVrij
37. Stichting Natuurlijk Achterhoek
38. Stichting Boom en Bosch.
39. Stichting Levensbomenbosch.
40. Tuin van Zeeland
41. Tropism Art & Science Foundation
42. Werkgroep Voetafdruk Nederland
43. Werkgroep Transitie Boxtel
44. Werkgroep Bomen Groningen
45. We love Trees
III Deskundigen en wetenschappers
46. Leffert Oldenkamp
47. Jaap Kuper
48. Patrick A. Jansen
49. Mary Booth
50. Rudy Rabbinge
IV Buitenlandse Natuur- en bosbeschermingsorganisaties
51. Global Justice Ecology Project
52. Australian Forests and Climate Alliance
53. Biofuelwatch
54. Canopee France
55. Dogwood Alliance
56. Estonian Forest Aid
57. Estonian Fund for Nature
58. Environmental Paper Network International
59. Environment East Gippsland inc
60. EPN
61. Forests, Climate and Biomass Energy Working Group,
62. Fern
63. Pivot Point
64. PFPI
65. Save Estonian Forests
66. South East Region Conservation Alliance (SERCA)
67. Wild Europe
68. Forests, Climate and Biomass Energy Working Group,
69. Fern
70. Pivot Point
71. PFPI
72. Save Estonian Forests
73. South East Region Conservation Alliance (SERCA)
74. Wild Europe
1. Petitie Comite Schone Lucht: https://petities.nl/petitions/stop-per-direct-de-subsidie-op-biomassacentrales-in-nederland
2. Misstanden mbt systematische kaalkap, schending van mensenrechten, gebrek aan transparantie en naleving
in de keten van certificering mbt houtimport voor biomassaverbranding in NL
3. https://www.ser.nl/nl/Publicaties/advies-biomassa-in-balans
Ondertekenaar Rudy Rabbinge, emeritus hoogleraar agronomie en oud-senator voor de PvdA, denkt dat de houding van Wiebes niets te maken met een zorgvuldige overheid. "Ik weet zeker dat de minister dit expres rekt. Hij tilt het ’t liefst over de verkiezingen heen, zodat hij niks hoeft te besluiten. Maar het stoppen met deze subsidies raakt de leefomgeving van heel veel Nederlanders veel directer dan het sluiten van een enkele verre kolencentrale.”
Op 30 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Dankzij biomassa buitenzwembaden bomvol in de winter.
Warmtebedrijf Ede: “Het efficiëntste systeem is een centrale die biomassa uit regionaal bos en landschap verbrandt om warmte en elektriciteit mee op te wekken voor lokale afnemers, zoals een zwembad. Dit gebeurt bijvoorbeeld in Ede”.
Zwembad De Vrije Slag in Bennekom.. . . . en terwijl zij zwemmen verdwijnt regionaal bos en landschap.
#13 Henric, Uw punt is natuurlijk helemaal correct. Het is inderdaad een enorme stap voor deze bedrijven om de transitie in te zetten en om de kennis op te bouwen is ook geld nodig in de vorm van subsidies. Maar ik hoopte eigenlijk dat er ook voorbeelden zouden zijn buiten de tuinbouw, want er zijn veel bedrijven die nog steeds niet echt bezig zijn met hun energieverbruik.
Toch zijn het de voorbeelden die anderen zouden moeten inspireren om ook stappen te nemen.
Tomaten onder glas met belichting. Dat wat u omschrijft kan ik uit mijn slaapkamer ook waarnemen. Het lijkt inderdaad niet erg energie vriendelijk maar ik kan u verzekeren dat deze bedrijven al aardig ver zijn met het ombouwen van deze energie gebruikers naar het veel vriendelijkere LED verlichting. Het is juist mooi dat u dit voorbeeld aanhaalt aangezien ik weet dat er hier zeer veel Tulpen gekweekt worden onder LED omdat dit ook andere voordelen heeft.
Zonnepanelen, hier ben ik het ongelofelijk met u oneens. Het aanleggen van zonnepanelen op agrarische bedrijven is de manier om energie op te wekken. Het eerste deel van het gebruik van een bedrijf, dan wel een woning is het eigen gebruik. Op enorm veel bedrijven draaien koelingen en pompen en noem maar op. zonnepanelen zijn de weg om koelingen te voeden. Het energieverbruik van die koelingen gaat recht evenredig met de stroomproductie. Het is inderdaad zo dat we in de winter nog een groot energie tekort hebben maar dat is wel de periode dat windmolens meer produceren. Daarnaast hoopte ik dat er iemand in zou gaan om nu eindelijk eens gebruik te gaan maken van waterkracht, maar kennelijk is de nood nog niet echt hoog.
Gerard Vriend , de belangrijkste voorwaarden voor het succesvol toepassen van geothermie zijn subsidie en garantstellingen. Boren naar aardwarmte is een heel dure en risicovolle onderneming, waarvoor het heel lastig is om financiering te krijgen zonder garantstellingen door de overheid. Maar als het lukt is het een mooie manier om gas te besparen.
Zelfvoorzienend worden door zonnepanelen klinkt prachtig, maar kan alleen doordat in de winter voldoende elektra beschikbaar is. En elektra opwekken in de winter lukt nu eigenlijk alleen op grote schaal door fossiele brandstoffen in te zetten.
Niemand zit in de zomer op meer stroom van zonnepanelen te wachten, dat spul laat zich namelijk slecht opslaan. En ik zou een beetje oppassen met het noemen van glastuinbouwbedrijven als voorbeeld van energiebesparing, want bv in de Wieringermeer worden tomaten geproduceerd onder kunstlicht. Dat is natuurlijk energetisch gezien waanzin.
#11 Vooralsnog kan ik u een klein voorstel doen, we gebruiken de warmtepomp om de zonneboiler bij te vullen met warmte in de perioden dat deze het huis niet hoeft te verwarmen. In de landen om ons heen worden ook veel maatregelen genomen. Bijvoorbeeld in Polen worden nieuwe huizen net zo energie vriendelijk gebouwd als hier en wordt ook de kolenstook thuis verboden. Maar daar stapt men dan over op hout pellets. Dit geeft de EU aan als groen.
De huizen op geothermie hebben voldoende aan de ruimte onder hun woning en de heipalen dienen als bron. Ook om in de zomer de warmte van de airco kwijt te raken. Vanavond met een zonnepanelen leverancier gesproken. Nieuwe techniek zal de zonnepanelen ook warmte laten opwekken.
Het stoppen met de uitbreiding van biomassa is de eerste stap, wij hebben in Nederland of Europa onvoldoende hout om te blijven kappen. Als de energie die in houtkap en vervoer van bomen en het herplanting etc meerekenen, wat is dan de winst?
Wie heeft er eindelijk een goed idee om waterkracht in te zetten in Europa? De Rijn stroomt in de winter best hard en de hoeveelheid water is enorm. Afleiden op een hoger niveau naar een voorraad waaruit energie kan worden gewonnen. Daar is wel Europese samenwerking voor nodig.
Waar de schoen wringt in het verzoek is de alinea onder verzoek.
het acute stoppen met.
Dat er een uitfaseringsplan gevraagd wordt om onze: "oeps we waren een beetje dom" in onze keuze voor 'duurzame' energie te corrigeren helemaal eens.
Maar de vraag doe het maar acuut en we zien de gevolgen wel, daar gaan we over praten is het lastige. Met zo'n open eind is geen model op te tuigen.
Wel bevestigd het dat er maar 1 optie rest: Nu beginnen met uitfaseren. Je hoeft daarvoor nergens op te wachten. De afbouw hoeft enkel nog maar zo geconcretiseerd te worden dat het passend blijft in de Klimaat afspraken versus de opschalen van ander wel groene energie.
Laat ik het anders vragen: Hoeveel biomassa kan er uit als over een jaar alle daken van Nederland vol gelegd zijn met zonnepanelen? Hebben we er dan 1 dicht? 10 dicht of een halve biomassa centrale dicht.
Die orde van grootte cijfers mis ik voor nu nog.
Het mag ook zijn hoeveel windmolens van welke capaciteit praten we over?
Aardwarmte mag ook.
En inderdaad: Wel het scenario erbij houden. Wat als het s'nachts -20 gaat vriezen? Waar en hoe kunnen we dan opschalen? Kunnen we voldoende opschalen om -10 te pareren?
Mijn combiketel heeft ook gewoon nog een gas aansluting voor dit vraagstuk / sluitstuk. Net als dat mijn warmwater nog wel op gas is. Ik ben ook niet gasloos gegaan mede om die reden.
Ik hoor van warmteboilers waar behoorlijke elektrische warmte modules in hangen voor bovenstaande. Ook o.a. voor de jaren dat de kinderen puberen en er wat langer gedoucht kan worden dan dat de boiler op berekend is. Op zich zou het kunnen als alle warmtepompen afgeslagen zijn kan die stroom naar deze theekokers over het net.
Blijft inderdaad nog wel de vraag waar gaat die energie daarvoor vandaan komen. Overdag bij -10 wil de zon nog wel eens schijnen. Hard waaien doet het dan niet altijd. Zeker s'nachts niet...
Wat dat betreft heel reeel dat er gezegd wordt, dan nog maar wat meer (en langer) gas.
Hoe speelt dit in de landen om ons heen? Ik begrijp dat die ook een best aandeel #oeps in hun duurzame energie vraagstuk hebben zitten voor Klimaat Parijs afspraken.
Ps: is er al een verkiezingsprogramma voor 2021 definitief waar in staat dat ze voor biomassa centrales zijn? Bevatten ze niet allen de uitfasering van biomassa centrales?