Wie had het nog niet gehoord? In 2050 telt de aarde 9 miljard mensen en moeten we 2x zoveel eten maken als vandaag. Vandaag lopen we met z'n 6,8 miljarden rond. Als je er goed over nadenkt is dat merkwaardig. Er komt minder dan een derde aan mensen bij en we hebben opeens al twee zoveel eten nodig. Wist u dat we op dit moment genoeg te eten hebben?

Niet iedereen krijgt genoeg, maar dat komt niet omdat er te weinig is. Eén miljard vreet zich een vetbuik en gooit dan ook nog rustig het nodige weg. Eén miljard eet veel te weinig en die andere 4,8 kan zich zo'n beetje redden. Ze gaan in ieder geval niet dood van de vetbuik. Het ene miljard dat te weinig te eten heeft, heeft geen geld. Wij wel en daarom eten wij het voor ze op. Anders zou het immers maar wegrotten in opslagen, want niemand kan het anders kopen.Wat we niet op kunnen, geven we weg als 'hulp' om ons geweten te sussen. Waarschijnlijk wist u dat ook niet en slaapt u nu minder lekker als u weer eens hoort over onze aardige 'voedselhulp'.
Is dat allemaal eerlijk? Nee. Maar zo werkt economie. 'Ga werk zoeken als je wilt eten', hoor je mensen weleens tegen zwervers zeggen als ze je op de gracht om een euro vragen voor hun diner + overnachting bij het Leger des Heils. In het groot doen we niet anders, al geven we regelmatig een aalmoes omdat weggooien helemaal te gek is.

Albert-Jan Maat, baas van alle verenigde boeren in LTO Nederland, hield gisteren een praatje voor Noord-Nederlandse boeren. Ik was erbij en zou ook wat zeggen. Boeren zitten in zak en as. Ze verdienen niks, hun subsidies en quota staan onder druk; hun land moet weer terug naar de natuur. Daar begrijpen ze allemaal niks van. Productieland is kostbaar. Daar moeten immers straks al die extra monden beter van gevoed worden dan vandaag. Daarom moeten we naar twee keer zoveel eten terwijl er maar een derde aan mensen bijkomt. Arme landen van nu zijn straks rijker en dan kunnen ze het wel betalen. Dan wordt eten weer duur. Ook hier. Het zal zelfs dramatisch duur worden als we hier niks meer kunnen maken.

Daarom had Maat het over het in de benen houden van de productie van de Nederlandse boer. Want dat is nodig. Jazeker, in 2050.
Makkelijk zal het niet worden zei hij. Maar we gaan ervoor, want Nederland is kampioen. In dierwelzijn (gek dat de dierenbeweging dat niet snapt). In duurzaamheid (gek dat natuur- en biologische activisten dat maar niet snappen). En met al die diervriendelijke en duurzame productie zijn we de derde exporteur ter wereld. Nee, u hoort geen ironie. Het is echt waar. Maar nou de andere kant. Het product van die wereldkampioen brengt geen fluit op. De bank krabt zich achter de oren en begint minder ruimte voor boeren een goed idee te vinden. Je kunt geen tientallen miljarden blijven stoppen in spul dat niks opbrengt. Dat is levensgevaarlijk. Bovendien vinden spaarders en De Nederlandse Bank dat niet goed. Spaarders willen hun geld terug als het moet. DNB moet erop letten dat dat kan en wil dus niet banken rare dingen doen.

De Nederlandse boeren zijn het daar niet mee eens. Dat maakte Maat gisteren ook nog eens duidelijk. 'Canada', een land dat besloten heeft alleen nog voor de eigen bevolking te produceren, vindt hij geen optie voor Nederland. Ik begrijp het, want Nederland maakt ruim vijf en in sommige sectoren wel zeven keer wat het zelf op kan. Maar wat moet je nou als Nederlandse boer? Je bent nu al wereldkampioen duurzaam produceren, maar moet bijbetalen om die hele duurzame berg te mogen maken. Dat schiet niet op.Tsja en nu? Daar had ik dus over met die boeren. Niet gaan afwachten tot de markt zijn werk heeft gedaan en er villa's, bossen en pretparken staan waar eten gemaakt moet worden in 2050. Wel nadenken hoe je van A naar B komt. Bijvoorbeeld door zelf winkels te maken en die met een goed product herkenbaar te maken - met de 'boercode' en merken als Willem & Drees - en door daarmee het aanbod in winkels te veranderen en iedere super graag hun product te laten verkopen. Een melkveehouder in de zaal werd boos. De boeren moesten gewoon naar Brussel. De markt moest weer gereguleerd worden. Maar dat willen de beleidsmakers helemaal niet en daarom zal het niet gebeuren. En al die boeren blijven maar teveel maken. Klinkt gek maar het is toch heel makkelijk te begrijpen. Als je niks verdient probeer je meer te maken. Dan word je product goedkoper en kun je het beter kwijt. Dat de prijs daar alleen maar slechter van wordt, schijnt nooit iemand te deren. De boer hoopt altijd op een beter seizoen en komt er steevast pas volgend seizoen achter dat hoop en werkelijkheid twee dingen zijn. Gelijk heeft'ie dus, want er zit inderdaad weleens een minder slecht jaar tussen.

Daarom probeerde ik duidelijk te maken dat tussen nu en later wat minder maken en het beter verkopen zo'n gekke optie nog niet is. Zolang juist de grootste boeren dat gelul vinden, zou het wel eens zo kunnen zijn dat bank en boer over een jaar of 10 moeten besluiten de stekker eruit te trekken. Een wereldkampioen kan niet eindeloos doorgaan wereldkampioen niks verdienen te zijn.

Stel je voor dat de boer verdwijnt omdat hij geen kant meer op kan. Wie wil nog boer worden als je je bedrijf prima kunt verkopen en één klap van alle zorgen af kunt zijn? Gebeurt dat, dan is er ook geen geschikte ruimte meer om in 2050 dat boeren weer op te pakken. Zonde, want dan is het hard nodig. Dat was dus ook mijn slotpleidooi richting LTO-baas Albert Jan Maat: wordt het geen tijd om scenario's te maken om van het teveel van nu naar het te weinig van straks te komen? Die melkveehouder heeft nl. gelijk. En ik ook. Dat is het probleem. Soms moet je even heel goed nadenken voor je doet zoals je altijd al deed. De wereld verandert, maar dat doet'ie in fasen. Je gaat niet van A naar B, maar van A naar Z via het hele alfabet. Bij Shell - ook een multinational - werken ze net zo. Welkom in het moderne leven, met verstandige planning, marketing en strategie en al.



Dit artikel afdrukken