2 min
In Nederland is circulariteit in de landbouw een hot item sinds oud-minister Carola Schouten van Landbouw het begrip centraal stelde in haar beleid. Hoe kijken Vlaamse boeren tegen circulariteit aan? Het zit in onze aard ingebakken maar het moet wel betaald worden, antwoordt Emma van Steenweghen van Boerenbond.
Circulair werken, da’s bestaande materialen en producten zo lang mogelijk delen, verhuren, hergebruik en herstellen. Voor de landbouwsector is dat een tweede natuur. Na de oogst worden bijvoorbeeld aardappelen die te groot of te klein zijn voor de consument niet verspild. In plaats daarvan worden ze gevoerd aan het vee van een nabijgelegen boer. In het HappyClimi-project bekijkt Boerenbond samen met andere partners hoe ook restproducten uit de bierbrouwerij zoals bierdraf gevoederd kunnen worden. Samen met koolzaadschroot vormt dit een interessant voeder dat methaanemissies van de kudde vermindert. En de mest van dat vee? Die wordt weer op het aardappelveld gebruikt om de volgende oogst te voeden. Er ontstaat een mooie wisselwerking tussen plantaardige en dierlijke productie, die een essentieel onderdeel is van de natuurlijke kringloop die de landbouw al sinds mensenheugenis definieert.
Biobased
Dat biologische grondstoffen de absolute basis zijn voor de landbouw, speelt in haar voordeel. Industriële sectoren, die vaak afhankelijk zijn van fossiele grondstoffen, zien de dag van vandaag hun voorraaden slinken en zoeken naar duurzame alternatieven. Landbouwproducten bieden soelaas. Er zijn steeds meer voorbeelden te vinden van landbouwers die via innovatief ondernemerschap een nieuwe markt aanspreken door industriële toepassingen van biomassa. Zo worden aromatische kruiden zoals mierikswortel, grote engelwortel of lavas, die al eeuwenlang in onze regio groeien, nu gebruikt als duurzame, biogebaseerde alternatieven voor chemische grondstoffen in cosmetica. Betrouwbare en eerlijke partnerschappen tussen aanbieders en afnemers vormen hier, net zoals in andere economische sectoren, de basis voor nieuwe kansen en welvaart.
En daar wringt wel eens het schoentje. De kerntaak van de landbouwer is en blijft het produceren van lekker en gezond voedsel. Terecht, want op dat vlak is consuminderen geen optie – we kunnen simpelweg niet zonder. Maar zijn positie aan het begin van de agro-voedselketen geeft de landbouwer vaak niet de nodige onderhandelmarge. De prijs die hij krijgt voor zijn product is vaak niet evenredig met de moeite die het hem kost om dat product op duurzame, circulaire manier op de markt te brengen. Het matchen van een specifieke vraag met aanbod klinkt misschien eenvoudig, maar in de praktijk loopt dit zeker niet altijd vlot. Bovendien komt er vaak een hoop administratieve rompslomp bij kijken. Wordt afval een nieuwe grondstof, dan heb je een grondstofverklaring nodig. Dergelijke lasten moeten verlicht worden willen we de transitie naar cirulair werken écht stimuleren.
De landbouw speelt een cruciale rol in de brede omschakeling van een lineaire naar een circulaire economie. Voor mij is dat een economie waarin de boer zich inzet voor een breed scala aan actoren en daar eerlijk voor wordt beloond. Boerenbond zet zich binnen verschillende projecten in om boeren te helpen bij zowel het circulair werken op de boerderij, als bij het hergebruiken van reststromen uit andere sectoren en het vinden van nieuwe afzetmarkten binnen de bio-economie. Initiatieven als Aromaroots, Hennep+, ZeroW en Waste2Func zijn daar voorbeelden van. Maar noch boer, noch Boerenbond, kan het tij alleen doen keren. Enkel als we allemaal een duit in het zakje doen, kunnen we effectief met minder meer gaan doen. Zeker als welgestelde West-Europeanen, bezitten we echt wel genoeg om gelukkig te zijn. Investeren we dan niet beter die euro meer in een eerlijk product, met een eerlijke prijs voor de producent, dan in extra goederen die ons niet of amper gelukkiger maken?
Dit artikel afdrukken
Biobased
Dat biologische grondstoffen de absolute basis zijn voor de landbouw, speelt in haar voordeel. Industriële sectoren, die vaak afhankelijk zijn van fossiele grondstoffen, zien de dag van vandaag hun voorraaden slinken en zoeken naar duurzame alternatieven. Landbouwproducten bieden soelaas. Er zijn steeds meer voorbeelden te vinden van landbouwers die via innovatief ondernemerschap een nieuwe markt aanspreken door industriële toepassingen van biomassa. Zo worden aromatische kruiden zoals mierikswortel, grote engelwortel of lavas, die al eeuwenlang in onze regio groeien, nu gebruikt als duurzame, biogebaseerde alternatieven voor chemische grondstoffen in cosmetica. Betrouwbare en eerlijke partnerschappen tussen aanbieders en afnemers vormen hier, net zoals in andere economische sectoren, de basis voor nieuwe kansen en welvaart.
Wordt afval een nieuwe grondstof, dan heb je een grondstofverklaring nodig. Dergelijke lasten moeten verlicht worden willen we de transitie naar cirulair werken écht stimulerenWie betaalt het?
En daar wringt wel eens het schoentje. De kerntaak van de landbouwer is en blijft het produceren van lekker en gezond voedsel. Terecht, want op dat vlak is consuminderen geen optie – we kunnen simpelweg niet zonder. Maar zijn positie aan het begin van de agro-voedselketen geeft de landbouwer vaak niet de nodige onderhandelmarge. De prijs die hij krijgt voor zijn product is vaak niet evenredig met de moeite die het hem kost om dat product op duurzame, circulaire manier op de markt te brengen. Het matchen van een specifieke vraag met aanbod klinkt misschien eenvoudig, maar in de praktijk loopt dit zeker niet altijd vlot. Bovendien komt er vaak een hoop administratieve rompslomp bij kijken. Wordt afval een nieuwe grondstof, dan heb je een grondstofverklaring nodig. Dergelijke lasten moeten verlicht worden willen we de transitie naar cirulair werken écht stimuleren.
De landbouw speelt een cruciale rol in de brede omschakeling van een lineaire naar een circulaire economie. Voor mij is dat een economie waarin de boer zich inzet voor een breed scala aan actoren en daar eerlijk voor wordt beloond. Boerenbond zet zich binnen verschillende projecten in om boeren te helpen bij zowel het circulair werken op de boerderij, als bij het hergebruiken van reststromen uit andere sectoren en het vinden van nieuwe afzetmarkten binnen de bio-economie. Initiatieven als Aromaroots, Hennep+, ZeroW en Waste2Func zijn daar voorbeelden van. Maar noch boer, noch Boerenbond, kan het tij alleen doen keren. Enkel als we allemaal een duit in het zakje doen, kunnen we effectief met minder meer gaan doen. Zeker als welgestelde West-Europeanen, bezitten we echt wel genoeg om gelukkig te zijn. Investeren we dan niet beter die euro meer in een eerlijk product, met een eerlijke prijs voor de producent, dan in extra goederen die ons niet of amper gelukkiger maken?
In Wat is ...? gaan we met bekende en minder bekende mensen op zoek naar wat hen motiveert om te ontdekken of we elkaar van daaruit weer kunnen vinden. Waarom we dit doen lees je in De ontdekking van de ander. Bekijk ook de introductie tot de circulariteitreeks of het overzicht van de serie Wat is circulariteit?
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 31 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 31 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
_480_289_84_s_c1.jpg)
_480_289_84_s_c1.jpg)
_(weic2304a)_480_289_84_s_c1.jpeg)
Mooi dat de landbouw de circulariteit als van nature in zich heeft en er al veel mee doet, zo lees ik. Ja, dat is mooi, maar toch wel een tikkeltje te optimistisch. Van mijn kant twee aanvullingen.
Ten eerste: er ligt een heel grote taak wat betreft circulariteit grotendeels buiten de landbouw: het terughalen van afgevoerde nutriënten vanuit stad en dorp. Vanuit de (voedselverwerkende) industrie zijner al heel mooie retourstromen, vanuit het riool is het nog maar minimaal, met alle lof voor wat er al wel gebeurt (struviet bij voorbeeld).
Ten tweede: de olifant in de kamer die we niet willen zien: de enorme import van nutriënten. Waarom zou daar niet ook de circulariteit op van toepassing moeten zijn? Wel dus. En als je daarover gaat nadenken kom je snel tot de conclusie dat de meest logische stap is: niet meer importeren. En anders voor iedere ton graan die in Rotterdam binnenkomt een equivalent aan mest-nutriënten terug naar land van herkomst. Maar of we daarvoor willen betalen.....