Ammoniak (NH3, een verschijningsvorm van stikstof, N) vormt zich als je koeienpoep en -pies laat samenvloeien in een kelder met drijfmest, zoals dat gebeurt in de moderne stallen die Nederland heeft. Een koe die in de wei loopt poept hier en piest daar; het spul komt niet bij elkaar. Dat is dus voordeliger voor de productie van ammoniak, het gas dat de natuur in de buurt van veehouderijen het leven zuur maakt.
Wageningen UR houdt in het Bedrijveninformatienet (BIN) bij hoe 34 biologische melkveebedrijven scoren op duurzaamheid en checkte of het ook klopt. De onderzoekers ontdekten dat de ammoniakemissie uit de stal op grotere biologische melkveebedrijven 22% lager is dan bij grotere gangbare bedrijven. De gemiddelde emissie uit mesttoediening en beweiding is op de biologische BIN bedrijven 14,6 kg NH3/ha, tegenover gemiddeld 31,3 op de gangbare BIN bedrijven; dat komt neer op een min van 53%.
Die winst is volgens de WUR vooral het gevolg van een lager bemestingsniveau en met alleen dierlijke mest, minder krachtvoer en minder eiwitrijk voer, meer weidegang en - zoals al voorspeld - een lager volume uit te rijden drijfmest op biologische melkveebedrijven. Biologische koeien doen hun behoefte immers meer buiten. Biologische koeien helpen daarom om bos, vlinders en salamanders te behouden voor Nederland, concludeert de WUR. Ongeveer 2,5% van de koeien in Nederland wordt biologisch gehouden. Dat moeten er meer worden, zeggen de onderzoekers met zoveel woorden.
De WUR ontdekte nog iets. Biologische kippen en varkens helpen de natuur niet. Dat zou komen doordat de ammoniakemissie per dierplaats in de biologische varkens- en pluimveehouderij nota bene hoger is dan in de gangbare houderij omdat de dieren minder intensief (ze krijgen meer ruimte) worden gehouden. Dat moeten er minder worden, zou je met hetzelfde argument denken. De Volkskrant schreef het klakkeloos over, maar de WUR wil niet hardop zeggen dat biologische kippen en varkens een slecht idee zijn.
Biologische koeien staan minder op stal en doen het meer buiten. Varkens en kippen doen nu eenmaal veel in de stal, ook als ze biologisch zijn, maar ze zijn met veel minder omdat ze meer ruimte hebben. Nee, zegt de WUR, dat argument klopt niet per dierplaats. Het gaat fout als je ervan uitgaat dat biologische boeren (bijna) net zoveel dieren gaan houden als ze nu ook hebben. En dat doen ze niet want met minder beesten kunnen ze al evenveel verdienen als een gangbare boer, weet de WUR. En daarom zullen ze het niet doen, denkt de WUR.
Maar wie zegt dat een biologische boer even weinig wil verdienen?
Wie zegt dat een biologische boer even weinig wil verdienen?Kijk even mee naar de cijfers van de melkveehouderij. De gemiddelde biologische melkkoeienboer is kleiner dan de gemiddelde gangbare: hij houdt 80 koeien versus 105 voor een gemiddelde gangbare boer.Wie echter goed naar de cijfers kijkt, ontdekt dat een kleine biologische melkveehouder meer koeien heeft dan een kleine gangbare. En zijn betere inkomen smaakt naar duidelijk naar meer: een kleine biomelkveehouder verdiende tussen 2016 en 2018 43% meer dan een gangbare. Een grote verdient maar liefst 62% meer en zat op bijna 4,5 keer zoveel inkomen als een kleine noodlijdende gangbare.
Een biologische boer maakt een keuze voor een markt. Meer dan een gangbare is hij een ondernemer die geld wil verdienen. Niet met minder, maar met meer. Dat loont. Ondernemers zijn niet gek. Dat geldt natuurlijk ook voor biologische varkens- en kippenboeren. Toch lijkt de WUR nu te hebben bedacht dat ondernemende varkens- en kippenboeren maar het land uit moeten omdat ze de natuur hier alleen maar verslechteren. Nederland moet een biologisch koeienland worden vanwege de stikstofcrisis, maar wie professioneel in biologische kip en varken wil, moet het land verlaten ten gunste van de gangbare houderij.
Begrijpt u het nog?
Maakt u zich geen zorgen. Ik snap het prima. Kippen en varkens moeten helemaal niet biologisch worden gehouden. Het zijn dieren die je alle restjes moeten laten eten; of die nou gangbaar zijn of biologisch maakt niet uit - het gaat er namelijk alleen maar om dat de restjes goed verwerkt worden tot mest, vlees en eieren.
Ik maak me zorgen om u. U weet dat niet meer en denkt dat het alles maar biologisch moet. Klopt niet, zegt WUR terecht. Maar dan begint het pas. Als u dit linkje opent (en wat daar staat klopt echt), dan zult u lezen dat u eigenlijk helemaal niets van een koe moet eten, maar alleen kippen en varkens.
Het valt niet mee om te begrijpen hoe de wereld en wetenschappelijke adviezen echt in elkaar zitten.
Volgens koeienvoer-specialist Jan Dijkstra (WUR) kloppen de cijfers van zijn collega's niet.
Geen kunstmest, meer beweiding, minder drijfmest en eiwit-armer voer redenen lagere ammoniakemissie biologische melkveebedrijven? https://t.co/ibhB7pux61 Belangrijkste reden: minder melkproductie per hectare. Ammoniakemissie per kg melk juist hoger op deze bedrijven: pic.twitter.com/7Mx2758j91
— Jan Dijkstra (@CUJanD) May 11, 2021
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Het zal er wel op neer komen dat we in Nederland zoveel varkens gaan houden wat genoeg is om de restproducten uit de levensmiddelenindustrie weg te werken. Zal ook wel genoeg zijn om hier aan de vraag te voldoen. En dan intensief. Met oog voor dierwelzijn natuurlijk.
Dan hebben we ook gewoon nog de mest beschikbaar voor de akkerbouw. Dat zal dan ook hopelijk wel weer ok gevonden worden.
Vandaag stond er nog weer een artikel in de volkskrant over een veganistische akkerbouwer. Denkt natuurlijk dat ie klanten wint met dat idee. Ik vind het meer hokjesdenken in plaats van kringloopdenken.....
Willem, zover mij bekend eten varkens in Nl nu ca 60% restproducten, heel veel minder varkens zijn er dus niet nodig zijn om richting 100% te gaan.
Een 100% streven is volgens mij wel niet wenselijk, je moet altijd met een bepaald gedeelte zorgen dat je aan de exacte behoefte van het dier kunt voldoen.
Wat ik bij met name biologische varkens wel eens onderzocht zou willen hebben is de extreme puntbelasting die optreedt door het buiten in kleine weitjes huisvesten. Zouden wel eens extreme puntbelasters kunnen zijn en een directe bedreiging voor grondwater verontreiniging.
Een knap staaltje foutieve omdraaiing van de auteur en selectief shoppen in de opmerkingen van het rapport. Jammer! Omdat bio varkens en kippen niet minder stikstof uitstoten dan niet-bio zijn ze daarmee niet méér schadelijk voor natuur. Dat de onderzoekers niet hebben kunnen onderbouwen dat bio slechter scoort doet daar niks aan af.
Een stuk context: Dit rapport is er mede gekomen omdat de biologische sector als geheel een stevig trauma kende van de fosfaat-discussie. Er was destijds geen informatie (met WUR-stempel) dat bio als sector onderscheidend was, en daarmee werd ze op de grote hoop geveegd. Dit rapport laat zien dat de bio-melkveehouders het bijzonder goed doen wat ammoniak betreft. Maar ook dat de andere sectoren een aantal kenmerken hebben waardoor ze niet zomaar op de hoop te vegen zijn. Eerlijke informatie de volgens mij enkel goed is voor de discussie. Die is namelijk te complex voor one-size-fits-all oplossingen.
Uit de conclusies over varkenshouderij:
Als omschakeling naar biologisch gepaard gaat met minder dieren kan het wel zorgen voor minder totale emissie uit de stal.
Uit de conclusies over varkenshouderij:
Als omschakeling naar biologisch gepaard gaat met minder dieren kan dit wel leiden tot minder totale emissie van het bedrijf.
Biologisch heeft zich in Europees opzicht al decennia bewezen dat het boeren een stabieler en leefbaar inkomen geeft met minder dieren. Daarnaast is in Nederland geen draagvlak voor meer vee, ook niet als ze biologisch gehouden worden (daar is domweg de ruimte ook niet voor). Die twee gezamenlijk leiden enkel tot de conclusie dat de conclusie van de auteur niet kan gaan plaatsvinden. We krijgen dus minder dieren, en bio zal voor een groep van boeren een oplossing zijn om zo toch een prima inkomen te blijven verdienen.
Dit bovenstaande staat nog los van het punt dat ammoniakemissie van de gehele varkens en pluimveehouderij op losse schroeven staat. Ik hoor dat de meetresultaten van allerlei emissie reducerende technieken vies tegenvalt, waardoor het klimaat- en ammoniakvoordeel van pluimveehouders die hierin verplicht hebben investeren dreigt te verdampen. Ik verwacht dat we, als dat naar buiten komt, een heel ander gesprek zullen hebben over deze sectoren en hun (ammoniak-)emissies.
Ja... Laurens, maar het is toch al lang duidelijk dat als je het milieu wilt beschermen en varkensvlees wil eten je toch naar intensief moet.
Ik ben wel eens in de UK geweest. Daar ligt de lat qua welzijn erg hoog, maar van milieubescherming hadden ze volgens mij nog niet veel gehoord. Ik moet zeggen dat het 20 jaar geleden was. Wij waren op een bedrijf met outdoor varkens. De beste bodem waar je deze varkens kon houden was grof zand, bijna grind. Dan kon alles lekker wegzakken. En dan 16000 varkens buiten......
#3, Laurens Nuijten, volgens veevoerspecialist Jan Dijkstra klopt de quick scan niet voor koeien (zie de update onder bovenstaande tekst). Hoe reageer je daarop?
Over de varkens en de kippen: als je die dieren ziet als commensaal is het eigenlijk absurd om ze biologisch te voeren. De dieren dienen nl. om de resten op te ruimen en voor mest te zorgen. Zo houden mensen van oudsher varkens. Wat kan er tegen die redenering zijn vanuit welk redelijk duurzaamheidsargument?
NB: het wordt allemaal steeds verwarrender. Het lijkt wel of cijfers bij een redenering worden gezocht ipv omgekeerd.
Carolien Makkink, zou ook jij hier je licht eens over willen laten schijnen?