5 min
Faitrade groeit. De consument wil een goed gevoel bij de koop van producten uit lagelonenlanden. Supermarkten rekenen af met het negatieve imago van met name 'oneerlijke' chocolade, koffie en thee. Daarom maken ze zelfs hun huismerk Fairtrade.
“Fairtrade kopende huishoudens verdrievoudigd in tien jaar tijd”, berichtte Max Havelaar recent. Volgens Bert Jongsma, Managing Director bij Fair Trade Original, wordt Fairtrade steeds normaler: “Eerst was Fairtrade iets dat je alleen in wereldwinkels tegenkwam. Tegenwoordig maakt het deel uit van het assortiment van de gewone supermarkt. De toename van Fairtrade gecertificeerde producten is in 2016 vooral te danken aan chocolade. Daarnaast hebben wij bij Fair Trade Original ons assortiment uitgebreid met meer culinaire artikelen, zoals de currypasta’s. Ook PLUS supermarkten heeft een breder assortiment Fairtrade.”
PLUS ziet dan ook een toename in haar Fairtrade verkoop. Debbie Huisman, MVO specialist bij PLUS: “Ieder jaar groeit de verkoop van Fairtrade producten met 6-7%. In 2015 was de verkoop zelfs met 17% gestegen.” Jochum Veerman, woordvoerder bij Max Havelaar ziet een brede groei: “Steeds meer bedrijven gebruiken Fairtrade producten, denk aan Fairtrade koffie in de kantine. Daarnaast zien we meer volume binnen bedrijven die producten met het keurmerk gebruiken. Ook gedurende de recessie is Fairtrade gegroeid. Dankzij goede campagnes kennen veel consumenten Fairtrade.”
Ook biologisch groeit
Ook biologisch kent een groei, vertelt Huisman: “De verkoop van biologische producten groeit al jaren gestaag met 6% bij PLUS. We verdubbelen dit jaar het assortiment van het merk Bio+ en geven extra aandacht aan biologische producten. Hiermee proberen we onze ambitie van een toename van 15% in 2017 te behalen. Voor biologische AGF (aardappelen, groente en fruit, red.) vinden we het belangrijk om de producten zoveel mogelijk dichtbij huis te halen.”
Zowel Fairtrade als biologisch groeit. Toch praten we óf over Fairtrade óf over biologisch. “Fairtrade en biologisch zijn twee verschillende onderwerpen met een zelfde onderliggend idee: eerlijk omgaan met het leven op aarde”, reageert Huisman. “Bij Fairtrade ligt de nadruk op mensen, bij biologisch ligt de nadruk op natuur en dieren – veelal van dichtbij.” Volgens Jongsma gaat deze perceptie nog een stap verder: “Mensen denken dat biologisch een gezondere keuze is. Gezondheid is een belangrijk thema, hierdoor zijn consumenten gemakkelijker te verleiden biologisch dan Fairtrade te kopen. Fairtrade geeft je hoogstens een goed gevoel. Het is per slot van rekening extra geld voor de boeren.” Veerman benadrukt dat dit geld hard nodig is. “Er was en is nog steeds veel te winnen in ontwikkelingslanden. Met behulp van eerlijke handelsvoorwaarden proberen we de gehele keten te verbeteren”, zegt Veerman.
Anne-Corine Vlaardingerbroek, Manager CSR bij Jumbo Supermarkten: “Fairtrade is ontstaan vanuit de boeren zelf. Het is gericht op het certificeren van de gehele keten. Biologisch gaat meer over de manier van produceren. Biologisch is wereldwijd vastgelegd in de wet- en regelgeving.” Waarom is Fairtrade dan niet zo strak vastgelegd? Veerman: “Fairtrade gaat over langere mondiale ketens. Het is daarom lastiger dit vast te leggen. We zien wel dat op wereldniveau erkend wordt dat eerlijke handel een verschil kan maken. De vraag is alleen hoe. Wij proberen daar als Max Havelaar onder andere via het keurmerk antwoord op te geven.”
Worstelen consumenten met de keuze tussen Fairtrade en biologisch? Veerman vindt van niet: “Biologisch en Fairtrade moet je absoluut niet tegenover elkaar zetten. Ze vullen elkaar juist goed aan. Maak producten van dichtbij zo biologisch mogelijk en zorg bij producten van ver, zoals bananen, dat ze Fairtrade zijn. Zo wordt certificering toegespitst op het type product.” Jongsma: “Sowieso lopen Fairtrade en biocriteria niet zo ver uit elkaar. Biologisch is wel strenger dan Fairtrade op het gebied van bijvoorbeeld ongediertebestrijding.” Volgens Veerman is dat te verklaren: “Onze focus ligt natuurlijk op de prijs. Daar staan we voor. Maar we hebben ook strenge sociale en milieu-eisen. Zo zijn er regels over watermanagement, bestrijdingsmiddelengebruik en natuurbescherming. Ook doen we projecten om boeren weerbaarder te maken tegen klimaatverandering.”
Fairtrade maakt biologisch mogelijk
Ook Jongsma ziet een wisselwerking tussen biologisch en Fairtrade: “Beiden zijn relevant. Vroeger waren certificeringsinstanties meer single issue. Tegenwoordig hebben ze meer een holistische benadering. Bij Fair Trade Original stellen we ons ook steeds meer holistisch op. Onze koffie en kantoren, bijvoorbeeld, zijn klimaatneutraal.” Door biologisch en Fairtrade te combineren krijgen de boeren een bijzondere plaats in de markt. Volgens Jongsma “vinden consumenten namelijk alle thema’s belangrijk. Een combinatie van biologisch en Fairtrade is het sterkst.”
Jongsma plaats een kanttekening bij al het certificeringsgeweld: “De prijs is belangrijk. Als een product naast Fairtrade ook biologisch gecertificeerd is, betaalt de consument een dubbele certificeringspremie.” Claire Trügg, woordvoerder bij Jumbo Supermarkten: “Daarom kiezen we alleen voor de combinatie van Fairtrade en biologisch waar het relevant is en het geen extra meerkosten vraagt.”
Als Fairtrade zo gewenst is, waarom bestaat er dan geen Fairplaza, een supermarkt met alleen maar Fairtrade producten? Jongsma: “Niet alle producten die je in een supermarkt koopt, zoals vlees, vis en zuivel, kunnen Fairtrade gecertificeerd worden. Van origine is Fairtrade sterk vertegenwoordigd in koffie, thee, cacao, bananen en suiker. Er komt wel een steeds breder aanbod van Fairtrade gecertificeerde producten. De Aziatische culinaire producten van Fair Trade Original zijn daar een mooi voorbeeld van.” Vlaardingerbroek: “Biologisch kan worden toegepast op alles.”
“We zien wel dat steeds meer supermarkten kiezen voor Fairtrade huismerkproducten”, merkt Veerman positief op. Hierdoor kiezen steeds meer mensen onbewust Fairtrade. Dat draagt bij aan het succes van Fairtrade. Als supers voor 100% overschakelen is de pakkans op Fairtrade 100%.” Huisman: “In de praktijk kopen consumenten minder vaak verantwoord dan zij eigenlijk zouden willen. Om die reden kiest PLUS waar mogelijk voor een 100% switch en dit wordt door onze klanten – zo blijkt uit onderzoek – enorm gewaardeerd. Met ruim 1,6 miljoen dollar aan Fairtrade premie in 2016 is PLUS koploper is op het gebied van Fairtrade in de Nederlandse supermarktwereld.” Veerman vult aan: “PLUS is een voorbeeldsupermarkt vanuit Fairtrade. Max Havelaar en PLUS hebben twee jaar commitment getekend. Alle huismerkproducten die Fairtrade kunnen, wil PLUS Fairtrade aanbieden.”
Veerman wil dat alle supermarkten compleet Fairtrade worden: “PLUS maakt hier een grote stap in de goede richting. Max Havelaar wenst dat eerlijke handelsvoorwaarden worden opgenomen in het inkoopbeleid van supermarkten. We zouden van Fairtrade gecertificeerde producten naar Fairtrade gecertificeerde supermarkten moeten gaan. Eigenlijk is het gek dat Fairtrade een keuze is. Fairtrade zou niet meer dan normaal moeten zijn.”
Producten uit lagelonenlanden, zoals koffie en chocolade, worden steeds minder geaccepteerd zonder de verklaring dat eerlijk is afgerekend met boeren en arbeiders. Supermarkten spelen in op dat gevoel en zorgen dat wat Fairtrade kan, ook Fairtrade wordt. Kiezen voor Fairtrade hoef je en kun je straks niet meer. Biologisch blijft wel een keuze in de ‘gewone super’ en bij discounters zoals Lidl. Wil je niet hoeven zoeken en alles biologisch, dan kun je naar de wat duurdere 100% biologische winkels zoals die van Ekoplaza.
Dit artikel afdrukken
PLUS ziet dan ook een toename in haar Fairtrade verkoop. Debbie Huisman, MVO specialist bij PLUS: “Ieder jaar groeit de verkoop van Fairtrade producten met 6-7%. In 2015 was de verkoop zelfs met 17% gestegen.” Jochum Veerman, woordvoerder bij Max Havelaar ziet een brede groei: “Steeds meer bedrijven gebruiken Fairtrade producten, denk aan Fairtrade koffie in de kantine. Daarnaast zien we meer volume binnen bedrijven die producten met het keurmerk gebruiken. Ook gedurende de recessie is Fairtrade gegroeid. Dankzij goede campagnes kennen veel consumenten Fairtrade.”
Ook biologisch groeit
Ook biologisch kent een groei, vertelt Huisman: “De verkoop van biologische producten groeit al jaren gestaag met 6% bij PLUS. We verdubbelen dit jaar het assortiment van het merk Bio+ en geven extra aandacht aan biologische producten. Hiermee proberen we onze ambitie van een toename van 15% in 2017 te behalen. Voor biologische AGF (aardappelen, groente en fruit, red.) vinden we het belangrijk om de producten zoveel mogelijk dichtbij huis te halen.”
Fairtrade en biologisch zijn twee verschillende onderwerpen met een zelfde onderliggend idee: eerlijk omgaan met het leven op aardeFairtrade versus biologisch
Zowel Fairtrade als biologisch groeit. Toch praten we óf over Fairtrade óf over biologisch. “Fairtrade en biologisch zijn twee verschillende onderwerpen met een zelfde onderliggend idee: eerlijk omgaan met het leven op aarde”, reageert Huisman. “Bij Fairtrade ligt de nadruk op mensen, bij biologisch ligt de nadruk op natuur en dieren – veelal van dichtbij.” Volgens Jongsma gaat deze perceptie nog een stap verder: “Mensen denken dat biologisch een gezondere keuze is. Gezondheid is een belangrijk thema, hierdoor zijn consumenten gemakkelijker te verleiden biologisch dan Fairtrade te kopen. Fairtrade geeft je hoogstens een goed gevoel. Het is per slot van rekening extra geld voor de boeren.” Veerman benadrukt dat dit geld hard nodig is. “Er was en is nog steeds veel te winnen in ontwikkelingslanden. Met behulp van eerlijke handelsvoorwaarden proberen we de gehele keten te verbeteren”, zegt Veerman.
Anne-Corine Vlaardingerbroek, Manager CSR bij Jumbo Supermarkten: “Fairtrade is ontstaan vanuit de boeren zelf. Het is gericht op het certificeren van de gehele keten. Biologisch gaat meer over de manier van produceren. Biologisch is wereldwijd vastgelegd in de wet- en regelgeving.” Waarom is Fairtrade dan niet zo strak vastgelegd? Veerman: “Fairtrade gaat over langere mondiale ketens. Het is daarom lastiger dit vast te leggen. We zien wel dat op wereldniveau erkend wordt dat eerlijke handel een verschil kan maken. De vraag is alleen hoe. Wij proberen daar als Max Havelaar onder andere via het keurmerk antwoord op te geven.”
De extra Fairtrade premie die boeren ontvangen kunnen ze investeren in de conversie naar biologischFairtrade en biologisch vullen elkaar aan
Worstelen consumenten met de keuze tussen Fairtrade en biologisch? Veerman vindt van niet: “Biologisch en Fairtrade moet je absoluut niet tegenover elkaar zetten. Ze vullen elkaar juist goed aan. Maak producten van dichtbij zo biologisch mogelijk en zorg bij producten van ver, zoals bananen, dat ze Fairtrade zijn. Zo wordt certificering toegespitst op het type product.” Jongsma: “Sowieso lopen Fairtrade en biocriteria niet zo ver uit elkaar. Biologisch is wel strenger dan Fairtrade op het gebied van bijvoorbeeld ongediertebestrijding.” Volgens Veerman is dat te verklaren: “Onze focus ligt natuurlijk op de prijs. Daar staan we voor. Maar we hebben ook strenge sociale en milieu-eisen. Zo zijn er regels over watermanagement, bestrijdingsmiddelengebruik en natuurbescherming. Ook doen we projecten om boeren weerbaarder te maken tegen klimaatverandering.”
Fairtrade maakt biologisch mogelijk
Ook Jongsma ziet een wisselwerking tussen biologisch en Fairtrade: “Beiden zijn relevant. Vroeger waren certificeringsinstanties meer single issue. Tegenwoordig hebben ze meer een holistische benadering. Bij Fair Trade Original stellen we ons ook steeds meer holistisch op. Onze koffie en kantoren, bijvoorbeeld, zijn klimaatneutraal.” Door biologisch en Fairtrade te combineren krijgen de boeren een bijzondere plaats in de markt. Volgens Jongsma “vinden consumenten namelijk alle thema’s belangrijk. Een combinatie van biologisch en Fairtrade is het sterkst.”
Als een product naast Fairtrade ook biologisch gecertificeerd is, betaalt de consument een dubbele certificeringspremieVeerman is het hiermee eens: “Biologisch plus Fairtrade is eigenlijk de ultieme combinatie. Mensen willen niet hoeven kiezen.” Veerman ziet in Fairtrade vooral een opstap naar biologisch: “Voor boeren kost het werk, tijd en geld om aan biologisch te voldoen. De extra Fairtrade premie die boeren ontvangen kunnen ze investeren in de conversie naar biologisch. Wij verplichten niets, maar veel boeren zien de toegevoegde waarde van biologisch, zowel qua marktpotentieel als voor hun eigen toekomst. Max Havelaar kan ze daarbij helpen.” Ook PLUS ziet mogelijkheden. Huisman: “We zijn aan het onderzoeken of meer producten binnen de AGF-categorie aan beide criteria kunnen voldoen.”
Jongsma plaats een kanttekening bij al het certificeringsgeweld: “De prijs is belangrijk. Als een product naast Fairtrade ook biologisch gecertificeerd is, betaalt de consument een dubbele certificeringspremie.” Claire Trügg, woordvoerder bij Jumbo Supermarkten: “Daarom kiezen we alleen voor de combinatie van Fairtrade en biologisch waar het relevant is en het geen extra meerkosten vraagt.”
Supermarkten spelen in op dat gevoel en zorgen dat wat Fairtrade kan, ook Fairtrade wordtBiologisch kies je, Fairtrade niet
Als Fairtrade zo gewenst is, waarom bestaat er dan geen Fairplaza, een supermarkt met alleen maar Fairtrade producten? Jongsma: “Niet alle producten die je in een supermarkt koopt, zoals vlees, vis en zuivel, kunnen Fairtrade gecertificeerd worden. Van origine is Fairtrade sterk vertegenwoordigd in koffie, thee, cacao, bananen en suiker. Er komt wel een steeds breder aanbod van Fairtrade gecertificeerde producten. De Aziatische culinaire producten van Fair Trade Original zijn daar een mooi voorbeeld van.” Vlaardingerbroek: “Biologisch kan worden toegepast op alles.”
“We zien wel dat steeds meer supermarkten kiezen voor Fairtrade huismerkproducten”, merkt Veerman positief op. Hierdoor kiezen steeds meer mensen onbewust Fairtrade. Dat draagt bij aan het succes van Fairtrade. Als supers voor 100% overschakelen is de pakkans op Fairtrade 100%.” Huisman: “In de praktijk kopen consumenten minder vaak verantwoord dan zij eigenlijk zouden willen. Om die reden kiest PLUS waar mogelijk voor een 100% switch en dit wordt door onze klanten – zo blijkt uit onderzoek – enorm gewaardeerd. Met ruim 1,6 miljoen dollar aan Fairtrade premie in 2016 is PLUS koploper is op het gebied van Fairtrade in de Nederlandse supermarktwereld.” Veerman vult aan: “PLUS is een voorbeeldsupermarkt vanuit Fairtrade. Max Havelaar en PLUS hebben twee jaar commitment getekend. Alle huismerkproducten die Fairtrade kunnen, wil PLUS Fairtrade aanbieden.”
Veerman wil dat alle supermarkten compleet Fairtrade worden: “PLUS maakt hier een grote stap in de goede richting. Max Havelaar wenst dat eerlijke handelsvoorwaarden worden opgenomen in het inkoopbeleid van supermarkten. We zouden van Fairtrade gecertificeerde producten naar Fairtrade gecertificeerde supermarkten moeten gaan. Eigenlijk is het gek dat Fairtrade een keuze is. Fairtrade zou niet meer dan normaal moeten zijn.”
Producten uit lagelonenlanden, zoals koffie en chocolade, worden steeds minder geaccepteerd zonder de verklaring dat eerlijk is afgerekend met boeren en arbeiders. Supermarkten spelen in op dat gevoel en zorgen dat wat Fairtrade kan, ook Fairtrade wordt. Kiezen voor Fairtrade hoef je en kun je straks niet meer. Biologisch blijft wel een keuze in de ‘gewone super’ en bij discounters zoals Lidl. Wil je niet hoeven zoeken en alles biologisch, dan kun je naar de wat duurdere 100% biologische winkels zoals die van Ekoplaza.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 31 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 31 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
_(weic2304a)_480_289_84_s_c1.jpeg)
De Britse supermarktketen Sainsbury’s gaat niet langer het Fairtrade keurmerk gebruiken voor zijn producten. Dat vertelde de supermarktketen tijdens een bijeenkomst met Afrikaanse theecorporaties in Nairobi. ’s Werelds grootste afnemer van Fairtrade wil zijn eigen ‘fairly traded’ keurmerk, ethische standaarden en manier van betalen ontwikkelen en toepassen. Ze beginnen met een test bij hun huismerk-thee. De verwachting is dat Sainsbury’s bij succes het fairly traded keurmerk zal toepassen op andere producten, zoals bananen en koffie.
Dit is een ramp voor Fairtrade en de betrokken boeren en organisaties, denkt Treehugger. Sinds 1994 investeerde Sainsbury’s £60 miljoen in de Fairtrade certificering. Bij terugtrekking van de supermarktketen valt hun marktaandeel weg. Daarnaast zou het andere retailers kunnen beïnvloeden hetzelfde te doen.
Betrokken boeren reageerden geschokt. Ze voelen zich verraden. Fairtrade Africa schreef een open brief aan Sainsbury’s, waarin ze waarschuwen voor koloniale praktijken. Fairly traded zou de eerlijke verhoudingen tussen producent en koper opheffen. Fairtrade wordt gesteund vanuit verschillende hoeken. Consumenten hebben aangekondigd de supermarkt te boycotten. NGO’s als Oxfam en Christian Aid hebben de supermarktketen opgeroepen hun plannen te heroverwegen.
Volgens Sainsbury’s hoeven de boeren zich geen zorgen te maken. Wel heeft de supermarkt zijn excuses aangeboden voor de korte termijn van informeren.
Ook Tesco gaat veranderen van keurmerk. Hun huismerk koffie is voortaan Rainforest Alliance. Fairtrade blijft achter.
Bert #12, dank voor je reactie!
#5 Dick: Dan nog, als er alleen maar fairtrade in de winkel zou liggen aan bijv chocoladerepen kijken de meeste consumenten toch als eerste alleen maar naar smaak en prijs en niet of er zo'n leuk logo extra opzit, ofwel of het fairtrade is of niet. De meeste consumenten zal het een zorg of de boertjes er wel goed voor betaald worden enz, die kijken naar hun eigen knip en wat ze lekker vinden.
Is opschaling van Fairtrade wel of niet goed voor kleinschalige boeren in ontwikkelingslanden? Uit de cijfers van Fairtrade International blijkt dat de meest kwetsbare boeren niet goed weten te profiteren van het fairtrade keurmerk.
Fairtrade International publiceert jaarlijks een impact rapportage ‘Monitoring the scope and benefits of fairtrade’. Een interessante rapportage omdat hieruit duidelijker wordt welke boeren met het keurmerk bereikt worden en wat daarvan het effect is. In de laatste rapportage is te lezen dat ruim 1,6 miljoen boeren en werknemers onderdeel uitmaken van fairtrade gecertificeerde organisaties. 88% daarvan is zelfstandige boer. De rest is werknemer (bijvoorbeeld op een plantage). Deze verhouding is niet veel veranderd in de afgelopen jaren. Een zelfstandige boer heeft gemiddeld 1,4 hectare land en wordt met recht als kleine boer gezien.
Maar bereikt fairtrade ook de meest kwetsbare boeren? Slechts 7% van de uitgekeerde premies gaat naar boeren en werknemers in ‘low income countries’. Je kunt daarom de discussie voeren of het fairtrade keurmerk wel een oplossing vormt voor de meest kwetsbare boeren. Vanuit de praktijk weet ik dat het leveren van een kwalitatief goed en redelijk geprijsd product op gespannen voet kan staan met het inkopen van ingrediënten bij de meest kwetsbare groepen. Dit is precies het dilemma waar ook het fairtrade keurmerk mee te maken heeft.
De zeggenschap over het fairtrade keurmerk is voor de helft in handen van vertegenwoordigers van aangesloten boerenorganisaties. Zij bepalen daarom mede de strategie die met het keurmerk gevolgd wordt. Omdat de aangesloten boeren gemiddeld slechts 39% van hun oogst als fairtrade kunnen verkopen ligt de focus op het vergroten van dit aandeel. De kortste route naar het behalen van deze doelstelling is door meer mainstream partijen over te halen om fairtrade ingrediënten in te kopen. Het fairtrade cacao programma is hier een goed voorbeeld van. Werken met mainstream partijen lost echter alsnog niet het probleem van de allerarmste boeren op. Misschien is voor de meest kwetsbare boeren internationale handel simpelweg een brug te ver?
Is het fairtrade keurmerk dan slechts een CAO voor boeren en werknemers in ontwikkelingslanden? Ik denk dat het fairtrade keurmerk daarmee tekort wordt gedaan. De eisen die aan fairtrade gecertificeerde organisaties worden gesteld op het punt van ontwikkeling zijn stevig. Om het keurmerk te behouden, moeten deze organisaties laten zien dat zij planmatig aan de ontwikkeling van boeren en werknemers werken. Toch is het fairtrade keurmerk geen garantie voor de succesvolle ontwikkeling van kwetsbare boeren. Daarvoor is meer nodig. Het fairtrade keurmerk is een prima hulpmiddel dat ingezet kan worden om deze ontwikkeling in gang te zetten, maar directe en langdurige betrokkenheid van afnemers is nodig. Het liefst zonder dat deze steun afhankelijk is van subsidies van derden. Fair Trade Original kiest ervoor om op kleine schaal samen te werken met boeren die de fairtrade ingrediënten leveren voor ons Aziatisch assortiment. Deze boeren maken vaste jaarafspraken met een lokaal verwerker die voor Fair Trade Original het gereed product maakt. In deze korte keten kent iedereen elkaar persoonlijk en dat stelt ons in staat om langdurig en intensief ondersteuning te bieden aan boeren. Dit levert concrete ontwikkelingskansen op voor boeren. De boeren die de stap naar het ondernemerschap zetten weten deze kansen te benutten.
Voor veel boeren waar wij mee samenwerken is biologisch een logische volgende stap in hun ontwikkeling. Zij zijn niet de enigen die er zo over denken, want meer dan 50% van de Fairtrade gecertificeerde boeren is al biologisch gecertificeerd. Deze stap zetten boeren niet alleen vanwege betere marktkansen, maar ook omdat biologisch als een duurzame methode wordt gezien om landbouw te bedrijven.
Het sterrensysteem van de Dierenbescherming en de Kip en het Varken van Morgen, Jos. En nu zul jij zeggen: 'maar dat lost de economische problemen van een varkensboer niet op.' Dat is precies het punt.