Kakelende singles
Presentatrice Mirella van Markus deed haar best de avond aan elkaar te praten, met uitleg over bijvangst en een visquiz. Later op de avond reikte Christien Absil, initiatiefnemer van de VisWijzer, de eerste Bijvangstwijzer uit aan chefkok en viskenner Bart van Olphen. Hun pogingen om de aandacht te krijgen, gingen verloren in het geklets van 70 met een duidelijk andere interesse gekomen singles. Wie op zoek is naar een scharrel, is nu eenmaal niet bijster geïnteresseerd in schar.
De tafel voor de pers was achterin het restaurant. Op het koudste plekje en zo ver mogelijk bij het presentatie-scherm vandaan. Daardoor kon ik helemaal niets meer verstaan van wat de organisatie over vis kwijt wilde. De pers mocht wel tussen de singles gaan zitten, maar na drie weggedraaide hoofden zodra ik onthulde al een prima relatie te hebben, heb ik dat ook maar achterwege gelaten.
Dubbele handicap gecorrigeerd
Natuurlijk is de bijvangstwijzer een prima initiatief van de VisWijzer. Bij de vangst van tong komt bijvoorbeeld driemaal het gewicht van tong aan bijvangst mee, waaronder schar. Meer dan 90% van de schar die wordt bijgevangen komt niet op ons bord, terwijl het een lekkere, maar onbekende vis is. Schar is "een van de meest ondergewaardeerde soorten die uit onze Noordzee komt", aldus staatssecretaris Martijn van Dam die de genodigden via een video-opname toesprak. Ook grauwe poon, tongschar, wijting en steenbolk eten we niet omdat ze onvoldoende bekend zijn en er is dus geen handel in is die er voor zorgt dat ze voldoende aan het publiek worden aangeboden. Geep, schelvis, harder en zeekat zijn doorgaans ook bijvangst, maar blijken hun weg naar de markt wat beter te vinden.
Voorheen stonden deze bijvangstvissen op rood in de VisWijzer, zodat ze een dubbele handicap hadden: onbekend en 'fout'. In de nieuwe viswijzer is dat gecorrigeerd. De lekkere bijvangst-vissen staan nu op oranje om duidelijk te maken dat je juist van de kans gebruik moet maken als je visboer ze aanbiedt. En inderdaad, de vis die werd geserveerd was heerlijk. Ik denk dan ook dat iedereen lekker heeft gegeten en hoorde dat een paar singles een scharrel aan de haak hebben geslagen. Of ze veel hebben geleerd over bijvangst betwijfel ik.
Op 11 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Aha, dank Christien!
Dick, de 'gewenste' bijvangst zoals griet zit in het reguliere beoordelingstraject van de VISwijzer. Het is weliswaar geen doelsoort, maar er wordt toch wel min of meer gericht op gevist. Vissers doen heel graag extra trekjes 'zwartvis' zoals tarbot en griet wordt genoemd, als ze in gebieden komen waar die meer zitten.
Christien, ik had vanmiddag geluk en vond een flinke griet bij de visboer op de markt in Utrecht. Als hij die heeft, koop ik die graag. Hij heeft er nooit meer dan een paar.
Doe ik iets fout? Het dier is gevangen (en dit exemplaar droeg nog kuit ook). Hetzelfde geldt voor die griet die werd aangeland en niet meer mag worden gegeten omdat de visser er geen quotum voor had.
Natuurlijk begrijp ik dat je graag nog meer vis zou willen laten eten, maar wat heeft het voor zin een vis waar niet - of vergis ik me? - gericht op gevist wordt ongeschikt te laten verklaren voor de handel?
Nb: ik lees dat griet nooit verloren gaat omdat er geen beheersplan en geen quota voor zijn vastgesteld. Toch staat hij op rood?
Over bijvangst: vissers hebben gewenste en ongewenste bijvangst. Gewenste bijvangst zijn soorten als tarbot en griet. De ongewenste bijvangst is ofwel ondermaats, of er is geen quotum voor, of er is weinig marktwaarde. Juist die laatste categorie wil de bijvangstwijzer meer aandacht geven. Tarbot en griet zitten scoren overigens nog steeds rood op de viswijzer en ook op de bijvangstwijzer: volgens de tijdreeksen van de visserijbiologen is er nu veel minder tarbot en griet dan rond 1980: "Spawning-stock biomass (SSB) has decreased and in recent years has stabilised at a low level". Er is daarom een laag quotum. Dat vissers nu knel zitten met dit quotum komt omdat die SSB een tamelijk onzekere schatting is. En die onzekerheid is mede ingegeven door het feit dat de vissers liever niet hadden dat de hoeveelheden en maten van de bijvangstsoorten bijgehouden werden. De Europese Commissie heeft besloten dat voor soorten waarvan gegevens ontbreken de quota met extra voorzorg worden vastgesteld. Dat stimuleert datacollectie. En daar gaan de Nederlandse vissers nu ook mee aan de slag hebben ze toegezegd. Overigens willen de vissers dat we nu spreken van 'meevangst' in plaats van 'bijvangst'. Misschien wel een goed idee, in alle verwarring rond de aanlandplicht: bijvangst is vis die je niet mag vermarkten (ondermaats of buiten quotum), en meevangst wel.
‘Schar een lekkere maar onbekende vis.’ Niet te geloven zoiets, liggen altijd dakpansgewijs op de kraam van Ger Buis. Ik herinner me nog een schar (en rooie poon) schranspartij in 1957 aan boord bij schipper Willem Griek uit Oudeschild op de TX-27. Hij wist het, bakte ze in roomboter. Om het tumult compleet te maken hebben we ook nog de tongschar, ook nooit van gehoord zeker.