Zeven jaar lang al werkt de Amerikaanse Food and Drug Administration aan een waarheidsgetrouwe, feitelijke en niet-controversiële definitie van 'gezonde voeding'. Die zouden voedingsproducenten op hun etiketten kunnen gebruiken om consumenten te helpen een gezonde keus te maken. De zoektocht blijkt nogal uitdagend. Voedselfabrikanten van yoghurt- en pastaproducenten tot augurkeninmakers zijn boos en dreigen zelfs met een rechtszaak tegen de FDA als die doorgaat met de voorgestelde definitie van gezond.
"Fabrikanten hebben het recht om voedingsmiddelen die objectief 'gezond' zijn als zodanig te etiketteren, gebaseerd op een definitie van 'gezond' die waarheidsgetrouw, feitelijk en niet controversieel is. Wij vrezen dat een beperking van het waarheidsgetrouwe en niet-misleidende gebruik van het woord 'gezond' in de etikettering van producten zowel de consument als de fabrikant kan schaden," laat de Consumer Brands Association, die alle grote voedselproducenten vertegenwoordigt, in een reactie aan de FDA weten. Daarmee doet de belangenbehartiger een beroep op de 'vrijheid van commerciële meningsuiting', volgens ConscienHealth.

Volgens het FDA-richtsnoer moeten 'gezond' te noemen voedingsmiddelen een bepaalde hoeveelheid belangrijke voedzame ingrediënten, zoals fruit en groenten, bevatten en weinig toegevoegde suiker, zout en verzadigde vetten. Er komt geen 'ongezond'-label. Voedingsmiddelen die niet aan de het FDA-richtsnoer voldoen, zijn eenvoudigweg uitgesloten.

Pasta gezond vanwege de groenten die mensen erbij eten
En daar begint het gedonder in de glazen. Chipsmakers als Frito-Lay en Utz vinden de FDA-beperkingen rond toegevoegde suikers en zout te restrictief. Pastamakers Barilla en De Cecco noemen pasta gezond omdat uit (door de pastamakers gefinancierd) onderzoek blijkt dat pasta-eters vaak een kwalitatief beter dieet hebben en meer groenten eten. De branchevereniging van augurkeninmakers is boos omdat augurken niet gezond mogen heten omdat ze te zout zijn. Diepvriesmaaltijdenmaker Healthy Choice vreest de consument van zich te vervreemden door zijn recepturen aan te moeten passen. Volgens yoghurtfabrikant Chobani zal het verlagen van suikers tot het door de FDA voorgestelde niveau leiden tot "significante, schadelijke effecten op de productkwaliteit, smaak en textuur".

Zwaar bewerkt uitgesloten
De lat ligt dan ook behoorlijk hoog. Zo mag een diepvriesmaaltijd met zalm, groene bonen en rijst per portie niet meer dan 2,5 gram toegevoegde suiker, 690 milligram natrium en 4 gram verzadigd vet bevatten om gezond te mogen heten. Zelfs voorstanders van een strenger voedingsbeleid erkennen dat de meeste voedingsmiddelen die Amerikanen eten het label niet zullen kunnen dragen, schrijft gezondheidsbeleid-site STAT. "Natuurlijk vinden voedselfabrikanten het geen goed idee," zegt Marion Nestle, emeritus hoogleraar voeding en volksgezondheid aan de New York University. Het FDA-voorstel sluit "automatisch de overgrote meerderheid van zwaar bewerkte voedingsmiddelen in supermarkten uit, evenals veel plantaardig vlees, eieren en zuivelproducten".

Deskundigen positief
Overigens zijn voedingsdeskundigen over de hele linie uitgesproken positief. De 'oude' definitie van gezonde voeding dateert al uit de jaren '90 en was dus wel aan herziening toe. Liefst zouden organisaties als de American Society for Nutrition, de Association of State Public Health Nutritionists en de Robert Wood Johnson Foundation nóg strengere richtlijnen zien, om te voorkomen dat producenten door herformulering de FDA-regels omzeilen en alsnog ongezonde voedingsmiddelen een gezond label kunnen opplakken.

"Gezondheidsclaims op voedsel dienen alleen om meer voedsel te verkopen," aldus ConscienHealth. Dat dient een commercieel belang, maar bevordert de gezondheid niet.

Nog belangrijker om te bedenken: voedsel is niet gezond of ongezond, het zit in je patroon. Twee keer per jaar een Magnum is geen probleem. Iedere dag wel. Gezond voedsel op productniveau definiëren is dan ook eigenlijk een onmogelijke opgave.