Opinie Biedt de Nederlandse regering straks haar excuses aan?

Op de 150e verjaardag van de Irish Potato Famine, waarbij een miljoen Ieren omkwamen van de honger, gaf de toenmalige Britse premier Tony Blair een verklaring uit die opgevat werd als excuses van de regering van Hare Majesteit voor het feit dat zij van een aardappelziekte een menselijke ramp had gemaakt.

De verklaring van Blair gaf "degenen die in Londen regeerden" de schuld van de tragedie die de Ieren was aangedaan. "De hongersnood was een bepalende gebeurtenis in de geschiedenis van Ierland en Groot-Brittannië. Het heeft diepe littekens achtergelaten," zei Blair. "Dat een miljoen mensen zijn gestorven in wat toen deel uitmaakte van de rijkste en machtigste natie ter wereld is iets wat ons vandaag de dag nog steeds pijn doet. Degenen die toen in Londen regeerden hebben hun volk in de steek gelaten."

In de geschiedenis is hongersnood vaak het resultaat geweest van regeringsbeleid dat verkeerd uitpakte

In de geschiedenis is hongersnood vaak het resultaat geweest van regeringsbeleid dat verkeerd uitpakte. Regeringen nemen vaak onzinnige, domme beslissingen, terwijl ze denken dat ze de slimste mensen op aarde zijn.

'Verbijsterend beleidsbesluit'
Als het om landbouw gaat, zouden we allemaal bereid moeten zijn met een waarschuwingsvlag te zwaaien als er iets wordt voorgesteld of gebeurt dat gevolgen kan hebben die de voedselproductie bedreigen. In Nederland, dat ik de afgelopen vier jaar twee keer heb bezocht, is de regering serieus van plan een verbijsterend beleidsbesluit uit te voeren.

Het besluit zou kunnen betekenen dat twee van de drie Nederlandse landbouwbedrijven worden 'gesloten' met het oog op halvering van de stikstofuitstoot tegen 2030. Het maakt deel uit van het plan van de Nederlandse regering om de koolstofuitstoot te verminderen. Nederlandse boerderijen staan naar verluidt na die in Malta op de tweede plaats wat betreft stikstofuitstoot, vanwege het gebruik van fossiele brandstoffen en ammoniakproducerende dierlijke mest.

Tijdens mijn bezoeken ben ik onder de indruk geraakt van de Nederlandse boerderijen. De landbouwsector is belangrijk en omvangrijk. De sector vertegenwoordigt acht of negen keer meer productie dan Malta. Ingrijpende aanpassing van de landbouwproductie zou op zijn minst een milieueffectrapportage moeten vereisen.

Dat gezegd hebbende, de regerende liberalen en christendemocraten zijn van plan om 3.000 boerderijen op te kopen. En dat is verbijsterend, want ze kunnen ook gewoon wachten. Nederland telt ruim 45.000 boerderijen minder dan in het jaar 2000, volgens de eigen statistieken van de regering.

De zogeheten landbouwtelling laat een daling zien van 97.389 boerenbedrijven in 2000 naar 52.207 boerderijen nu. Dat is een gemiddeld jaarlijkse afname van 2.264 boerderijen. De Nederlandse regering, die nu ook de steun van de Europese Commissie heeft verworven voor het plan voor het uitkopen van boerderijen, richt zich op veehouderijen en het aan de landbouw onttrekken van hun grond.

Op weg naar toekomstige excuses?
De landbouwproductie is goed voor een zevende van de jaarlijkse export van Nederland, inclusief bloemen en planten en zuivel- en vleesproducten. Alleen de Verenigde Staten exporteren meer landbouwproducten.

De Nederlandse regering stelt 32 miljard euro beschikbaar om de stikstofreductiedoelstellingen te halen, wat kan betekenen dat landbouwbedrijven voor ongeveer 1 miljoen euro worden opgekocht.

De Nederlandse politiek is hierover in beroering en het 'boerenblok' heeft recent wat winst geboekt. Maar verandering gaat niet snel in dit soort meerpartijendemocratieën. Een meerderheid van de Nederlanders, die vooral in de steden wonen, is waarschijnlijk vóór de groene agenda van de regering.

Daar komt nog bij dat ongeveer een derde van de stikstofuitstoot in Nederland afkomstig is uit België, Duitsland en Engeland.

Dit kan allemaal nodig zijn, maar voor hetzelfde geld hebben we de weg ingeslagen waar over een aantal jaren een toekomstige Nederlandse premier zijn excuses zal moeten aanbieden.