image


Het Brabants Dagblad komt vanmorgen met aardig nieuws: van meer bewegen word je niet dunner. We bewegen nog steeds evenveel als dieren in het wild.

Het Convenant Overgewicht kan rapper Ali B alvast uit zijn beweegprogramma schrappen. Zinloos.
We eten gewoon teveel. IKB kan ook aan de kant. Het gaat er meer om dat we ons het ongans vreten. Van IKB mag dat, want als er een sticker op staat, is het goed.

Het artikel maakt bovendien duidelijk dat we dikkerds geen schuldcomplex mogen aanpraten. Het hangt van de persoon en zijn of haar jeugd af. We zijn allemaal anders. Niks aan te doen.

Durft er nog iemand zomaar onbezonnen de woorden 1 logo of 'vettax' uit te spreken?

Wie dik is, heeft dat aan zichzelf te wijten. Aan zijn gebrek aan discipline, aan zijn gulzigheid. Het is een populair denkbeeld, waar echter weinig van klopt.

door Will Gerritsen

Nu lijkt dikte mij geen ziekte, maar eerder het gevolg van onmatigheid en een gebrek aan zelfbeheersing en wilskracht. "Wie dik is, heeft dat helemaal zelf voor elkaar gekregen, door langdurig stug door te eten". Was getekend: journaliste Liesbeth Wytzes in ElseviersWeekblad. 
Eigen schuld, dikke bult? "Niet helemaal juist", vindt voedingshoogleraar Wim Saris (Universiteit Maastricht), tevens spin in het web van een grootscheeps Europees onderzoek naar vetzucht, uitgevoerd door 33 instituten in 14 landen. "Er zit waarheid in de kreet 'de lucht maakt me dik'." Dik door de genen

Beroemd Canadees onderzoek uit 1990: zes eeneiige, dus genetisch identieke, tweelingen kregen drie maanden lang tijdens de maaltijden 1.000 calorieen per dag meer binnen dan gewoonlijk. In theorie zou de weegschaal na afloop van het experiment voor iedereen 14 kilo extra moeten aangeven. Maar de gewichtstoename varieerde onderling enorm, met maximaal een drievoudig verschil. De ene deelnemer dikte slechts 4,3 kilo aan, de ander 14,3 kilo. Opzienbarend: de tweelingen kwamen per paar ongeveer evenveel bij. Werd de ene helft van de tweeling 13 kilo zwaarder, dan de andere helft ook, ongeveer. Dijde de zo'n 5 kilo uit, dan zijn genetische evenknie ook. Het ene lijf verwerkt extra energie dus efficienter dan het andere. Het verschil kan driemaal zo groot zijn. Dat werd nog verschillende keren bevestigd in onderzoek.

Dik door genen? Maar de vetzucht epidemie doet zich pas de laatste veertig jaar voor? In die tijd kunnen genen toch niet veranderen?
Saris: "Dat is een logische denkfout. Die genetische verschillen hebben altijd al bestaan, maar kwamen vroeger niet bovendrijven. Toen moest iedereen lichamelijk hard werken en was er weinig voedsel beschikbaar. Tegenwoordig is goedkoop en smakelijk eten overal en altijd beschikbaar en verrichten we nauwelijks nog fysieke arbeid. Nu komt het drievoudig genetisch verschil in hoe goed we extra energie kunnen omzetten in gewicht tot uiting

Dik door stress
Bij stress ben je 'van nature' geneigd om meer te eten. Dat geldt zelfs voor apen: stressende vrouw tjesmakaken vreten meer dan hun relaxte soortgenoten en zijn ook dikker, zo bleek in een onlangs ge publiceerde studie in vakblad Physiology and Behavior. Saris: "Je koopt je stress af door meer te eten. De factor stress verklaart ook waarom mensen met slaap stoornissen gemiddeld dikker zijn dan mensen die probleemloos in slapen. Stressende types slapen immers ook slecht.

Dik, ondanks veel bewegen
"Nee, dan heb ik meer bewonde ring voor de dikke doorzetters die ik op de sportschool zie ploeteren", schrijft LiesbethWytzes in haar eigen- schuld- dikke- bultstuk je. Ja, meer beweging is goed voor iedereen, zeker ook voor dikkerds of om zwaarlijvigheid te voorko men. Maar je valt er niet van af, stelt Saris: "Dat gebeurt alleen door minder te eten. Ik woonde laatst een 'consensusmeeting' bij van experts: we zijn het met elkaar eens dat je dagelijks een uur extra moet bewegen om de gewichtstoename door de jaren heen te voorkomen. Maar ben je al eens afgevallen, dan moet je elke dag anderhalf tot twee uur extra bewegen.

De Maastrichtse onderzoeker KlaasWesterterp en zijn Ierse vak genoot John Speakman ontdekten recent dat vetzuchtepidemie in de Westerse wereld niet wordt veroor zaakt doordat we minder bewegen, maar doordat we meer eten. De moderne westerse mens beweegt evenveel als de zoogdieren in het wild!

Dik door je jeugd
"Er is een baaierd van oorzaken waarom kinderen dik worden. Geen borstvoeding gehad, een moeder die eist dat je je bordje leeg eet (ook al heb je genoeg ge had), geregeld een vette hap op tafel. Dikke ouders belasten je sowieso erfelijk. En zo kunnen we nog een tijdje doorgaan. Het punt hier is dat recent Zweeds onderzoek uit wees dat corpulentie in je jeugd je levenslang blijft achtervolgen. Het aantal vetcellen dat in de kinderjaren en puberteit is gevormd, blijft je hele leven constant. Wie in zijn jonge jaren veel vetcellen in zijn lichaam meekreeg, draagt een systeem met zich mee dat gericht is op gewichtstoename. Die vetcellen geven aanhoudend signalen af dat ze energie willen", zegt Saris. Anders gezegd: hongerrr!

Dik door ontregeld hongergevoel
Het lijkt vanzelfsprekend. Je krijgt trek! Logisch, je hebt enkele uren niets gegeten. Je gaat aan tafel en stopt pas met smullen als het buik je vol voelt. Maar wie realiseert zich dat achter het gevoel van honger en verzadiging een zeer inge wikkeld biochemisch raderwerk schuilgaat? In dit systeem waarin het maagdarmkanaal, hormonen en het zenuwstelsel samenwerken, kan iets fout gaan en dan werkt het mechanisme van honger en verzadiging niet meer goed. Bij voorbeeld bij een stoornis van het hormonale systeem, depressiviteit of een verstandelijke handicap.

Dik door chemie
Saris: "Aangetoond is dat mensen met overgewicht meer pcb's (polychloorbifenyl, groep zeer giftige organische chloorverbindingen, red.) in hun lijf hebben dan men sen met normaal gewicht. Mogelijk lokken pcb's snellere deling van vetcellen uit. Maar er is geen hard bewijs. "Vorig jaar presenteer de wetenschapper Frederick vom Saal een onderzoek waarin hij muizen in het lab aan bisfenol A had blootgesteld. Dit stofje komt on der meer voor in cd's, dvd's en flessen voor babyvoeding. De muisjes die als foetus met bisfenol A in contact waren gebracht, werden met een zeer laag gewicht geboren. In hun verdere leven ontwikkelden ze zich niettemin tot moddervette knaagbeestjes.

Zo simpel is nou anti-vetbuikbeleid en het labelen van gezonde producten ;-)
Dit artikel afdrukken