2 min
Heb je je ooit wel eens afgevraagd waarom een recall van voedsel zulke verreikende gevolgen kan hebben? Jack van Messel legt uit dat dat een uitvloeisel is van bestuursrecht.
Buiten juristen weten maar weinig mensen wat bestuursrecht inhoudt. Een bekend gegeven in het bestuursrecht is de vrije bewijsleer. Dat betekent dat niet overtuigend bewezen hoeft te worden dat een burger of bedrijf een wet of iets dergelijks heeft overtreden. Het vermoeden dat iemand iets fouts gedaan heeft, is al voldoende voor een boete, aanslag of veroordeling.
HACCP = bestuursrecht
Volgens de HACCP-regelgeving, die onder het bestuursrecht valt, is een product ongeschikt voor menselijke consumptie als niet kan worden aangetoond dat het veilig is. Op zich logisch, maar lees dit eens: tijdens een controle komt een NVWA-inspecteur er achter dat er 800 kg bevroren kippenvlees te veel in uw vrieshuis staat en 780 kg bevroren varkensvlees ontbreekt. Klaarblijkelijk is sinds de laatste keer dat er geïnventariseerd werd een fout gemaakt en zijn er twee pallets verwisseld.
Geen van uw medewerkers kan zich herinneren die fout te hebben gemaakt. Logisch, want dan had men die fout wel gemeld en hersteld.
Recall
De NVWA komt na analyse van de HACCP-logboeken en de goederenadministratie tot de conclusie dat door de verwisseling totaal 135.341 kg gerelateerde eindproducten niet meer voor 100% getraceerd kunnen worden, met als gevolg dat ze ongeschikt voor menselijke consumptie worden verklaard. Onmiddellijk besluit de NVWA tot een recall. Grote klanten haken af, uw bedrijf gaat failliet en meer dan 50 mensen komen op straat te staan.
Strafrecht
Mocht u onverhoopt toch in een bestuursrechtelijke procedure verzeild raken, wees voorbereid dat u iets moet bewijzen wat niet bestaat. Probeer het bestuursrecht niet te begrijpen; het lijkt op Nederlands, maar heeft een geheel andere juridische betekenis. Zo betekent het woord ‘regelmatig’ in het bestuursrecht ‘eenmalig met de kans op nog een keer’. En mocht u van plan zijn om een wet te overtreden, zorg dan dat u in aanraking komt met de strafrechter. Want binnen het strafrecht wordt wel gecontroleerd of er overtuigend bewijs geleverd is.
Jack van Messel is groothandelaar in rundvlees. Deze column verscheen eerder in de printeditie van vakblad TopVers.
Fotocredits: 'Justitia Römerberg Frankfurt (Gerechtigkeitsbrunnen)', Stefan Bellini
Dit artikel afdrukken
HACCP = bestuursrecht
Volgens de HACCP-regelgeving, die onder het bestuursrecht valt, is een product ongeschikt voor menselijke consumptie als niet kan worden aangetoond dat het veilig is. Op zich logisch, maar lees dit eens: tijdens een controle komt een NVWA-inspecteur er achter dat er 800 kg bevroren kippenvlees te veel in uw vrieshuis staat en 780 kg bevroren varkensvlees ontbreekt. Klaarblijkelijk is sinds de laatste keer dat er geïnventariseerd werd een fout gemaakt en zijn er twee pallets verwisseld.
Geen van uw medewerkers kan zich herinneren die fout te hebben gemaakt. Logisch, want dan had men die fout wel gemeld en hersteld.
Recall
De NVWA komt na analyse van de HACCP-logboeken en de goederenadministratie tot de conclusie dat door de verwisseling totaal 135.341 kg gerelateerde eindproducten niet meer voor 100% getraceerd kunnen worden, met als gevolg dat ze ongeschikt voor menselijke consumptie worden verklaard. Onmiddellijk besluit de NVWA tot een recall. Grote klanten haken af, uw bedrijf gaat failliet en meer dan 50 mensen komen op straat te staan.
Zo betekent het woord ‘regelmatig’ in het bestuursrecht ‘eenmalig met de kans op nog een keer’Nog een voorbeeld van de omgekeerde bewijslast in het bestuursrecht. Stel dat u morgen een brief van de Belastingdienst ontvangt, waarin staat dat ze vermoeden dat u een vakantiehuisje in Frankrijk bezit. U stuurt netjes een berichtje terug dat u geen vakantiehuisje heeft, ook niet in Frankrijk. De inspecteur vraagt om dit te bewijzen. U antwoord met een verklaring van de accountant dat u geen Frans vakantiehuisje bezit. Onvoldoende volgens de belastingdienst. Daarom stuurt u het Kadaster in Frankrijk een brief waarin u vraagt of zij willen bevestigen dat er geen vakantiehuisje op uw naam staat. Na 3 maanden discussie met het Franse Kadaster, want daar hebben ze het woord bureaucratie uitgevonden, heeft u het ontkennende en ontlastende antwoord binnen. De Belastingdienst meldt dat zij menen dat het aan u vermoedelijk toebehorende Franse vakantiehuisje op naam gezet is van een niet nader genoemde handlanger. Ten lange leste begint u maar te procederen tegen de Belastingdienst. Na vijf jaar juridische strijd komt er eindelijk een uitspraak van de Hoge Raad: u heeft niet kunnen bewijzen dat u geen vakantiehuisje in Frankrijk bezit.
En mocht u van plan zijn om een wet te overtreden, zorg dan dat u in aanraking komt met de strafrechterDe moraal van dit verhaal: probeer te voorkomen dat u in aanraking komt met een bestuursrechter.
Strafrecht
Mocht u onverhoopt toch in een bestuursrechtelijke procedure verzeild raken, wees voorbereid dat u iets moet bewijzen wat niet bestaat. Probeer het bestuursrecht niet te begrijpen; het lijkt op Nederlands, maar heeft een geheel andere juridische betekenis. Zo betekent het woord ‘regelmatig’ in het bestuursrecht ‘eenmalig met de kans op nog een keer’. En mocht u van plan zijn om een wet te overtreden, zorg dan dat u in aanraking komt met de strafrechter. Want binnen het strafrecht wordt wel gecontroleerd of er overtuigend bewijs geleverd is.
Jack van Messel is groothandelaar in rundvlees. Deze column verscheen eerder in de printeditie van vakblad TopVers.
Fotocredits: 'Justitia Römerberg Frankfurt (Gerechtigkeitsbrunnen)', Stefan Bellini
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 8 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 8 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
_-_Executive_Vice_President-Designate_-_European_Green_Deal_(48865712988)_480_289_84_s_c1.jpg)
Jack, #7 "de beide verwisselde grondstoffen waren geschikt voor menselijke consumptie" kan kloppen voor zo'n 95% van de bevolking, maar er is ook zo'n 5% met medisch aangetoonde voedselintoleranties die ernstige problemen kan krijgen na zo'n stomme vergissing ergens in de keten.
Dat heb ik goed begrepen, Jack.
Je irriteert je aan rechters, die wel de overheid vertegenwoordigen, en volgens jou ervaring voedselveiligheid met hun onderbuik betrachten.
Ik probeer aan te geven dat de rechtelijke macht sec met droge ogen naar justitiële aansprakelijkheidszaken kijkt, en dan spelen mogelijk (!) een aantal zaken in zoverre een rol dat clementie betracht kan worden op basis van traceerbare gegevens en voorafgaand gedrag.
Dat laatste vang je nooit in regelgeving, maar is een individuele beoordelingskwestie.
En dat is niet alleen voor de voedingssector zo.
Jij weet voor jezelf dat er niets gevaarlijks passeerde, maar die wetenschap is justitieel niet relevant. Die focust op de afwijking; de fout. Dat mag je bureaucratisch noemen, maar omgekeerd is justitie in geval van vormfouten net zo rechtlijnig..
Dat de rechters feilbaar zijn, of te weinig empathie tonen of zelfs incompetent zijn, is een politieke zaak. Ook ik kan er van meespreken.
Privé gejammer over ‘kafkaiaanse’ autoprobleempjes en fiscale toestanden rond buitenlandse huisjes vind ik in binnen deze context absoluut niet passen, omdat ze niet representatief significant zijn voor het geheel van onze gerechtelijke macht.
‘De facto’ werd gerechtelijk gesproken een fout werd gemaakt, die in deze sector ernstiger gevolgen kan hebben.
Agree to disagree, en prettige zondag !
Hans, mijn column was niet bedoeld als irritatie richting de overheid, meer als informatie voor consumenten en rechters die voedselveiligheid met hun onderbuik betrachten.
In mijn voorbeeld was er nul 'echt' gevaar voor de volksgezondheid - de beide verwisselde grondstoffen waren geschikt voor menselijke consumptie - maar was er dus sprake van een gevaar 'op papier'. En dat is de crux van de materie. De overheid moet consumenten beschermen tegen echte gevaren ipv tegen papieren gevaren.
Nog erger wordt het als een handhavende c.q. controlerende dienst haar eigen scoringsdrift belangrijker vindt dan haar controlerende functie. Wat zouden wij er van vinden als de scheidsrechter in een voetbalwedstrijd zou grossieren in 'papieren' penalties, alleen maar ter meerdere eer en glorie van hemzelf?
P.S. hier meer info over de HACCP regelgeving.
Jack, ik heb je post goed gelezen, en frons af en toe mijn wenkbrauwen, maar ik vind het goed dit punt onder de aandacht te brengen. Het probleem raakt direct 'aansprakelijkheid' voor product en bedrijfsvoering.
De HACCP-procedure betreft een voedselveiligheidssysteem met verplichte risico analyse ge-linked aan product en productie. Vervelend dat een onbedoelde fout bij nacontrole tot problemen leidt. Nog vervelender wanneer een bedrijf de historie van de fout niet kan traceren, wat wel hoort.
Gebaseerd op de vorige controles en de logica van een aantoonbare verwisseling, kan een clement besluit genomen worden, maar uiteindelijke verwerking en bestemming moeten boven tafel komen. Het gaat niet om het verschil van 800 en 780, maar een niet sluitend voorraadbeheer.
Kan daar ook niet aan doen..
Na bewust gepland gerommel en verwisselingen (paardenvlees..) in de voedingssector, is argwaan en strengheid gerechtvaardigd in een sector waar regelmatig wat gebeurt.
Een ‘ambtshalve aanslag’ opleggen, - een zaak die correct in onze wetgeving verankerd ligt -, dwingt, wanneer men voor onrechtmatigheid vreest, de betrokkene, en daar is niets ‘kafkiaans’ aan, met gegevens boven water te komen.
Bedrijven weten donders goed dat bij b.v. een niet realistische omzet om belasting te ontduiken, terecht op basis van watergebruik, elektra etc., een aanslag kan worden opgelegd, verhoogd soms tot een veelvoud.
Aan de grens snapt iedereen het. Vlaamse kappers kopen hier hun shampoo en ‘pliekskes’, en aan de andere kant van de grens zag ik een Zeeuwse cafébaas met twee volle winkelkarren sterke drank cash betalen. Soit.
Vervelend als je je bedrijf integer runt. Pijnlijk ook. Mogelijk dient de dagelijkse administratie scherper te gebeuren, Wat bij hard labour wel eens zwaar valt. En misschien grotere kleur-stickering van pallets.
Hopen op enige clementie is dan het enige dat over blijft. Mits je argumenten wel traceerbaar zijn.
Irritatie op de ‘lastige’ overheid afwentelen komt me een beetje irreëel over. Ik ruik er een hang naar minder overheid in, wat gegarandeerd tot meer misbruik gaat leiden.
Resumé
De Europese wetgeving m.b.t. tot traceability is rigide. In de petrochemisch-, process- en nuclaire-industrie gaat daarom ook chain liability heel ver en kan het sub-contractors en leveranciers dodelijk treffen. Zeker als je je kritiekloos laat persen in het keurslijf van ‘back-to-back'-agreements en -contracts meegesleurd worden. Gaf lezingen over ‘restricted liability’ aan div. instanties, o.a. het University College Roosevelt. Zelfs aan het ter ziele gegane Imtech, dat met aansprakelijkheidsproblemen en claims zat tijdens het Betuwelijn-project.
Je kunt je er tegen beschermen. Door contract clausules, ISO-procedures die je zelf qua tolerantie beïnvloedt en ook verzekeringstechnisch, maar ook de twee laatste kennen hun restricties.
In één geval nooit: in geval van milieudelicten. Dan gaat men qua productie Europees tot het naadje, ongeacht beschermingsclausules.
Jack, misschien weet jij of dat in jouw sector, de voedingsmarkt, Europees ook zo is.
Ik weet dat niet. Of dat zou moeten, zou uit gezondheidsoverwegingen (*) misschien noodzakelijk kunnen zijn, maar een enorme administratieve claim leggen. Ik kan die afweging niet maken.
(*) Voor jongeren ligt het Spaanse olijfolieschandaal met talrijke gehandicapten op de tijdlijn van Waterloo, maar bij mij nog vers in het geheugen.
Altijd goed om te delen de verhalen die de totale wanorde van onze bureaucratie onderstrepen, ik ben benieuwd naar andere voorbeelden van verdere gevolgen voor de boer en voedingsindustrie.